NT - 25.01.1985, Síða 9

Ólafur Zakaríasson
bóndi á Geirastöðum Bolungarvík
Fæddur 24. mars 1901
Dáinn 15. jan. 1985
Ólafur Zakaríasson bóndi á
Geirastöðum Bolungarvík,
andaðist í Sjúkrahúsi ísafjarðar
15, þ.m. Hann er horfinn af
þessum heimi til annarrar til-
veru.
Efhel í fangi
minn hollvin ber,
þá sakna ég einhvers
af sjáfum mér.
S.F.H.
Það verður sjaldan héraðs-
brestur þótt einstakiingur í al-
þýðustétt. karl eða kona hverfi
af sjónarsviði jarðneska lífsins,
en við sem eftir stöndum finnum
fyrir tómleikanum, en þetta er
gangur lífsins.
Mér er þakklæti efst í huga er
ég kveð vin minn og frænda eftir
svo langan og farsælan
starfsdag.
Ólafur var fæddur að Einfæt-
ingsgili í Krossárdal við Bitru-
fjörði í Strandasýslu. Foreldrar
hans voru hjónin Guðrún
Guðmundsdóttir frá Borgum
Jónssonar og Zakarías Einars-
son Þórðarsonar frá Snartar-
tungu (Snartartunguætt) og
Guðrúnar Bjarnadóttur og vor-
um við því bræðrasynir að
skyldleika.
Hann fermdist í Garpsdals-
kirkju 1915 (af séra Sveini síðar
í Árnesi). Þar var fermt löngu
fyrr heldur en á Óspakseyri hjá
séra Jóni Brandssyni. Það lá svo
mikið á fermingunni til að geta
látið Ólaf passa féð um sauð-
burðinn, því þetta vor flutti öll
fjölskyldan að Bæ í Króksfirði,
var þar 1 ár, svo að Fjarðarhorni
í Gufudalssveit Barðstr.
Því var það að Ólafur varð
snemma að sinna búsmala og
vinna alla vinnu við frumstæð
búskaparskilyrði, eins og víða
var á þeim árum. í Fjarðarhorni
var erfitt til aðdráttar fyrir 14-15
manna heimili, verslunin aðal-
lega norður á Arngerðareyri,
yfir veglausa heiði að fara. Þess-
ar ferðir sagði Ólafur mér að
hefðu verið sér oft erfiðar í
misjöfnu færi og ótryggri vetrar-
veðráttu.
Annar verslunarstaður fyrir
Gufudalssveit var Flatey á
Breiðafirði.
Vorið 1921 flytur þessi stóra
fjölskylda að Gili í Bolungarvík,
voru þá systkini Olafs farin að
létta undir við bústörfin, enda
þótt allur þun'gi stárfsins utanhúss
hvíidi á Ólafi bæði með heyskap
og búfjárhirðingu, því faðir
hans var allur í viðskiptalífinu.
Veturinn 1926-’27 var Ólafur
vetrarmaður við búfjárhirðingu
hjá séra Árna í Görðum á Álfta-
nesi, þarlíkaði honunt vel. Séra
Árni gat þess við Stefán Jónsson
móðurbróður minn í Eyvindar-
stöðum að leitun væri að slíkum
hirðumanni.
Eftir að foreldrar Ólafs hættu
búskap keypti Ólafur hús á
Grundunum í Bolungarvík og
hélt þar heimili nokkur ár með
móður sinni. Alltaf átti hann
nokkrar kindur og hest sér til
gagns og ánægju, stundaði þá
alla vinnu sem gafst en einna
mest hjá Bjarna Eiríkssyni
kaupmanni.
Vorið 1935 í maí veikist hann
uppúr langvarandi vosbúð í
beinavinnu á Brimbrjótnum í
Bolungarvík, þá fékk Ölafur
svæsna liðagigt, sem var nærri
búin að ríða honum að fullu,
hann lá lengi heima hjá sér
stórþjáður. Alltaf minnist ég
þess við þá glímu í endaðan maí
að við Sigurmundur læknir
vöktum yfir honum heila nótt
þar sem tvísýnt var með líf eða
dauða, þá var hitinn kominn
■ yfir 41 stig, ég þerraði öðru
hvoru svita af enni hans en
Sigurmundur gekk um gólf, tal-
aði við sjálfan sig að venju og
tvítók hverja setningu: „Hver
þeirra hefur það dauðinn eða
lífið? Úrslitastundin er í nótt,
en ef Ólafur sigrar þarf hann
ekki að óttast þessa veiki
framar.“ Enda fór það svo að
hann sigraði og fékk góða
heilsu, sem leiddi til búskapar
og síðar hjúskapar í farsælu
heimilislífi.
Ég kynntist Ólafi fyrst sem
dreng í farskóla í Snartartungu,
hann var prúður og samviskan
sjálf við námið, en léttur og
kátur í leikjum, en umfram allt
friðsamur og kappfullur í leik.
Þessum léttleika í lífi og starfi
hélt hann alla tíð, hann erfði
þetta einstaka geðslag frá móð-
ur sinni, sem var einstök þrifn-
aðar kona með sitt gleðibros og
velvilja til allra þrátt fyrir
ómegð og erfiða aðbúð í sínu
lífi, en fæðuskortur var aldrei á
heimilinu.
Eftir að hann flytur til Bol-
Föstudagur 25. janúar 1985
9
ungarvíkur' slitnar samband
okkar í 18 ár.
Eftir að Olafur fer að búa á
Gili í Bolungarvík kynnist ég
honum og hans högum betur
því vorið 1933 flyt ég undirritað-
ur með fjölskyldu mína að Han-
hóli, sem er næsti bær við Gil.
Við höfðum mikla samvinnu
bæði með smölun og slátrun á
haustin. I Bolungarvík varekk-
ert sláturshús en við fengum
lánað fiskihús hjá Bjarna Ei-
ríkssyni kaupmanni sem var
mikiíl bændavinur, og greiddi
fyrir okkur með ágætum. Þarna
slátruðum við í samvinnu og
aldrei var sett út á kjötið, og
skoðaði Bjarni þó náið áður en
vigtað var, þá voru færri afætur
á þessum lið heldur en nú er í
dag.
En alltaf blundaði í Ólafi
bóndinn eins og svo mörgum
frændum okkar. Og syðri dalur-
inn heillaði hann með sínu stóra
vatni og stararengi. Vatnið var
að vetri til í norðurljósadýrð
hrein paradís fyrir skautaunn-
endur, enda naut Ólafur oft
þeirrar góðu íþróttar að þeytast
um gljána með æskufólki úr
Víkinni og draumadísum
dalsins. Skauta og skíðaferðir
hér áður voru hans mesta yndi.
Nokkru eftir að ég flyt á
Hanhól fer Ólafur að búa á Gili
í félagi við einhleypan mann frá
Hóli, svo hirtu þeir búféð að
vetri til sinn veturinn hvor, en
hinnvarívinnuog þénaði. Einn
þessara vetra hélt Olafur til á
mínu heimili að Hanhóli, það
var skemmtilegur vetur og þá
var mikið spilað.
Svo er það 1942 að Ólafur
stígur það gæfuspor að giftast
heimasætunni á Geirastöðum
Ingveldi K. Þórarinsdóttur. Og
þau búa á Gili til 1965 að þau
kaupa Geirastaði og flytja
þangað, og hafa búið þar síðan
í farsælu hjónabandi og góðri
afkomu, eignast fjögur
mannvænleg börn sem öll eru
löngu gift og búsett í Bolungar-
vík, nemaMargrétsemeryngst,
búfræðingur að mennt og stund-
ar nú búskap með móður sinni,
því hennar maður er vélsmiður
Arnór Jónsson. Þau eiga einn
son Hjört. Elst er Guðrún (áður
símamær), gift Jóni Hálfdáns-
syni frá Hóli, og eiga 4 börn.
Svo Hreinn línumaður, giftur
Jónu Sigurðardóttur, þau eiga 3
dætur. Þá Sigurður Z trésmið-
ur, giftur Þóru Hansdóttur frá
Miðhúsum við Djúp, eiga tvo
drengi.
Börn þeirra hjóna eru öll
myndar og dugnaðar fólk og
barnabörn vel efnileg.
Hvað er gæfa í þessu lífi ef
ekki að eiga hrausta og góða
afkomendur, sent nenna að
vinna sér og þjóð sinni gagn
með trúmennsku og ábyrgðar-
tilfinningu?
Eftir að Ólafur flytur að
Geirastöðum kem ég þar venju-
lega tvisvar til þrisvar á ári,
alltaf á haustin til að mæla
jarðarbætur, svo seinnipart
vetrar til að hitta fólkið og sjá
búpeninginn, því öll umgengni
við búféð var alltaf hreinasta
snilld hjá Ólafi alla tíð, kapp-
fóður og þrifnaður í heystæðum
og skepnuhúsum ágætur, enda
mun hans góða kona, sern er
sannur dýravinur ekki hafa latt
bónda sinn í neinu á því sviði.
Eins tók ég fljótlega eftir í
búskaparsögu Ölafs umhirðu á
túnum hans, hún var til fyrir-
myndar.
Þegar hann kom að Geira-
stöðum var það tún mishitt með
sprettu en Ólafur hafði alltaf
þann gamla góða Ólafsdals sið
að bera.allan búfjáráburð sem
til var á túnið íyrir göngur, en
það brást aldrei grasspretta hjá
Ólafi, hann varði túnin líka frá
vorbeit. Enda voru venjulega
tvö stór hey til fyrir utan nægi-
legan forða í hlöðu og votheys-
geymslum.
Meðan orfið og hrífan' voru
aðal heyskapartækin minnist ég
þess að Ólafur gekk oft fast að
verki um sláttinn eins og svo
margir stéttarbræður okkar
urðu að gera.
Bóndanum hefur aldrei hæft
að styðja sig við amboðin og
bíða eftir daglaunum að kveldi.
Ólafur var ekki einn að verki
í búskapnum, hin styrka hönd
hans ágætu eiginkonu var hon-
unt sá ráðgjafi og skjól sem
traust eiginkona getur verið.
Við hjónin flytjum Ingveldi á
Geirastöðum, börnum hennar
og tengdabörnum innilegar
samúðarkveðjur.
Fagrahvammi 21. jan 1985.
Hjörtur Sturlaugsson.
■ Garðar Cortes sem Don Jose og Anna Júlía Sveinsdóttir í
hlutverki Carmenar.
Ný Carmen
■ Alltaf er eitthvað skemmti-
legt að ske hjá íslensku óper-
unni. Nú hafa þeir tekið upp á
því að skipta um „gengi" til að
gefa aukna tilbreytingu, svo þeir
sem voru búnir að sjá Carmen
áður með Sigrúnu Ellu og Ólöfu
Kolbrúnu geti gert sér erindi til
að sjá hana með Önnu Júlíönu
og Sigrúnu Valgerði. Og ekki
nóg með það: Nýr nautabani er
komin í stað Símonar Vaug-
han, og heitir Anders Josephs-
son, sænskurguðfræðinemi með
talsverða söngkunnáttu, og Við-
ar Gunnarsson í stað Ólafs
Ólafssonar í hlutverki Zuniga
lögregluliðsforingja,- Raunar
söng Kristinn Sigmundsson
hlutverk Escamillo nautabana
nokkrum sinnum kringum nýár-
ið, með miklum myndarbrag
svo sem vænta mátti, þótt ekki
væri hann eins glæsilegur í hlut-
verkinu og ég hafði ímyndað
mér fyrirfram, enda æft það upp
á skömmum tíma. Þótt hlutverk
Escamillos sé ekki stórt, þá eru
aríur hans alþekktar og allir
heyra hvort vel, mjög vel, eða
glæsilega er sungið; þess vegna
er ekki auðhlaupið í það að „slá
í gegn í hlutverkinu" með litlum
fyrirvara.
Hljómsveitin er sem áður of
lítil, þannig að forleikurinn, svo
dæmi sé nefnt, missir mikið af
Tónabíó:
Þegar bræðralagið ber Rússadekrið ofurliði
Rauð dögun (Red Dawn).
Bandaríkin 1984. Handrit:
Kevin Reynolds og John Mi-
lius. Leikendur: Patrick Swa-
yze, C. Thomas Howell, Lea
Thompson, Ben Johnson,
Harry Dean Stanton, Ron
O’Neal, William Smith, Pow-
ers Boothe. Leikstjóri: John
Milius.
■ Þar kom að því, að við
fengum að sjá reaganíska
kvikmynd uppi á lslandi,
kvikmynd, sem endurspeglar
að einhverju leyti hugfjötra
bandarískra stjórnvalda.
Kommúnisminn er á uppleið í
heiminum og einn góðan
veðurdag svífa sovésk-kúb-
anskar hersveitir ofan úr
himinblámanum, svona eins og
þruma úr heiðskýru lofti, og
hertaka hluta Bandaríkjanna.
Við fáum fyrst að sjá til óvinar-
ins, þegar hann lendir fyrir utan
unglingaskóla í litlum bæ í
Klettafjöllunum. Og eins og af
einskærri tilviljun eru aum-
ingja börnin að læra um bar-
dagaaðferðir hinna villtustu af
öllum villimönnum, sjálfra
mongólanna, sem umkringja
óvini sína og færa sig síðan nær
og nær, rétt eins og kommarn-
ir.
Efnileg byrjun, sem vekur
upp margar spurningar um
varnarmátt samherja okkar.
Og enn fleiri spurningar vakna
síðar, og þá um bardagahæfni
þrautþjálfaðra sovéskra og
kúbanskra hermanna, sem
hafa fengið sinn skerf af skæru-
hernaði.
En kommúnismanum verð-
ur ekki kápan úr því klæðinu
að ætla sér að hertaka þennan
litla smábæ, ímynd liinnar
sönnu Ameríku, alveg átaka-
laust. Nó sör! Fífldjörf ung-
menni halda til fjalla og gerast
skæruliðar (hvernig þau kom-
ast burt frá bænum undan
skothríð og sprengjukasti inn-
rásarhersins er með ólíkind-
um. En hérerþaðekki raunsæ-
ið, sem ræður ferðinni, heldur
karlmennskufrelsiskomplexar
höfundarins, sem eru löngu
kunnir og hafa gert hann að
hálfgerðum kjána). í hálft ár
eða svo, tekst unglingunum,
sem aldrei hafa hlotið þjálfun
í meðferð skotvopna, hvað þá
í skæruhernaði, að gera óvinin-
um margan ljótan grikkinn.
En enginn má við ofureflinu,
og frelsishetjurnar týna smám
saman tölunni. Og einhvern
tíma löngu síðar lýkur stríðinu
og enginn veit hver vann.
Ekki pargáfulegt. Hinuskal
þó ekki neitað, að John Milius
kann sitthvað fyrir sér í kvik-
myndagerð. Sérstaklega er
hann lunkinn við að filma bar-
dagasenur og fagurt fjalla-
landslagið. En þegar mann-
eskjan kemst í návígi við
myndavélina, og maður talar
nú ekki um þegar hún opnar
munninn, þá fýkur allt út í
veður og vind. Bæði eru flestir
leikararnir vondir og Milius
kann ekki að stjórna þeim.
Myndin er þrátt fyrir allt
þetta svolítið spennandi á
köflum, sérstaklega í síðari
hlutanum. Og meistarabragðið
kemur, þegar kúbanski foring-
inn og fyrrum skæruliðinn, læt-
ur Rússadekrið lönd og leið og
gefur amerískum skæruliðum
tækifæri á að komast undan til
að deyja drottni sínum á
ísköldum garðbekk. Já,
bræðralagið þekkist enn.
Guölaugur Bergmundsson.
krafti sínum og fjöri. Þetta staf-
ar sjálfsagt mest af því að hljóm-
sveitargryfjan er þröng, þannig
að illt er að rúma þar svo marga
strengleikara sem æskilegt væri.
En auk þess kann mannfæðin
að vera í sparnaðarskyni gerð.
Með stærri hljómsveit held ég
mundi nást upp meiri
„stemmning" en raun hefur orð-
ið á þau skipti sem ég hefi séð
Carmen. Hins vegar vantarekki
að hljómsveitin geri bráðfallega
hluti, enda valinn maður í
hverju rúmi.
Lííið heldur áfram engu síður
en listin, og þegar Sigríður Ella
hverfur af vettvangi tekur önnur
ung og glæsileg söngkona við.
Það stendur hins vegar óhagg-
að, að torvelt er að hugsa sér
sannari Carmen en Sigríði Ellu
- ofsi hennar og dyntir, útlit og
hreyfingar, söngur og orð, virt-
ist allt svo trútt Carmen sjálfri
sem framast mátti verða. En
Anna Júlíana Sveinsdóttir slær
hvergi af heldur og gerir hlut-
verkinu ágæt skil. Hennar
Carmen er mildari, meira
„sann-kókett" og ekki eins dæma-
laust brjáluð og Carmen Sig-
ríðar, en mjög glæsileg og trú-
verðug. Þetta mun vera stærsta
hlutverk Önnu Júlíönu - raunar
held ég að Carmen sé mesta
mezzósópranhlutverk óperunn-
ar - og ástæða til að óska henni,
og íslensku óperunni, til ham-
ingju.
Sigrún Valgerður Gestsdóttir
syngur nú hlutverk Micaelu sem
Olöf Kolbrún Harðardóttir fór
með áður, og eru það sömuleið-
is hnökralaus skipti. Sigrún Val-
gerður syngur hlutverkið mjög
fallega, leikur prýðilega og af
öryggi, og fellur í hvívetna vel
inn í sýninguna.
Viðar Gunnarsson, sem tók
við hlutverki Zuniga af Ólafi
Ólafssyni, er ungur og mjög
efnilegur bassasöngvari sem
hélt sína fyrstu einsöngstónleika
í Norræna húsinu nú í haust.
Sönglega séð voru þeir Ólafur
Ólafsson og Simon Vaughan að
vissu leyti veikir hlekkir í fyrri
sýningu, og verður að telja þá
Viðar og Anders Josephsson
báða forverabetrunga í hlut-
verkum sínum. Josephsson hef-
ur verið hér á landi í nokkur ár,
en frumsýningar-taugaspenna
mun hafa valdið því að torvelt
var að skilja hvaða tungumál
hann var að syngja, einkum í
upphafi. Það lagaðist þó verulega
þegar á leið, enda mun hann
vera mjög frambærilegur ís-
lenskumaður. Og syngur prýði-
lega fallega, þótt talsvert vanti
á myndugleika Kristins Sig-
mundssonar svo sem við var að
búast.
Það verður enginsvikinn af
því að sjá Carmen með hinum
nýju söngvurum; raunar gat
eíckert gerst gleðilegra en þetta,
því nú er sýnt að fullburða
íslenskum söngvurum er að
fjölga nóg til þess að ofnotkun
og ofnotkunarleiða verði
forðað.
Sig. St.