Morgunblaðið - 07.12.2003, Blaðsíða 26

26 | 7.12.2003
Hlutverk Þjóðminjasafns mikilvægt
Ég lít svo á að Þjóðminjasafnið gegni mjög mikilvægu hlutverki í nútíma-
samfélagi sem einkennist af hraða og sjálfsímyndarkreppu. Mikilvægt er að
þekkja sögu sína í þesskonar nútíma - það gefur okkur jarðsamband.
Ég hef líka mikinn áhuga á alþjóðamálum – fjölþjóðasamfélaginu. Ísland
hefur alltaf haft tengsl við umheimin, það var ekki einangrað eins og margir
halda og er það því síður í dag, sögu þess ber því að skoða í víðara samhengi.
Ég er formaður heimsminjanefndar ráðuneytisins sem hefur ásamt Þingvalla-
nefnd undirbúið tilnefningu ríkisstjórnarinnar á Þingvöllum á heimsminja-
skrá. Þetta er langur og flókinn ferill sem er í góðum farvegi. Niðurstaðan
verður ljós í lok júní á næsta
ári í Kína. Þar verður þá at-
kvæðagreiðsla á fundi
UNESCO um hvort Þingvellir
séu, vegna sögu sinnar og
náttúru, einstakur staður á
jörðinni. Nokkrir slíkir eru á
heimsminjaská á jörðinni
þeirra á meðal skakki turninn
í Piza, Akropolis, Kínamúr-
inn, Pýramídarnir, Galapagos-
eyjar og Eiffelturninnn.“
Það er auðheyrt af fram-
angreindu að Margrét Hall-
grímsdóttir þjóðminjavörður
hugsar hátt, ekki síður en
meintur forfaðir hennar
Grímur Thomsen legationsráð
gerði á sínum tíma. Hart blik í
augum hennar, þegar hún
ræðir áætlanir sínar, vitnar um
sterkan vilja – en skyldi list-
æðin hafa ratað til hennar í
gegnum völundarhús
erfðanna?
Margrét hlær. „Nei, ég yrki
ekki og mála ekki heldur. Það
gera systur mínar hins vegar,
það er listamannsblóð sem
rennur í æðum þeirra og for-
eldra minna beggja og
barnanna minna – hvaðan sem
það kemur,“ segir hún sposk
og bendir mér á ýmis listaverk
á veggjum stofunnar, þau
reynast öll eftir ættingja henn-
ar.
Þótt Margrét sé í þessu við-
tali nánast í sögulegu hlut-
verki og hafi fornleifafræðina
að sínu aðalviðfangsefni segist
hún eigi að síður hafa framtíð-
ina að leiðarljósi.
„Ég hugsa alltaf talsvert
langt fram í tímann og hef
skýr markmið að stefna að,
mér finnst spennandi að vinna
og lifa þannig, ef maður horfir
skammt fram á veginn er maður alltaf að detta um alls kyns hindranir. Ef
horft er lengra fram eru vandamálin yfirstíganlegri,“ segir hún.
En hver er þá hennar framtíðarsýn?
„Nú eru álagsár og ég nýt þessara ára, ég er að koma börnunum mínum á
legg og gegna mínu hlutverki fyrir Þjóðminjasafnið. Þegar sá ferill er á enda
runninn tekur annað við. Ég hólfa líf mitt niður, hef vinnuna í einu hólfi og
einkalíf mitt í öðru og reyni að hafa jafnvægi þar á milli, en læt börnin mín
hafa forgang. Ég á góða vini og reyni að rækta vel vináttu við þá og fjölskyld-
una. En seinna, þegar ég hef lokið fyrrnefndum verkefnum, þá langar mig að
sitja, laus við streitu, úti í náttúrunni og tyggja strá og vera til - og fá að
stunda rannsóknir. Draumurinn er að skrifa bók um fornleifarannsóknir í
Viðey.“ gudrung@mbl.is
„Sumir vilja meina að svo sé en engar rannsóknir hafa verið gerðar í þessu
máli.
Og kannski er slíkt rétt viðhorf – spennandi ættarleyndarmál er vafalaust
meira kitlandi en erfðafræðileg vissa, mál sem er skemmtilegt að ræða um í ár-
anna rás og velta fyrir sér á samkomum fjölskyldna, þetta er fjarri því eina
dæmið um meinta rangfeðrun á Íslandi. Einu sinni sagði mér gamall ættfræð-
ingur að í þeirra hópi væri talið að sjöundi hve Íslendingur væri rangfeðraður.
Ég sel þessa kenningu ekki dýrar en ég keypti.
„Fjölskyldusögur af ýmsu tagi eru hluti af menningarsögu okkar allra. Ég
kem úr samheldinni fjölskyldu og legg áherslu á samheldni í uppeldi barna
minna,“ segir Margrét.
„Börnin mín hafa mikið sam-
band við foreldra mína og eldri
dætur mínar tvær voru svo lán-
samar að hafa alla tíð náið og
gott samband einnig við ömmu
sína og afa í föðurætt, þau
Bettý og Þráin Löve. Á heimili
þeirra voru þær daglegir gestir.
Þetta samband var þeim mikils
virði og mótaði þær að hluta.“
Börn Margrétar eru Arndísi
Sue-Ching og Kolbrún Þóra
Löve, 19 og 15 ára og Auður og
Brynjar Guðlaugsbörn, sem eru
8 ára.
Latína, klassísk fræði og
fornleifafræði
En hver skyldu hafa verið til-
drög þess að Margrét lagði fyrir
sig fornleifafræði í stað þess að
helga sig læknisfræðinni eins og
ætlunin var á menntaskólaárun-
um?
„Ég lærði latínu í mennta-
skóla til að undirbúa mig fyrir
nám í læknisfræði og þegar ég
kom til Svíþjóðar hafði ég skráð
mig í tannlækningar. En um
þetta leyti eignaðist ég fyrstu
dóttur mína og hóf í framhaldi
af því nám í latínu. Það nám
leiddi út í klassísk fræði og
fornleifafræði. Eftir að ég út-
skrifaðist bætti ég við mig sagn-
fræði.
Minn starfsferill hefur hins
vegar þróast þannig að frá 25
ára aldri hef ég verið í stjórnun.
Síðustu árin hef ég verið að
þroska mig sem stjórnanda,
fremur en fræðimann. Mér
finnst stjórnun skapandi, aðal-
atriðið er ekki síður hin mann-
legu samskipti en hin fjöl-
breyttu verkefnin. Á því byggir
góður árangur.
Ég er svo heppin að eiga
skipti við gott fólk og ráðgjafa í mínu starfi. Mikilvægast í fari fólks finnst mér
vera heiðarleiki. Ég er alltaf að sjá betur og betur hvað heiðarleiki er mik-
ilvægur en baktjaldamakk og „plott“ á bak við tjöldin óheppilegt atferli.
Kannski er það veikleiki í mínu fari en ég trúi á heiðarleika í fari fólks þangað
til annað kemur í ljós. Framsýni er annað lykilorð í mínu starfi.
Það er einkar spennandi að starfa á Þjóðminjasafninu, þeirri virðulegu 140
ára gömlu stofnun þar sem mjög mikið er að gerast. Jafnframt því að hús
safnsins við Suðurgötu verður opnað á næsta ári er verið að endurskoða hlut-
verk safnsins og fyrirkomulag. Tengsl þeirra hluta sem varðveittir eru í safninu
við fortíðina finnast mér heillandi, sem og hafa samskipti við fólk um allt land
varðandi starfið veitt mér lífsfyllingu, ég hef eignast vini víða um land, ekki
síst meðal þeirra sem starfa við þjóðminjavörslu.
FJÖLSKYLDA OG ÆTTARLEYNDARMÁL
Grímur Thomsen skáld á
æskuárum. Síðar varð hann
hátt settur embættismaður í
Danmörku og enn síðar
bóndi á Bessastöðum.
Margrét ásamt börnum sínum, Arndísi Sue-Ching, 19
ára, Kolbrúnu Þóru Löve, 15 ára, og tvíburunum
Brynjari og Auði Guðlaugsbörnum, 8 ára.