Sunnudagsblaðið - 07.02.1965, Blaðsíða 5

URKOSTIR
HITLERS
STJ ÓENMÁL AMAÐXJR sem er
jafnmikill fyi’ir sér og Adolf Hit-
ler verður ekki metinn með sann-
girni fyrr en vér þekkjum allt ævi-
verk hans. Stjórnarstörf síðari
tíma geta að vísu aldrci bætt fyrir
ranglæti scm 'citt.sinn hefur vcrið
framið. En sagan hcrmir nóg dæmi
manna sem brutust til valda mcð
hörkulegum, jafnvcl þræðilegum
hætti — og eru samt álitnir mikil-
menni eftir á þegar líf þeirra er
allt. Svo gctur orðið um Hitler.
Enn sem komið er gefst oss ekki
slík útsýn. Vér vitum ekki hvort
Hitlcr verður til að steypa heimin-
um út í nýja styrjöld, þar scm sið-
mcnningin mundi óhjákvæmilcga
líða undir lok, eða livort hann
rcynist maðurinn, sem endurreisti
heiður hinnar miklu þýzku þjóðar,
róaði hug hcnnar, færði hana frið-
Sóða, farsæla og stcrká heim aftur
i samfélag Evrópuþjóða. Sagan
mun greiða úr þcssari gátu. Enn cr
sögu Hitlers ólokið; enn kunna
afdrifaríkustu kaflar hennar að
vera óskráðir; cnn hljótum vér að
fcsta liugann við hinar skuggalcgri
hliðar á atferli hans og átrúnaði
f’ar fyi ir megum vér aldrci glcyma
né hætta að vonast eftir hinum
hetra úrkosti.
Ádolf Hitler er borinn af hcift
°S harmi voldugs þjóðrikis scm
hrotið hafði verið á bak aftur í
styrjöld. Það var hann sem rak
anda örvæntingarinnar út af
þýzkri þjóðarsál; hann blés Þjóð-
verjum hefndarhug í brjóst í stað-
inn. Þegar herir Þjóðverjar, sem
haldið höfðu hálfri Evrópu i grcip
sinni, hörfuðu á öilum vígstöðvuih,
leituðu griða við löndin þar sem
***
þcir voru cnn innrásarmcnn; þeg-
ar stolt og viljastyrkur Prússa
brast að lokum i uppgjöf og bylt-
ingu bakvið víglinurnar; þegar
keisarastjórnin, sem vcrið hafði
ógnvaldur flcstallra þjóða hrundi
saman með skömm og lét þegna
sína eftir afvopnaða og vamar-
lausa fyrir reiði Bandamanna, sár-
þreytta en sigrihrósandi; — þá var
það að korpóráll nokkur, áður
húsamálari í Austurríki, tók til að
reisa allt úr rústum á ný.
Á þeim fimmtán árum sem siðan
eru liðin hefur honum auðnazt að
gera Þýzkaland á nýjan leik vold-
ugasta ríkið í Evrópu. Og hann
hefur ekki einungis reist við hag
Þýzkalands; honum hefur einnig
tekh.t að verulegu leyti að snúa
við niðurstöðum ófriðarins mikla.
Hinir sigruðu eru komnir á veg
með að gérast sigurvegarar, sigur-
vegararnir eru að lúta í lægra
haldi. Þegar Hitler hófst handa lá
Þýzkaland fyrir fótum Banda-
manna. Hann kann enn að eiga eft
ir að sjá leifarnar af Evrópu í duft
inu fyrir fótum Þýzkalands. Hvað
sem mönnura kann að virðast ami
að um þessi afrck, eru þau sann-
arlegá mcð eindæmum i beims-
sögunni.
Frami Hitlers, allur pólitískur
fcrill hans, hcfði að visu vcrið
óhugsanlegur ncma fyrir andvara-
lcysi og afglapahátt brezku og
WINSTON CHURCHILL, hinn nýlátni þjóð-
skörungur Brcta, var sem kunnugt er mikilhæfur
rithöfundur. Hann skrifaði mikil sögurit um heim-
styrjaldirnar báðar: Churchill var einn þeirra
manna sem geta skrifað ævisögu sjálfra sín í formi
heimssögu. Hann hlaut bókmenntaverðlaiun Nó-
bels árið 1953. — Grein þá um Hitler sem hér er
birt skrifaði Churchill árið 1935 cins og greinin
ber með sér. cn síðar birtist hun í ritgerðasafni hans
úm merka samtíðarmcnn, Great Contemporaries.
Má vera að einhver hafi gaman af að kynnast mati
hans á þessum mesta andstæðing sínum — áðtir
cn endanlcga svarf til stáls.
Eftir Sir Winston Churchill
" i ' "••••. ...... 'l" ■! I.MI . ' i III I V1 | i 1 'lllj ■ l' 1 V | •. ■
- SWNUÓACSBEAÐ 85