24 stundir - 04.03.2008, Blaðsíða 12

12 ÞRIÐJUDAGUR 4. MARS 2008 24stundir
24stundir
Útgáfufélag:
Ritstjóri:
Fréttastjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Árvakur hf.
Ólafur Þ. Stephensen
Björg Eva Erlendsdóttir
Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir
Þröstur Emilsson
Elín Albertsdóttir
Auglýsingastjóri: Steinn Kári Ragnarsson Ritstjórn & auglýsingar: Hádegismóum 2, 110 Reykjavík
Aðalsími: 510 3700 Símbréf á fréttadeild: 510 3701 Símbréf á auglýsingadeild: 510 3711
Netföng: 24stundir@24stundir.is, frettir@24stundir.is, auglysingar@24stundir.is
Prentun: Landsprent ehf.
Ólafur Ragnar Grímsson, forseti Íslands, Einar K. Guðfinnsson landbún-
aðarráðherra og Haraldur Benediktsson, formaður Bændasamtakanna,
ræddu allir um hækkandi matvælaverð á alþjóðlegum mörkuðum við setn-
ingu búnaðarþings á sunnudag. Þeim varð líka tíðrætt um fæðuöryggi þjóð-
arinnar, sem íslenzkur landbúnaður ætti að tryggja.
Einhvern veginn tókst þeim að tala um landbúnað, mat og matarverð í
alllöngu máli án þess að geta um þá staðreynd að matur er um 50% dýrari
hér á landi en í ríkjum Vestur-Evrópu að meðaltali. Það sem sagt var á bún-
aðarþingi um hækkun heimsmarkaðsverðs er rétt. En þarf Ísland þá ekki að
huga alveg sérstaklega að því að draga úr þeim gríðarlega verðmun sem er á
milli okkar og nágrannalandanna og milda þannig áhrif hækkunar mat-
arverðs á heimsvísu? Þurfa ekki íslenzkir neytendur líka ákveðið verðöryggi?
Umræðan um fæðuöryggi er mikilvæg en má ekki verða til þess að reynt
verði að reisa enn nýja múra um landbúnaðinn eða auka opinber afskipti af
greininni. Vonandi felur „sáttmálinn“ sem forseti Íslands vill að verði gerður
um fæðuöryggi ekkert slíkt í sér. Það er ástæða til að hafa í huga að Ísland
verður aldrei sjálfu sér nógt um matvæli; að minnsta kosti ekki nema við
viljum hverfa aftur til aldagamalla neyzluhátta. Korn, sykur, ávexti og heil-
mikið af skepnufóðri mun alltaf þurfa að flytja inn.
Bezta leiðin til að tryggja að nóg framboð sé af mat, eins og hvaða vöru
annarri sem er, er að hafa sem fæstar hömlur á framleiðslu og viðskiptum
með vöruna. Tilraunir til að bæta úr skorti með stýringu, niðurgreiðslum og
tollum hafa yfirleitt endað með því að auka enn á vandann.
Þráin eftir opinberri forsjá er hins vegar ennþá áberandi hjá forystu-
mönnum landbúnaðarins. Formaður bænda stakk upp á því í ræðu sinni að
horfið yrði frá niðurfellingu útflutningsskyldu á lamba-
kjöti, sem var líklega eina atriðið í síðasta sauðfjár-
samningi bænda og ríkisins sem var neytendum í hag.
Fyrir þá, sem ekki kunna skil á tungumáli landbún-
aðarkerfisins, þýðir útflutningsskylda að landbúnaðar-
ráðherra getur ákveðið að hækka verðið á lambakjöti
innanlands með því að minnka framboðið og skikka
bændur til að flytja út hluta framleiðslunnar.
Sá eini sem nefndi gildi frjálsra viðskipta við setn-
ingu búnaðarþings var landbúnaðarráðherrann, reynd-
ar í því samhengi að fríverzlun við Evrópusambandið
hefði fært landbúnaðinum tækifæri til útflutnings. En
lægri tollar eru sennilega líka það eina, sem getur bjarg-
að íslenzkum neytendum frá enn hærra matarverði.
Enn dýrari matur
SÆKTU LEIÐARANN Á WWW.MBL.IS/PODCAST
Forseti lýðveldisins hélt ræðu við
setningu búnaðarþings og hún
var greinilega á einhverjum svona
samningsnótum.
„Sáttmáli um
fæðuöryggi Ís-
lendinga“ er yf-
irskrift ræðu-
handritsins. Lesið
hana endilega,
þetta er mikil
lexía í dómsdags-
spám. Mér varð
ekki um sel þegar ég renndi yfir
þetta. Mér sýnist að formaður
Bændasamtakanna hafi talað á
svipuðum nótum og forseti lýð-
veldisins. Kannski fluttu báðir
sömu ræðuna? Þessi ræðuhöld
hljóma bara nokkrum dögum eft-
ir að Norðmenn opna frægeymsl-
una miklu á Svalbarða.
Magnús Þór Hafsteinsson
magnusthor.eyjan.is
BLOGGARINN
Dómsdagsspá
Forseti Íslands hélt hápólitíska
ræðu um fæðuöryggi sem hann
sagði hafa færst ofar í um-
ræðunni. Heims-
myndin hafi tekið
stakkaskiptum.
Hann taldi því að
mynda þyrfti
stefnu sem
tryggði fæðu-
öryggi. Ástæður
þessa væru fjöl-
þættar, m.a. fjölg-
un mannkyns, sóknin til borga og
bæja, bættur efnahagur fólks í
fjarlægum álfum og loftslags-
breytingar. Hann sá fram á 100%
hækkun matvælaverðs í náinni
framtíð. Forsetinn greindi frá því
að Kínverjar hefðu verið hér á
ferð og viljað gera samning um
kaup á landbúnaðarvörum.
Valgerður Sverrisdóttir
valgerdur.is
Fæðuöryggi
Þegar fram líða stundir verður
það talið íslenskum stjórn-
málamönnum til lasts hve lengi
þeir drógu að
sækja um aðild
að Efnahags-
bandalagi Evr-
ópu. Ísland á best
heima með Evr-
ópuþjóðum og
hefur sem betur
fer frá því um
1990 verið þátt-
takandi í innri markaði Efna-
hagsbandalagsins. Sögulega slys-
ið er að hafa ekki fyrir löngu
gerst fullgildur meðlimur í
bandalaginu. Þar hefðum við Ís-
lendingar haft áhrif langt um-
fram stærð. Auk þess er samruna-
ferli ríkja í Evrópu af hinu góða
og við eigum að taka þátt í því.
Baldur Kristjánsson
baldurkr.blog.is
Því fyrr því betra
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@24stundir.is
Sú umræða sem forseti Íslands vakti við
setningu búnaðarþings er allrar athygli
verð. Hann vakti athygli á því að breytt heimsmynd
kalli á nýja sýn, nýja umræðu og ný vinnubrögð þegar
kemur að landbúnaði og matvælaframleiðslu þjóð-
arinnar. Mikilvægi eigin matvælaframleiðslu er aug-
ljós hverri þjóð og þáttur í sjálfstæði hennar og sjálfs-
mynd. Framleiðslusamningar sem gerðir hafa verið
við bændur hafa sótt röksemdir í þessa hugsun, auk
þess að vera mikilvæg forsenda atvinnu og byggðar á
hinum strjálbýlli svæðum. Því má með sanni segja að
þessir samningar hafi falið í sér sáttmála hinnar ís-
lensku þjóðar við íslenska bændur um að tryggja
fæðuöryggi sitt, þó ekki hafi alltaf ríkt sátt um að-
ferðafræði og skipulag samninganna. Innlegg forset-
ans var því hvatning til okkar um að horfa á mat-
vælaframleiðslu í landinu í heild sinni og í stærra
samhengi en við höfum áður gert. Röksemdirnar sæk-
ir hann í þróun og breytingar sem eiga sér stað. Í því
samhengi vísar hann einkum til mannfjöldaþróunar,
loftslagsbreytinga, auknum hagvexti í öðrum álfum,
baráttu um vatn, hlýnun jarðar og hækkun sjáv-
arborðs, o.s.frv. Í þessu ljósi telur hann nauðsynlegt að
endurmeta íslenskan landbúnað og mikilvægi hans
fyrir íslenska þjóð. Mér sýnist útgangspunkturinn vera
sá að í framtíðinni verði meiri eftirspurn en framboð á
matvöru, einkum matvöru sem eru ræktaðar í heil-
brigðu umhverfi og lífrænt ræktuðum matvælum.
Svona hafi málin ekki horft við Vesturlandabúum
hingað til. Ég skildi forsetann ekki þannig að hann
væri að tala fyrir innflutnings- eða útflutningshöftum,
heldur hitt að hinar miklu breytingar kölluðu á nýja
hugsun og fersk vinnubrögð um leið
og íslensk matvælaframleiðsla væri
tryggð. Mér þótti þetta því gott inn-
legg hjá forsetanum. Þetta er hvatn-
ing til þess að við mótum stefnu til
lengri tíma en hingað til hefur verið
gert og undir það má taka. Hann
lagði ekki til til útfærslur á þessum
hugmyndum sínum enda ekki hans
hlutverk.
Höfundur er formaður þingflokks
Samfylkingarinnar
Forseti á Búnaðarþingi
ÁLIT
Lúðvík
Bergvinsson
ludvik@althingi.is
Sérfræðingar
í saltfiski
466 1016
- Útvatnaður saltfiskur án beina til suðu
- Sérútv. saltfiskur án beina til steikingar
- Ýsa, þorskur, gellur, kinnfiskur, rækjur
- Einnig fjölbreytt úrval tilbúinna rétta
www.ektafiskur.is
pöntunarsími:
frumkvöðlafyrirtæki ársins  - viðurkenning frá matur úr héraði - localfood