Morgunblaðið - 04.09.2004, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 LAUGARDAGUR 4. SEPTEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
NÚ FÁ SÉR ALLIR
ÁSKRIFTARKORT!
ÞÚ ÞARFT EKKERT AÐ GERA NEMA AÐ MÆTA - OG NJÓTA.
MIÐASALA: 4 600 200 • WWW.LEIKFELAG.IS
HÁRIÐ DEFEANING SILENCE
Uppsetningar la á árinu:
Gestasýningar:
KODDAMAÐURINN
AUSA OG STÓLARNIR
K
G
SVIK
BRIM
PAKKIÐ Á MÓTI
Með áskriftarkorti Leikfélags Akureyrar geturðu bæði valið allar fjórar uppsetningar la eða valið þrjár
þeirra og eina gestasýningu. Verðið er ótrúlega lágt, þú færð áskriftarkortið á 6.500 kr. en fullt verð er
11.100 kr.
LANDSBANKINN OG LEIKHÚSIÐ - FYRIR UNGA FÓLKIÐ:
Landsbankinn greiðir niður áskriftarkort fyrir ungt fólk, svo nú geta allir verið
flottir á því og verið fastagestir í leikhúsinu. Áskriftarkort á fjórar sýningar kostar
aðeins 3.250 kr. fyrir 25 ára og yngri.
ÓLIVER!
Ég veit það, Guðni minn, það er bara svo sárt, hann er bara svoddan gaddaskata.
Nýtt fiskveiðiárhófst um síðustumánaðamót. Sú
veigamikla breyting varð
á stjórnkerfi fiskveiða um
fiskveiðiáramótin að hið
svokallaða sóknardaga-
kerfi krókabáta var lagt
af. Alls voru nærri 300
smábátar í sóknardaga-
kerfinu og fengu þá árlega
úthlutað ákveðnum fjölda
daga, eða öllu heldur
ákveðnum tíma, sem þeir
máttu nýta til sjósóknar
innan fiskveiðiársins.
Sóknardagabátarnir stóðu
þannig nokkuð utan þess
kerfis sem almennt er not-
að til að stjórna fiskveið-
um við Ísland en hafa nú verið
færðir undir svokallað krókaafla-
mark og fá, rétt eins og önnur ís-
lensk fiskiskip, úthlutað aflamarki
eða kvóta til að veiða innan fisk-
veiðiársins. Alls verða 722 bátar
gerðir út á krókaaflamarki á fisk-
veiðiárinu, 262 bátum fleiri en á
því síðasta.
Margir ætla á línu
Gera má ráð fyrir að margir
þeirra dagabáta sem nú heyra
undir krókaaflamark hyggi á línu-
útgerð, en dagabátum var óheim-
ilt að stunda línuveiðar og máttu
auk þess aðeins stunda handfæra-
veiðar á tímabilinu frá 1. apríl til 1.
október ár hvert.
Flestir dagabátarnir fengu út-
hlutað 20–40 tonna krókaafla-
marki um fiskveiðiáramótin en
miðað var við aflareynslu bátanna
eftir sérstökum reglum. Þó að
mörgum þyki nóg um er ljóst að
slíkar aflaheimildir duga tæpast
til að halda út heils árs línuútgerð.
Jafnan er miðað við að ein trilla
þurfi a.m.k. 50 tonna kvóta til að
geta gert út á línu á ársgrundvelli.
Þannig er viðbúið að einhverjir
trillukarlar sameini útgerðir sínar
og færi þá veiðiheimildir á einn
bát í stað tveggja eða jafnvel fleiri.
Í sóknardagakerfinu var algengt
að sami aðilinn ætti fleiri en einn
bát og í slíkum tilfellum munu
veiðiheimildir án efa verða sam-
einaðar á einn bát. Þá eru nú þeg-
ar dæmi þess að eigendur fleiri en
tveggja báta stefni á að sameina
veiðiheimildir sínar á einn bát og
hafi þá jafnvel hug á að ráðast í
smíði nýs 15 tonna báts en sam-
kvæmt lögum er heimilt að gera út
allt að 15 tonna báta í krókaafla-
markskerfinu.
Ljóst er að ef mikið verður um
sameiningu trilluútgerða í þessu
skyni mun framboð af kvótalaus-
um smábátum aukast til muna og
spá skipasalar lækkandi verði.
Sérstaklega er búist við að hrann-
ist upp hraðfiskibátar sem búnir
eru svokölluðu hældrifi en þeir
þykja óhentugir til línuveiða.
Merkja skipasalar nú þegar meiri
spurn eftir dekkuðum smábátum
með beinu öxuldrifi.
Hvað sem þessu líður má engu
að síður ætla að meirhluti fyrrum
dagakarla muni eftir sem áður
sækja kvóta sinn á handfæri. Bent
hefur verið á að færafiskirí síðustu
ára hafi verið með miklum ólík-
indum og ekki sanngjarnt að miða
við þau. Segja sumir að aflabrögð í
sumar hafi víða minnt á gamla
daga og í raun verið eðlileg. Því
muni mörgum duga sá kvóti sem
þeir nú hafa fengið úthlutaðan í
stað sóknardaga, jafnvel þó að
kvótinn sem minni en meðalafli
síðustu ára. Eins hafa margir fyrr-
um dagakarlar stundað trilluút-
gerð með annarri atvinnu og
munu halda því áfram.
Kvótaverð lækkar ekki
Þá munu einnig vera brögð að
því að fyrrum dagakarlar vilji
kaupa kvóta til að auka við veiði-
heimildir sínar til að geta gert út á
línu, bæði þorskveiðiheimildir og
ekki síst veiðiheimildir í svoköll-
uðum aukategundum. Margir
dagabátanna voru lítið skuldsettir
og með kvótasetningunni eykst
veðrými þeirra til muna, einkum
þeirra kvótahæstu. Margir eru því
í góðri stöðu til að kaupa veiði-
heimildir. Þannig er óvíst að verð
á krókaaflamarki muni lækka með
kvótasetningu dagabátanna, líkt
og spáð var þegar ljóst var hvert
stefndi. Að sögn kvótamiðlara eru
a.m.k. ekki mörg dæmi þess ennþá
að fyrrum dagakarlar selji útgerð-
ir sínar, bæði báta og kvóta. Mikil
spurn hafi verið eftir þorskkvóta í
krókakerfinu fyrir fiskveiðiára-
mótin og aukið framboð anni
henni varla. Þeir gera því ekki ráð
fyrir mikilli, ef nokkurri, lækkun á
kvótaverði í þorski. Aftur á móti
gera kvótamiðlar ráð fyrir að verð
ýsukvóta í krókaaflamarki muni
hækka nokkuð vegna kvótasetn-
ingar dagabátanna. Dagabátarnir
voru með afar litla viðmiðun í ýsu,
rétt eins og í öðrum svokölluðum
aukategundum, og fengu því ekki
úthlutað miklum kvóta í þessum
tegundum. Hins vegar má ljóst
vera að þeir dagabátar sem nú
hyggja á línuútgerð geta ekki
stundað hana nema verða sér úti
um kvóta í aukategundunum.
Verð á varanlegum ýsukvóta í
krókaaflamarki lækkaði mikið á
síðasta fiskveiðiári, var komið nið-
ur í um 170 krónur kílóið en verðið
fór hæst upp í 650 krónur fyrir
þremur fiskveiðiárum. Þegar
ákveðið var að leggja af sóknar-
dagakerfið og færa dagabátana
undir krókaaflamark hækkað
verðið um leið upp í 290 krónur.
Fréttaskýring | Smábátar
Sóknardagar
úr sögunni
Sóknardagakerfi smábáta var lagt
niður um síðustu fiskveiðiáramót
Flestar trillur heyra nú undir sama kerfi.
Afli dagabáta tæp
10 þúsund tonn

Sóknardagar voru alls 19 tals-
ins á síðasta fiskveiðiári og þrátt
fyrir að þeim hafi fækkað um tvo
frá fyrra ári var lítil minnkun á
þorskafla sóknardagabáta. Ætla
má að afli dagabáta hafi orðið
tæp 10 þúsund tonn á síðasta
fiskveiðiári. Það er meiri afli
heldur en gera hefði mátt ráð
fyrir þegar litið er til framan-
greindrar fækkunar sóknar-
daga, sem og ördeyðu á ýmsum
góðum veiðislóðum svo sem í
Breiðafirði.
hema@mbl.is