Sunnudagsblaðið - 07.02.1965, Blaðsíða 14

FLESTIR Gi-kuyumenn bera
á sér verndargripi, sem eru breyti
legir eftir því gegn hvaða hættu
þeir eiga að veita vernd. Þetta má
tvímælalaust telja einstaklings-
galdur, og hann er talinn tákn um
öryggi í daglegu lífi samfélagsins.
Stundum eru verndargripir búnir
til fyrir hópá, einkum fjölskyldu-
hópa, en notkun þeirra er í þágu
einstakjjoga, neraa þegar heimilis-
faðtr eða leiðtogi aldursflokks hef-
ur töfra um hönd í þágu heildar-
innar; Ef menn fara á veiðar eða
taka sér annað fyrir hendur, leita
þeir til töframanns, sem lætur þá
fá umbeðin töfratæki. Fólkið ber
virðingu ög traust til töframanna,
sem hafa hlotíð starfa sinn í arf
og orðið aðnjótandi margra ára
þjálfunar, áður en þeir voru tekn
ir i félagsskap töframanna fyrir
gjald: kindur og geitur eða kú, allt
eftir því, hvað leyniráð töframann
anna ákvað.
Veiðimáður, sem vill öðlast
töframátt fer í laumi til töfra-
mannsins og biður hann um vernd-
argrip, sem verndi hann gegn
villidýrum og öllum óvinum af
hvaða tagi sem er. Það er skylda
töframannsins að vernda samfé-
lagið eegn hvers konar hættum,
og ha in hefst handa við að útbúa
töfrara fyrir viðskiptavininn Hann
tekur duft, sem er gert úr ýmsum
jurtúm, er menn vita að búa yfir
töfrakrafti; því blandar hann sam-
an við ýmis galdraefjii og hellir
að lokum úmbeðnu magni í lítið
mjótt horn. Um leið þylur hann
töfraþulur og sveiflar horninu á
ákveðinn hátt yfir höfði sér, og síð-
an innsiglar hann hornið. Veiði-
mannmum er fengið hornið og hon
um kennt, hvemig hann eigi að
nota það. Veiðimaðurínn tekur
við horninu og gefur töframann-
inum um leið merki, sem gefur til
kynna, að hann hafi tekið við
töfragripnum á löglegan hátt og
töframaðurinn hafi látið hann af
hendi í góðri trú. Þegar þessi af-
hendingarathöfn er um garð geng-
in, er veiðimanninum sagt, að
bera töfragripinn á sér og skiljast
aldrei við hann. Hann er einnig
látinn sverja þess eið, að ljóstra
ekki upp um leyndardóma þeirra
töfra, sem hann hefur fengið.
Þegar veiðimaðurinn kemur út í
skóginn, tekur hann töfrahornið
og réttir það upp yfir vinstri öxl
og niður á milli fóta sér sjö sinn-
um, og hefur yfir þessa töfraþulu:
„Ég er nú varinn gegn öllum
liættum. Ekkert illt dýr mun ráð-
ast á mig. AJlar hættur fælast
þann anda, sem ég hef blásið yfir
þennan verndargrip. Ég íklæðist
töframætti hans, svo að enginn
óvinur sjái mig“.
Veiðimaður, sem þetta hefur
gert, fer tvíefldur út í skóginn.
Annars vegar treystir hann dugn-
aði sínum og vopnum, spjóti, boga
og örvum, hins vegar eykur trii
hans á verndarmátt töframia hug-
rekki hans og gerir honum kleift
að halda langt inn i skóginn án
þess að óttast.
ÁRIÐ 1938 kom út í Lundútium mannfræðirit um Gikuyu-
menn í Kenya. Þessi bók vakti þá þegar mikla athygli,
ekki sízt vegna þess að hún var fyrsta mannfræðirit, sem
Afríkumaður ritaði um Mríkumenn. Höfundur hennar var
JOMO KENYATTA, sem síðar gat sér mikið orð sem leið-
togi þjóðar sinnar í sjáifstæðisharáttu hennar og er nú for-
seti landsins. Kafli sá úr hókinni er hér birtist fjallar um
galdur Gikuyu-manna, aðaSSega ástartöfra, og fiækninga-
galdur, en I næsta blaði mun birtast kaflinn, sem fjallar
um svartagaldur.
94 SUNNUDAGSBLAÐ - ALÞÝÐUBLAÐIO