Morgunblaðið - 03.11.2004, Qupperneq 8

8 MIÐVIKUDAGUR 3. NÓVEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
H
rin
gb
ro
t
Þá geta nú mótmælendur fjölmiðlalaga haldið áfram að gleðjast.
Norðurlöndin eruþað svæði í heim-inum þar sem
lífsgæði eru einna mest.
Löndin, sem lengi hafa
haft með sér náið sam-
starf, eru um margt lík en
því fer fjarri að þau séu
eins. Um það má fræðast í
norrænu tölfræðihand-
bókinni sem nýlega kom
út.
Samkvæmt Kyoto-bók-
uninni ber Vesturlöndum
að draga úr losun gróður-
húsalofttegunda, þannig
að losunin verði 5% minni
á árunum 2008–2012 en
hún var árið 1990. Á tíma-
bilinu 1990–1998 juku Norður-
löndin hins vegar losun gróður-
húsalofttegunda um 8%. Frá 1998
hafa Danir, Svíar og Finnar dreg-
ið úr losun. Losunin á mann er
samkvæmt tölum frá árinu 2000
mest í Finnlandi, en þar á eftir
koma Danmörk, Noregur, Ísland
og Svíþjóð.
Á Norðurlöndunum búa um
24,6 milljónir manna og hefur
mannfjöldinn u.þ.b. tvöfaldast á
síðustu 100 árum. Frá 1990 hefur
mannfjölgun verið mest á Íslandi
13%, en næstmest í Noregi 7,5%.
Í Færeyjum fækkaði fólki mikið
um miðjan síðasta áratug, en nú
búa þar örlítið fleiri en árið 1990.
Íslenskir karlar geta vænst
þess að verða allra karla elstir á
Norðurlöndum eða 79 ára. Konur
á Álandseyjum eru hins vegar á
toppnum, en þær verða að með-
altali 84 ára gamlar. Íslenskar
konur verða að meðaltali 82 ára.
Meðalaldur er lægstur á Græn-
landi (69 ára fyrir konur og 64 ára
fyrir karla) en þar á eftir koma
Danir (75 ára fyrir karla og tæp-
lega 80 ára fyrir konur).
Fóstureyðingar mjög
algengar á Grænlandi
Grænland er algjörlega sér á
báti þegar kemur að fóstureyð-
ingum. Þar eru 873 fóstureyðing-
ar af hverjum 1.000 fæddum
börnum. Til samanburðar eru
þær 68 í Færeyjum. Næsta á eftir
Færeyingum koma Finnar og Ís-
lendingar eru með 229 fóstureyð-
ingar af 1.000 fæddum börnum.
Frá 1990 hefur fóstureyðingum
fjölgað á Íslandi, en fækkað í
Danmörku og Svíþjóð. Á Íslandi,
Noregi og Svíþjóð eru fóstureyð-
ingar tiltölulega algengar meðal
ungra kvenna.
Hvergi á Norðurlöndunum eru
einstæðir foreldrar hlutfallslega
eins margir og á Íslandi, en af
fjölskyldum með barn á framfæri
eru 26% einstæðar. Í Danmörku
er þetta hlutfall 19%. Hlutfall
skilnaða er hins vegar hvergi
jafnhátt og í Danmörku. Á Íslandi
er þetta hlutfall hins vegar lægst
ef miðað er við tölur frá árinu
2003.
Af norrænu ríkjunum eru
sjálfsvíg fæst í Noregi og á Ís-
landi. Algengust eru sjálfsvíg í
Finnlandi þar sem þau eru helm-
ingi algengari en í Noregi. Ísland
sker sig hins vegar úr að því leyti
að hvergi á Norðurlöndunum eru
sjálfsvíg meðal karla 19 ára og
yngri eins algeng. Hlutfallið er
13,6% á Íslandi meðal þessa ald-
urshóps meðan það er 4,4% í Dan-
mörku. Hlutfallið er einnig hæst á
Íslandi þegar karlmenn á aldrin-
um 20–24 ára eru skoðaðir.
Krabbamein er algengast í
Danmörku, en Danir reykja einn-
ig mest Norðurlandanna. Hvergi
á Norðurlöndunum eru jafnmarg-
ir læknar og tannlæknar og á Ís-
landi. Á Íslandi eru 357 læknar á
hverja 100 þúsund íbúa, en í Dan-
mörku er þetta hlutfall 292 og 342
í Noregi.
4,1% vinnandi Svía
er veikt dag hvern
Íslendingar virðast hins vegar
vera almennt nokkuð heilsu-
hraustir borið saman við ná-
granna sína því að veikindadagar
frá vinnu eru fæstir hér á landi.
Að meðaltali eru 1,2% vinnuafls-
ins frá vinnu vegna veikinda á Ís-
landi, en þetta hlutfall er 4% í
Noregi og 4,1% í Svíþjóð. Veik-
indadögum hefur verið að fækka
hér á landi síðustu ár. Árið 1995
var 1,7% vinnuaflsins á Íslandi frá
vinnu vegna veikinda en 1,2 árið
2002. Í Svíþjóð voru 2,7% vinnu-
aflsins veik árið 1995 en 4,1% árið
2002. Í öllum löndunum eru veik-
indadagar kvenna fleiri en meðal
karla.
Grænlendingar drekka mest
og Danir reykja mest
Grænlendingar drekka mest
allra Norðurlandanna. Þar er sal-
an 12,3 alkahóllítrar á mann.
Næst á eftir koma Danir með 11,3
lítra. Minnst er drykkjan í Noregi
5,9 lítra, Álandseyjum 6,4 lítrar
og Íslandi 6,5 lítrar. Áfengis-
drykkja á Íslandi hefur aukist ár
frá ári frá árinu 1993 þegar hún
nam 4,5 áfengislítrum á mann.
Drykkjan er að aukast í öllum
löndunum, nema á Grænlandi.
Það hefur hins vegar dregið úr
reykingum á Norðurlöndunum.
Árið 2002 reyktu um 21% íslensku
þjóðarinnar, en hlutfallið var 32%
árið 1995. Danir reykja mest, en
þar reykja 31% karla og 27%
kvenna. Fæstir reykja í Svíþjóð,
en þar reykja 16% karla og 19%
kvenna.
Fréttaskýring | Norrænar hagtölur sýna
að Norðurlöndin eru ekki eins
Svíar verða
oft veikir
Færeyingar eru álíka margir í dag og
árið 1990, en Íslendingum fjölgar mest
Danir reykja mest allra Norðurlandabúa.
Sjálfsvíg meðal ungra karl-
manna algengust á Íslandi

Þó að sjálfsvíg séu ekki mjög
tíð á Íslandi borið saman við hin
Norðurlöndin skera Íslending-
ingar sig úr hvað varðar sjálfsvíg
meðal ungra karlmanna. Hlut-
fallið er hæst á Íslandi meðal
karlmanna sem eru yngri en 25
ára. Þetta má meðal annars lesa
út úr nýrri tölfræðihandbók fyrir
Norðurlöndin. Þar kemur líka
fram að Grænland sker sig alger-
leg úr þegar kemur að fjölda
fóstureyðinga.
egol@mbl.is
ÁSKRIFENDUM Morgunblaðsins
býðst nú að sjá blað dagsins í tölvunni
sinni, án viðbótargjalds. Til að virkja
aðgang að efni blaðsins verður áskrif-
andi að skrá sig á mbl.is og fá lykilorð
sent í tölvupósti. Þjónustan gildir fyr-
ir fólk þá daga sem það er áskrif-
endur. Þannig fá helgaráskrifendur
aðgang að Morgunblaðinu á Netinu
um helgar, en þeir sem taka fulla
áskrift fá óheftan aðgang, o.s.frv.
Örn Þórisson, áskriftarstjóri
Morgunblaðsins, og Ingvar Hjálm-
arsson, netstjóri mbl.is, segja þessa
nýjung vera lið í aukinni þjónustu við
áskrifendur blaðsins.
„Við höfum hingað til getað boðið
lesendum að sjá hluta af blaðinu í pdf-
formi og fólk sem hefur verið búsett
erlendis hefur jafnvel verið áskrif-
endur að blaðinu á stafrænu formi.
Nú ákváðum við að steypa þessu
saman þannig að ef þú ert með blaðið
í áskrift þá hefurðu líka þennan að-
gang í tölvunni,“ segir Örn.
Að sögn Ingvars er hægt að velja
um að skoða blað dagsins í síðuformi
en einnig verður áfram hægt að skoða
það í svonefndri textaútgáfu sem boð-
ið hefur verið upp á í nokkurn tíma.
Hægt er að skoða blöð á pdf-sniði
viku aftur í tímann en eldri blöð eru
aðgengileg á Gagnasafni Morgun-
blaðsins.
Örn segir að aðgangur að Morg-
unblaðinu á Netinu geti skipt sköpum
fyrir einstaka landshluta, einkum þar
sem samgöngur eru erfiðar. „Fólk
fær blaðið fyrr á morgnana með því
að fara á Netið. Í sumum tilfellum úti
á landsbyggðinni, þar sem við þurfum
að nota póstsamgöngur, gefst fólki nú
tækifæri á að sjá blaðið um leið og
það kemur út,“ segir Örn.
Þegar áskrifandinn hefur skráð sig
á mbl.is og fengið lykilorð sent og
virkjað þjónustuna birtast honum
einstök blöð og aukablöð Morg-
unblaðsins aðskilin hvert frá öðru,
sem auðveldar lestur og leit að til-
teknu efni. Á sama tíma og þessi nýja
þjónusta er tekin í gagnið fyrir áskrif-
endur verður efni úr Morgunblaðinu
sem birtist á mbl.is auðkennt með
textatengli þannig að aðeins áskrif-
endur hafa aðgang að því efni. Að
sögn Ingvars verður allt annað efni á
mbl.is sem fyrr öllum opið og hér sé
því ekki um grundvallarbreytingu að
ræða á þjónustu vefjarins við les-
endur sína.
Morgunblaðið á Netinu
án viðbótargjalds
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur hef-
ur dæmt mann á fimmtugsaldri til
að greiða 55 milljónir króna í sekt
til ríkissjóðs og til sex mánaða skil-
orðsbundinnar fangelsisvistar, fyr-
ir að standa ekki skil á staðgreiðslu
opinberra gjalda sem haldið var
eftir af launum starfsmanna hans á
árunum 2002 og 2003, samtals að
upphæð rúmlega 27 milljónir.
Annars vegar er um að ræða brot
framin í eigin rekstri hins ákærða,
upp á rúmlega 12,9 milljónir 2002,
og hins vegar í rekstri tveggja fyr-
irtækja hans, upp á tæplega 14,5
milljónir 2003. Maðurinn játaði brot
sín og var samvinnufús við rann-
sókn málsins. Málið dæmdi Ásgeir
Magnússon hrl.
Sekt fyrir að skila
ekki sköttum