Morgunblaðið - 04.09.2004, Blaðsíða 29

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. SEPTEMBER 2004 29
UM miðjan maí birtist greinarkorn
eftir rektor Listaháskóla Íslands,
Hjálmar H. Ragnarsson, í Frétta-
blaðinu. Voru skrifin svar við grein
aðstoðarskólastjóra Söngskólans sem
skýrt hafði frá háskólagráðum í söng
og söngkennslu sem nemendur Söng-
skólans hafa útskrifast með um ára-
bil. Orðrétt sagði rektor, „Stað-
reyndin er sú að engir aðrir en
háskólar geta veitt háskólagráður. Til
að fá viðurkenningu sem háskóli
verður viðkomandi skóli að uppfylla
skilyrði laga um háskóla (nr. 136/
1997) og hafa starfsleyfi frá stjórn-
völdum. Hver námsbraut er metin af
stjórnvöldum og birtir Mennta-
málaráðuneytið lista í Stjórnartíð-
indum yfir þær háskólagráður sem
teljast fullgildar“. Ógerningur er að
skilja mál rektors öðruvísi en svo að
hér hafi ekki verið neinn háskóli í tón-
list þar til Tónlistardeild Listahá-
skóla Íslands (LHÍ) tók til starfa árið
2001 og því engar háskólagráður fyr-
ir þann tíma. Það er fjarri sanni. Hér
var háskóli með heilsteyptum náms-
brautum, jafnvel fleiri en einn, og því
háskólagráður. Það eina sem skorti
var fullgilding af hálfu ríkisins.
Grein rektors kastar rýrð á alla há-
skólakennslu í tónlist sem hér hefur
átt sér stað fram að stofnun Tónlist-
ardeildar LHÍ og þá kennslu á þessu
stigi sem fram fer eftir þann tíma;
hún kastar einnig rýrð á þann merg
sem Tónlistardeild LHÍ stendur al-
farið á og ekki síst á Tónlistarskólann
í Reykjavík (TR) og þá sem þaðan
hafa útskrifast, en TR gegndi hlut-
verki háskóla og framhaldsskóla þar
til Tónlistardeild LHÍ tók til starfa.
Grein rektors lætur líta svo út sem
grundvallarbreyting hafi orðið til
framfara í tónlistarkennslu við stofn-
un Tónlistardeildar LHÍ. Svo er ekki.
Er sönnu nær að bæði háskóla- og
framhaldskennsla í tónlist hafi sett
töluvert niður við stofnun Tónlist-
ardeildar, þegar TR var höggvinn í
sundur og háskólanámið slitið frá
framhaldsskólanáminu.
Meginröksemd rektors fyrir því að
í LHÍ sé raunverulegt háskólanám í
tónlist, sem hafi ekki verið hér til
staðar áður, er sú að Mennta-
málaráðuneyti meti námsbrautir í
LHÍ og samþykki þær á grundvelli
ágætis þeirra. Þessi röksemd stenst
ekki vegna þess að Mennta-
málaráðuneyti Íslands hefur ekki á
sínum vegum þá sérfræðinga á sviði
tónlistarkennslu að það geti lagt
sjálfstætt mat á inntak tónlistarnáms
við hinar ýmsu menntastofnanir. Það
verður að reiða sig á sjálfsmat þeirra
stofnana er hafa getið sér orð á þessu
sviði og framlag þeirra til samfélags-
ins.
Tónlistarskólinn í Reykjavík út-
skrifaði tónlistarkennara í hljóðfæra-
leik og söng, einleikara og einsöngv-
ara, tónfræðinga og tónskáld, og
síðast en ekki síst tónmenntakenn-
ara, um margra áratuga bil. Öll voru
próf þessara nemenda í grunninn
Bachelor of Music gráður utan þess
síðasttalda sem var Bachelor of
Education gráða. Kennarar Tónlist-
arskólans voru nánast allir háskóla-
menntaðir, margir með próf frá virt-
um erlendum háskólum, og
allnokkrir með meistara- og dokt-
orsgráður eða jafngildi þeirra, auk
þess að vera meðal fremstu tónlistar-
manna þjóðarinnar. Þessi hópur stóð
að baki trúverðugleika lokaprófa frá
Tónlistarskólanum í Reykjavík og
var hér á landi ekki á öðrum stað
samankominn dómbærari flokkur í
þessum efnum.
Lokapróf frá TR hafa verið metin
til launa hér á landi sem fullgild há-
skólapróf. Hafa þau legið til grund-
vallar launamati tónlistarkennara og
verið grundvallarviðmið í kjarasamn-
ingum stéttarinnar. Tónmenntakenn-
arapróf skólans er lögverndað sam-
kvæmt lögum nr. 86/1998 og lagt í
þeim lögum að jöfnu við ýmis Bachel-
or-próf annarra háskóla á Íslandi.
Töluvert minni tónlistarmenntun lá
að baki tónmenntakennaraprófi held-
ur en öðrum lokaprófum TR. Má því
fullyrða að önnur lokapróf skólans
séu ekki minna virði.
Lausleg könnun undirritaðs hefur
leitt í ljós að prófin frá TR hafa notið
fullrar virðingar við fjölmarga er-
lenda háskóla, svo sem helstu tónlist-
arskóla á Norðurlöndunum og há-
skóla í Englandi, Skotlandi,
Þýskalandi, Frakklandi og Banda-
ríkjunum. Það er því ómögulegt að
segja að prófin í TR hafi ekki verið
háskólagráður þrátt fyrir að opinber
ríkisvottun hafi því miður ekki verið á
þeim. Tónlistardeild
LHÍ er reist á þeim af-
leitu forsendum að
kljúfa háskólanámið
frá framhalds-
skólanáminu í TR. Af-
leiðingin er fámenni í
deildinni. Gegn þessu
reynir LHÍ að hamla
með að sækja inn á
framhaldsskólastigið,
lækka inntökukröfur
frá því eð var í TR og
jafnvel þær er Tónlist-
ardeildin lagði fyrst
upp með. Þetta dugir
ekki til. Á skólaári 2003-2004 voru
einungis 17 í hljóðfæraleik og 8 í söng
í Tónlistardeild LHÍ. Slík deild er
ekki til stórræðanna í tónlistarflutn-
ingi ein og sér og á mjög mikið undir
samvinnu við aðra skóla eins og dæm-
in sanna. Það skýtur því
skökku við að rektor
LHÍ skuli senda óum-
beðna náðun til aðstoð-
arskólastjóra sem gerir
ekki annað en skýra frá
gildi prófa við Söngskól-
ann í Reykjavík. Á sú
stofnun þó mun stærri
innistæðu bak við sína
starfsemi heldur en ný-
stofnuð Tónlistardeild
LHÍ, sem ennþá á vart
nokkuð annað en það
fyrirheit sem býr í góðu
kennaraliði, einn fá-
mennan árgang sem er nýútskrif-
aður, og svo nokkrar línur í Stjórn-
artíðindum.
Fjarri sanni
Guðmundur Hafsteinsson
fjallar um tónlistarmenntun ’Lausleg könnun und-irritaðs hefur leitt í ljós
að prófin frá TR hafa
notið fullrar virðingar
við fjölmarga erlenda
háskóla.‘ GuðmundurHafsteinsson
Höfundur er kennari við
Tónlistarskólann í Reykjavík.
Stórhöfða 21, við Gullinbrú, s. 545 5500.
www.flis.is
netfang: flis@flis.is
lím og fúguefni