Eintak - 24.03.1994, Blaðsíða 33

”Það var mikið ógæfuspor þegar fólk fékk að því er virðist kollektívt
á tilfinninguna að Ijóð ættu að vera fyndin, skondin og vera með
hnyttna slaufu í endann eins og eitthvað skapað á
staðinn fyrir að ijera andagift, innsæi og miðlun tilfinninga. “
Bækur
Hilmar örn hilmarsson
Maríutásur í
bandaskóm
Unnur Sólrún Bragadóttir
Konsert
★
Gigg sf.
Ýmsir höfundar.
®
Það var mikið ógæfuspor þcgar
fólk fékk að því er virðist kollektívt
á tilfinninguna að ljóð ættu að vera
fyndin, skondin og vera með
hnyttna slaufu í endann eins og
eitthvað skapað á ræðunámskeiði í
staðinn fyrir að vera andagift, inn-
sæi og miðlun tilfinninga.
Ég er enn að jafna mig eftir
Brautigan-æðið sem varð til þess
að tvær kynslóðir ljóðskálda breytt-
ust í skemmtikrafta og hugsa með
hryllingi til þeirra ömurlegu óskil-
getnu afurða Richards sem voru
alltumkring, óíyndnari en brandar-
arnir í Æskutmi, angandi af gelgju
og sjálfbyrgingshætti þeirra sem
hafa séð í gegnum allt á átjanda ald-
ursári.
Þessar tvær ljóðabækur vöktu
ýmsar óþægilegar minningar. Bók
Unnar Sólrúnar, vegna þess að
hún er skrifúð af manneskju sem er
augljóslega ritfær og kann að
bregða upp myndum en fellur takt-
fast í skondnu gryfjuna þegar hún
ætti bara að láta textann anda.
Bók ungskáldanna í Gigg sf.
gargar á mann að hún sé afurð
sniðugra stráka sem eiga líklega eft-
ir að enda í stjórnmálum og mun
örugglega gagnast þeim vel þegar
þeir þurfa að sanna fyrir barna-
börnunum að þeir hafi verið ungir
einu sinni.
Popp
DTTARR PROPPÉ
l ÓTTARR
Ekki Egner en...
Þorvaldur Þorsteinsson
& JOHANN G. JÓHANNSSON
SKILABOÖASKJóðAN
•kk
íslenska leikarastéttin hefur ekki
legið á tónlistarlegu liði sínu síð-
ustu vikurnar. Skilaboðaskjóðan er
þriðja platan á innan við tveimur
mánuðum sem inniheldur ffum-
samda tónlist úr nýjum leikritum.
Nýjasti gripurinn sker sig nokkuð
ffá hinum tveimur (Evu Lunu og
Gauragangi), ekki bara fýrir það að
hér er barnaleikrit á ferðinni heldur
og að tónlistin virðist ekki í jafh
stóru hlutverki hér. Hún er krydd
en ekki aðalatriði. Skilaboðaskjóð-
an er nokkuð skondið barnaleikrit
eftir Þorvald Þorsteinsson. Leik-
urinn gerist í ævintýraskógi, eins
konar samnefhara fyrir „skóginn" í
öllum gömlu ævintýrunum. Aðal-
persónur eins og Maddamamma
og skógardvergarnir eru nýjar af
nálinni en síðan skjóta upp kollin-
um gömul uppáhöld eins og rauð-
hetta, nornin og náttúrlega úlfur-
inn. Á plötunni er sagan skemmti-
lega sögð með innleggi sögumanns
á milli hvers lags. Þetta gerir plöt-
una að sjálfstæðri ævintýraplötu,
alveg sjálfstæðri frá sýningunni
sjálfri. Tónlist Jóhanns G. Jó-
„Annað hvort eru bara geldingar og tifínningalausar kerlingar í kvik-
myndaeftirlitinu eða að eftirlitið hefur hreinlega sofnað yfir þessari lang-
dregnu mynd því aðsókn að henni er heimil öllum aldurshópum.“ Oj bara!
Svart ofan í svart
hannssonar er vel unnin barna-
leikritamúsík. Höfundurinn er
enginn Thorbjöm Egner en hann
er augljóslega undir miklum áhrif-
um frá meistaranum, sérstaklega
þegar kemur að útsetningum. 1
sumum Iögunum skjóta þó upp
kollinum hálfdjassaðir kaflar eins
og skrattinn úr sauðaleggnum og
slá mann dálítið út af laginu. Fyrir
vikið virka lögin ekki alltaf sem jafn
heilsteyptir leikhússlagarar og efni
stóðu til. Lítill galli sem stingur
óneitanlega aðeins í eyrun. Hljóð-
færaleikur er auðvitað allur á
heimsmælikvarða. Hljómsveitin
nær að særa upp talsverðan Hálsa-
skóg þegar best tekst til. Söngvar-
arnir eru auðvitað figúrur á sviði
með öllum tilheyrandi ýkjum og
skríkjum. Auðheyrilega valinn
maður í hverju rúmi. Það sannast
hér að Felix Bergsson er fæddur
til að leika nom. Textar Þorvalds
em oft hnyttnir og byggja mikið á
rími. Þetta gerir þá auðlærða mjög
og verða þeir án efa óspart sungnir,
ugglaust farandi að fara í taugarnar
á foreldrum þegar líða tekur á árið.
Þetta gætu orðið fyrstu nostalgíu-
lög aldamótakynslóðarinnar. Þó
barnaleikrit séu ekki daglegur gest-
ur í tækjum undirritaðs var gaman
að þessari plötu. Skilabjóðaskjóðan
verður kannski ekki talin ldassík
eftir tuttugu ár en hún stendur
ágætlega fyrir sínu. Þessi plata er
örugglega fyrsta flokks barnapía.
Með kaffinu
Underworld:
Dubnobasswithmyheadman
★
„Acid jazz“ er nýjasta tískufýrir-
brigðið í bresku tónlistarlífi. Hér er
um að ræða afslappaða tónlist þar
sem ljúfir fönkryþmar halda löng-
um tilbreytingarlitlum lögum uppi.
Yfir þeim svífa áreynslulitlir
hljómagangar gjarnan kryddaðir
með djössuðum sömplum úr
smiðjum gömlu meistaranna. Það
lá kannski beinast við þegar búið
var að sampla allt heillegt frá Jam-
es Brown og George Clinton að
ráðast á John Coltrane og félaga í
kúldjassinum. Underworld þykir
ein heitasta sveitin í sýrudjassgeir-
anum þessa dagana. Sveitin er létt
og leikandi mjög eins og vera ber.
Samsuðan er vel unnin og værðar-
leg. Á köflum herðir sveitin aðeins
á ferðinni, skýtur jafnvel inn heil-
steyptum lögum annað slagið. Það
er þó einhvern veginn frekar til að
skemma fýrir stemmningunni en
hitt, þó lögin séu off ágæt ein og
sér. Þessi tónlist er í eðli sínu djöss-
uð biðstofumúsík fýrir þá sem
kjósa að taka út sína bið á kaffihús-
inu. Hún krefst almennt lítils af
hlustandanum, er til að mynda til-
valin bakgrunnur undir menning-
arlegar umræður. Helsti ljóðurinn
á þessari plötu er sá að hún læðist
inn í undirmeðvitundina en fer svo
allt í einu að heimta athygli. Þetta
getur beinlínis virkað truflandi.
Underworld kallar alla jafha fram
góða víbra enda hafa þeir alveg tek-
ið við af Les Negresses Vertes í
fastaglaumi kaffiheimsins. En það
virkar ekki alveg að hlusta á þessa
tónlist með ásetningi. Maður fer
ósjálfrátt að telja sömplin ef maður
fer ekki bara að spá í eitthvað allt
annað.
staðnað í stílnum. Þar af leiðandi
eru hallærislegheitin ekki jafn slá-
andi og maður hefði ætlað, sérstak-
lega þegar litið er á það að Jón
Gústafsson, stjórnandi þáttanna,
er alveg jafn hallærislegur nú og
hann var þá. Það sem slær mig fýrst
og fremst er músíkin og fólkið sem
flutti hana. Að hugsa sér að menn
eins og Richard Scobie og Riks-
haw hafi átt hug og hjörtu ung-
meyja, málaðir eins og kynvillingar,
syngjandi og spilandi þessa líka
ógeðslegu tónlist! Ja, sveiattan! Það
er sama hvar gripið er niður, allt
voru þetta hræðilegar hljómsveitir,
skipaðar forljótu fólki sem að nú er
flest hætt í bransanum og á von-
andi ekki afiturkvæmt. Þó má að
vísu sjá þarna fáeina fugla eins og
Helga Bjöms sem hefur ekki enn
tekist að fá sína rokka til að þagna
og einn og einn hljómborðs- eða
bassaleikara sem enn þá eru að. Má
kannski búast við því að farið verði
að endursýna Rokkveitu ríkisins ffá
1976 og ‘77? Guð hjálpi okkur öll-
Germinal
Regnboganum
★ ★
Rokkamirgátu ekki
þagnað
RIkissjónvarpinu
Nú hefur Ríkissjónvarpið tekið
upp á því að endursýna allan þann
hrylling sem viðgekkst í íslenskri
dægurtónlist á árunum 1985 til
1986. Ég hélt að það mætti hafa
gaman af þessu og kannski hlæja af
því hversu hallærislegir allir voru á
þessum tíma en á um það bil fimm
mínútum breyttist gleðin í trega.
Þetta hlýtur að hafa verið eitt mesta
niðurlægingartímabil íslenskrar
popptónlistar fýrr og síðar.
Þættir þessir hófu göngu sína
þegar Hrafn Gunnlaugsson varð
dagskrárstjóri og var þá allt stokkað
upp og áhersla lögð á að gera hlut-
ina í takt við tímann, meðal annars
með neonljósum, axlapúðum og
þess háttar. Þegar horft er á þá
þætti sem nú eru á dagskrá, til
dæmis Á tali hjá Hemma Gunn eða
Dagsljós, þá mætti ætla að dag-
skrárgerðarmenn Sjónvarpsins
væru enn þá að ná sér eftir þessa
uppstokkun Hrafns og hafi bara
Ekki mynd
heldur vara
ÉEIFTURSýN
LaugarásbIói
★
Annað hvort er ég búinn að sjá of
margar bíómyndir eða alltof marg-
ar myndir eru nákvæmlega eins og
BLINK. Það er eiginlega ekki hægt
að kalla þessa mynd mynd, orðið
vara ætti betur við.
Varan er vel unnin og gæðin eru
óaðfinnanleg. Hugsunin á bak við
vöruna, plottið, er veikasti hlekkur-
inn. Það gæti verið eftir tólf ára
grísling...
Varan er ekki ósvipuð ítölsku
gæða heimilistækjunum sem aug-
lýstar voru í hléi. Madeleine Sto-
we og Aidan Quinn bjarga því sem
bjargað verður og er Madeleine sér-
staklega eftirtektarverð. Vonandi er
að hún eigi enn framtíð fýrir sér þó
hún sé farin að eldast. Einhverja
aðra kosti hefur varan, vegna þess
að allir sem voru í bíó með mér
skemmtu sér miklu betur en ég.
„I’m too old for this shit.“
„Við höfúm það svo gott á fs-
landi“ er vinsælt viðkvæði ungs
fólks í kreppunni. Þessir krakkar
hljóta að hafa fengið einhver við-
líka skilaboð með brjóstamjólkinni
og ffam koma í myndinni Germin-
al sem sýnd er í Regnboganum.
Rómantísk melankólía og melank-
ólísk malankóh'a er tvennt ólíkt en
hið síðarnefnda er yfirbragð og
inntakið í Germinal.
Myndin segir ffá baráttu kola-
námumanna á tímum Marx og
Engels fýrir bættum kjörum en
helsti hvatamaðurinn fýrir því er
aðkomumaður sem fær vinnu í
námunum. Allt fer í steik eftir að
auðmjúkur lýðurinn fer að ráðum
hans á svipaðan hátt og þegar Karl
Schultz kom hingað til lands og
pakkaði inn Geirfinnsmálinu. Far-
andverkamaðurinn fær húsaskjól
hjá námuverkamanni í túlkun Ger-
ards Depardieu, en öll fjölskylda
hans og forfeður hafa eytt lífinu of-
an í jörðinni. Námumennirnir
þræla myrkranna á milli og hafa
vart til hnífs og skeiðar á meðan
borgarastéttin lifir í vellystingum.
Kaupmaðurinn á horninu er einnig
hið mesta fól og vill ekki veita sár-
sveltum almúganum endalaust
kredit. Hann fær að vísu „makleg“
málalok að lokum þegar ein þorps-
kerlinga bregður fyrir sveðju að
hætti hinnar bandarísku Lorennu
Bobbitt í einu grófasta atriði sem
sést hefur á hvíta tjaldinu. Annað
hvort eru bara geldingar og tifinn-
ingalausar kerlingar í kvikmynda-
eftirlitinu eða að eftirlitið hefur
hreinlega sofnað yfir þessari lang-
dregnu mynd því aðsókn að henni
er heimil öllum aldurshópum.
Myndin er byggð á skáldsögu
Emils Zola og í Ieikstjórn Claude
Berri en logið er í auglýsingu frá
bíóinu að hann hafi leikstýrt Elsk-
huganum og í nafni rósarinnar.
Leikur og tæknileg úrvinnsla er
óaðfinnanleg í þessari dýrustu
mynd sem gerð hefúr verið í Evr-
ópu, ef marka má orð Regnboga-
manna, en kvikmyndaáhugamönn-
um er ráðlagt að spara peningana
sína nema þeir þurfi að sannfærast
enn frekar um hvað „við höfúm
það gott á Islandi".
„Underworld
kallar alla jafna
fram góða víbra
enda hafa þeir
alveg tekið við
af Les Negress-
es Vertes í
fastaglaumi
kaffiheimsins. “
„Þó má að vísu
sjá þarna fáeina
fugla eins og
Helga Björns
sem hefur ekki
enn tekist að fá
sína rokka til að
þagna.“
„Varan er vel
unnin og gæðin
eru óaðfinnan-
leg. Hugsunin á
bak við vöruna,
plottið, er veik-
asti hlekkurinn.
Það gæti verið
eftir tólf ára
grísling...“
„Það sannast héi
að Felix Bergs-
son er fæddur til
að leika norn.“