NT - 06.07.1984, Blaðsíða 7

■ ...,J‘að er líka athyglisvert, að sjálfstæðismenn treysta sér sjaldan til að gagnrýna starsemi SÍS út um land. Það er ekki fyrr en
Sambandið festir sig í sessi í Reykjavík, að ramakvein postula frelsi s heyrast. A höfuðborgarsvæðinu á einkaframtakið að njóta sín
án hinnar „hættulegu" samkeppni SÍS. og kaupfélaganna..."
að Þorsteinn Pálsson er utan
stjórnar, og getur því ekki sýnt
flokksmönnum sínum hvers
hann er megnugur sem flokks-
formaður, né þjóðinni hvernig
hann er lagaður til að fara með
völd. Ríkisstjórnin hlýtur að
sitja meðan verkefnum henn-
ar er ólokið. Hún getur ekki
hlaupið frá þeirri skyldu sinni
að tryggja bætt kjör með
minnkandi verðbólgu og upp-
byggingu atvinnulífsins. Það
væri fullkomið ábyrgðarleysi
að hverfa frá þeim verkefnum,
sem nú eru fram undan. Ég
gæti orðað það svo, að á þeim
þrettán mánuðum, sem liðnir
eru frá myndun ríkisstjórnar-
innar hafi verið hreinsað til,
jarðvegurinn plægður, áætlan-
ir gerðar. Nú er kominn tími
uppskeru, framkvæmda. Enn
verður að fara að með mikilli gát,
en þjóðin á rétt á því að hafist
verði handa um réttláta skipt-
ingu þjóðarauðsins, Fram-
sóknarflokkurinn er til, og
hana þannig að ekkert fari á
milli mála um giidi hennar.
Skömmu eftir að bókin um
Albert kom út var stofnað nýtt
sölufyrirtæki til þess að selja
lítið magn af sjávarafurðum til
Bandaríkjanna. Fyrirtækið
hefur aðsetur í Kaliforníu og
ber konunglegt nafn. Það er
stofnað samkvæmt kenningu
Alberts um að dreifa sölunni
til fleiri og smærri aðila. Þetta
fyrirtæki hefur nú starfað í
heilt ár og er því orðið tíma-
bært að bera saman árangur
þess og þeirra fyrirtækja sem
selja í miklu magni til Banda-
ríkjanna. Hefur þetta fyrirtæki
selt á hærra verði en sölusam-
tökin svo „að stórir gjaldeyris-
sjóðir myndist", eða hefur það
selt á sama verði þannig að
tilkoma þess valdi einungis
auknum sölukostnaði?
Ekki dettur mér í hug að
það hafi selt á lægra verði.
Ýmislegt bendir til þess að
þessu fyrirtæki hafi farnast vel
í þetta eina ár sem það hefur
starfað. Fjárfesting þess vestur
í Kaliforníu hefur verið mikil
og hún hefur verið fjármögnuð
að mestu af eigin aflafé, þannig
að ljóst virðist að tekjuaf-
gangur þessa fyrirtækis sé
meiri en hefðbundnu fyrirtækj-
anna, sem hafa á síðustu mán-
uðum verið með tæpa afkomu.
Það er því vel þess virði að
athuga hvort þarna er ekki það
sem koma skal. Albert Guð-
mundsson ætti að beita sér
fyrir því að kenning hans yrði
sönnuð rækilega í verki með
því að birta allar staðreyndir
um rekstur þessa fyrirtækis
sem virðist renna stoðum undir
að kenningar hans séu réttar.
Almenningur hlýtur að eiga
heimtingu á að fá að fylgjast
með svona breytingum á jafn
mikilvægum þætti í þjóðar-
búskapnum og útflutnings-
verslunin er.
Royal lceland
Skipulag útflutningsverslun-
ar hefur verið undir verulegri
gagnrýni margra þeirra sem
aðhyllast frjálsa verslun. En
eins og kunnugt er hafa fram-
leiðendur útflutningsvara að
verulegu leyti sameinast í sér-
stökum sölufélögum um sölu á
framleiðsluvörum sínum.
Áður en Albert Guðmundsson
varð íslandsráðherra bauð
hann sig fram til embættis
forseta. Hann skýrir svo frá í
bókinni Albert að þegar svo
var komið hafi honum þótt
nokkurs um vert að vita meira
um sölu íslenskra afurða og
hann brá sér til Bandaríkjanna
og heimsótti sölufyrirtækin þar
til þess að kynna sér hina
endanlegu sölu afurðanna. Við
að kynnast þessari starfsemi
brá honum svo í brún að hann
lét alla kosningabaráttu lönd
og leið og fór að reyna að
vekja áhuga ráðamanna hér
heima á því ófremdarástandi
sem ríkti í þessum málum og
benda þeim á úrræði til úrbóta.
Þau úrræði voru að sjálfsögðu
fólgin í því að leysa upp núver-
andi söluskipulag, þar sem fáir
selja mikið og taka í staðinn
upp það skipulag að margir
seldu sitt lítið hér og sitt lítið
þar.
Kenning Alberts Guð-
mundssonar er sú að sala lítils
fyrirtækis á litlu magni géfi
hærra verð en sala stærra fyrir-
tækis á miklu magni. „Við
eigum að senda menn til allra
átta bjóðandi okkar vöru, selja
lítið eitt hér, lítið eitt þar;
aðalatriðið er að Jtá trygga
sölu, traustan markað, því að
þegar hinir smáu markaðir eru
lagðir saman, myndast stórir
gjaldeyrissjóðir hér heima.
Það hlýtur að vera undirstaða
velmegunar þjóðarinnar", seg-
ir Albert.
Það er skoðun þess, sem
þetta ritar að mjög vel hafi
verið staðið að sölu íslenskra
afurða á erlendum mörkuðum.
Skipulag útflutningsmála hafi
reynst okkur mjög vel og muni
svo verða enn um skeið. En
það er einnig skoðun þess sem
þetta ritar að allt verði að vera
í endurskoðun og svo geti farið
að rétt sé og eðlilegt að annað
skipulag leysi núverandi skipu-
lag af hólmi. En það má ekki
gerast fyrr en að vandlega
yfirveguðu máli. Albert
Guðmundsson gegnir einu
veigamesta embætti hér á
landi. Hann er einn af áhrifa-
mestu leiðtogum Sjálfstæðis-
flokksins og hefur um árabil
verið einn vinsælasti leiðtogi
hans, ef ekki sá vinsælasti,
samanber það að hann skipar
efsta sæti lista flokksins hér í
Reykjavík. Það fer því ekki
hjá því að það verði að hlusta
á kenningar hans, því að búast
má við að þær komist til fram-
kvæmda fyrr en varir. Það er
því rétt að prófa þessa kenn-
ingu og það vill svo vel til að
nú er einmitt hægt að prófa
■ „Kenning Alberts Guðmundssonar er sú að sala lítils
fyrirtækis á litlu magni geFi hærra verð en sala stærra fyrirtækis
á miklu magni."
hann er sem jafnan áður reiðu-
búinn að taka ábyrgð á stjórn-
arforystu. Hann lætur sig
skipta öll málefni lands og
þjóðar og þessi misserin er
liann að gegna álíka mikils-
verðu hlutverki og á kreppuár-
unum milli 1930 og 1940. Þá
var lyft Grettistaki á erfiðum
tímum. Framsóknarmenn
munu ekki hvika, hvorki fyrir
von unr pólitískan stundarhagn-
að né kaldar kveðjur úr röðum
samstarfsflokksins.
Haraldur Ólafsson
„Ríkisstjórnin hlýtur að sitja meðan verkefnum hennar er ólokið."
■' ‘V S!
Föstudagur 6. júlí 1984 7
Málsvari frjálslyndis,
samvinnu og félagshyggju
Útgefandi: Nútíminn h.f.
Ritstjórar: Magnús Ólafsson (ábm)
og Þórarinn Þórarinsson
Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingar:
Siðumúli 15, Reykjavík. Sími:
686300. Auglýsingasími: 18300.
Kvöldsímar: 686387 og 686306.
Verð í lausasölu 25 kr.og 30 kr. um
helgar.
Áskrift 275 kr.
Setning og umbrot: Tæknideild NT.
Prentun: Blaðaprent hf.
r
Gjaldtaka fyrir
herstöðina
■ Ekki kemur á óvart sú niðurstaða skoðana-
könnunar, sem efnt var til eftir þingkosningarnar
1983 undir leiðsögn Ólafs Harðarsonar háskóla-
kennara og stjórnmálafræðings, að mikill meirihluti
landsmanna sé fylgjandi aðild íslands að Atlantshafs-
bandalaginu, en nokkru minni meirihluti fylgjandi
herstöðinni á Keflavíkurflugvelli. Skoðanakönnunin
er eigi að síður gagnleg staðfesting á þessari vit neskj u.
Hitt mun koma mörgum á óvart, að helmingur
þeirra, sem spurðir voru, eða 49%, voru algerlega
sammála gjaldtöku fyrir herstöðina, en 14% frekar
sammála. Algjörlega ósammála voru 22%, frekar
ósammála 7% og blendnir 9%.
Það hefur verið yfirlýst stefna stjórnarvalda og
flokkanna, að taka ekki gjald fyrir herstöðina í formi
leigu eða á annan svipaðan hátt. Land það, sem
herstöðin fengi til umráða, væri framlag Islands til
hinna sameiginlegu varna N ATO og kæmi vegna þess,
að íslendingar legðu ekki fram her og tækju ekki á
sig neins konar herkostnað.
Hins vegar hafa skoðanir verið nokkuð skiptar og
óljósar um það atriði, hvort íslendingar ættu einir að
bera kostnað við framkvæmdir utan herstöðva-
svæðisins, sem leiddu beint eða óbeint af hersetunni,
t.d. varðandi vegagerð, flugstöðvarbyggingar og
fleira. T.d. hafa margir lagt áherzlu á, að Bandaríkja-
menn ættu alveg að standa undir kostnaði við
byggingu hinnar nýju flugstöðvar á Keflavíkurvelli,
þar sem bygging hennar er þáttur í nauðsynlegum
aðskilnaði landsmanna og hersins.
Þá hafa ýmsir talið, að það væri óeðlilegt, að
herinn greiddi ekki tolla af innflutningi, þótt hann
þyrfti ekki að greiða sérstaka leigu vegna her-
stöðvarinnar.
Vera má, að þetta hafi meira og minna blandazt
saman hjá mörgum, þegar þeir svöruðu spurning-
unni, hvort taka skyldi gjöld fyrir herstöðina á
Keflavíkurflugvelli. Vanræksla af hálfu stjórnarvalda
og flokka getur hafa valdið því, að mörgum var ekki
fyllilega ljóst hvað um var að ræða, þegar þeir
svöruðu spurningunni um gjaldtöku af herstöðinni.
Eins og áður segir hafa það verið ein meginrökin
fyrir því að herinn greiddi ekki leigu af herstöðinni,
að hér væri um að ræða framlag íslands til hinna
sameiginlegu varna vestrænna þjóða. Til viðbótar
hafa svo komið þau rök, að óheppilegt væri að
íslendingar yrðu verulega fjárhagslega háðir herstöð-
inni og væru því reiðubúnari til þess en ella að
framlengja hersetuna eftir að hennar væri ekki
lengur þörf.
Éetta kemur ekki sízt til athugunar, ef þróunin
verður sú, að Vestur-Evrópuþjóðirnar taki varnir
sínar í vaxandi mæli í eigin hendur, og Bandaríkin
telja því hyggilegra að efla sérstaklega eigið varna-
kerfi. Þá gæti aukizt þrýstingur frá þeim um að fá
varanlega herstöð hér.
Það verður að vera stefna íslendinga að verða ekki
fjárhagslega háðir herstöðinni. Þaðgæti leitt til afsals
á sjálfu sjálfstæðinu.
Þær upplýsingar, sem fengizt hafa við framan-
greinda skoðanakönnun, hvetja vissulega til þess, að
slíkar kannanir séu látnar fara fram öðru hvoru, m.a.
með tilliti til breytinga, sem geta orðið í alþjóðamál-
um. Afstaðan í framtíðinni kann að fara nokkuð eftir
því, hvort spennuslökun kemur til sögu eða kalda
stríðið harðnar enn.