Eintak

Tölublað

Eintak - 07.07.1994, Blaðsíða 6

Eintak - 07.07.1994, Blaðsíða 6
EINTAK Gefið út af Nokkrum íslendingum hf. Ritstjóri: Gunnar Smári Egilsson Framkvæmdastjóri: Hafsteinn Egilsson Auglýsingastjóri: Örn ísleifsson Dreifingastjóri: Trausti Hafsteinsson HÖFUNDAR EFNIS í ÞESSU BLAÐI Alda Lóa Leifsdóttir, Andrés Magnússon, Árni E. Bjarnason, Björn Ingi Hrafnsson, Björn Malmquist, Bonni, Davíð Alexander, Fríðrik Indriðason, Gauti Bergþóruson Eggertsson, Gerður Kristný, Hallgrímur Helgason, Jói Dungal, Jón Óskar Hafsteinsson, Jón Kaldal, Jón Magnússon, Júlíus Kemp, Loftur Atli Eiríksson, Óttarr Proppé, Sigrún Sigurðardóttir, Sigurjón Kjartansson og Sævar Hreiðarsson. Setning og umbrot: Nokkrir íslendingar hf. Filmuvinnsla og prentun: Prentsmiðjan Oddi. Verð í lausasölu kr. 195. Áskriftarverð kr. 1.200 á mánuði fyrir tvö blöð í viku. Þeir sem greiða með greiðslukorti fá 10 prósenta afslátt. Góð þjóðhagsspá en vantar bara þjóð sem hún á við Það er illa komið íyrir forsætisráðherra sem þráir svo heitt að auka vinsældir sínar og virðingu að hann boðar til blaðamanna- fundar vegna minnisblaða frá Þjóðhagsstofnun Þórðar Friðjóns- sonar. Og enn sorglegra er það þegar minnisblöðin eiga að boða al- menningi það fagnaðarefni að kreppunni sé lokið og bjartari tíð framundan. Fyrstu árin eftir að Þórður tók við Þjóðhagsstofnun taldi hann sig alltaf sjá að botni hagsveiflunnar yrði náð næsta haust. Og þeg- ar hann leit til lengri tíma sá hann gósentíð með Grænlandsgöng- um og álverum. Þegar hafði gengið á þessu í þrjú ár eða fjögur, hætti Þórður að sjá vænkandi hag með haustinu en sá hann hins vegar einhvers staðar rétt handan við hornið og alltaf innan þriggja ára. Nú þegar kreppan hefur staðið í sjö ár og framundan er langvar- andi samdráttur í sjávarútveginum og engin teikn á lofti um að aðrar atvinnugreinar bæti upp þann samdrátt hefur Þórður fundið enn eitt tilefnið til bjartsýniskasts. Það er batnandi efnahagshorfur á meginlandi Evrópu og í Bandaríkjunum. Og Þórður leggur sam- an tvo og tvo. Ef efnahagur þessara landa vænkast getur ekki annað verið en eitthvað af góðæri þeirri skoli hér á land. En í skýrslu Þórðar og þeirra Þjóðhagsstofumanna má einnig lesa lýsingu á framtíðarhorfum í íslensku efnahagslífi. Þar kemur fram að samdráttur heldur áfram í sjávarútvegi, atvinnuleysi mun ekki minnka og að Þórður og félagar hafa ekki hugmynd um í hvaða frekari ógöngur ríkisfjármálin muni fara eða hvort kjarasamningar haldist innan einhverra skynsamlegra marka. Á móti spá þeir að út- flutningur á iðnaðarvarningi og aukinn ferðamannastraumur til Is- lands muni vega upp samdrátt í sjávarútvegi og krossa puttana og gera ráð fyrir að glóruleysi ríkisfjármálanna verði með besta móti íslenskra stjórnmálamanna og að hógværð hellist yfir kröfugerðar- menn launþegahreyfinganna. Þetta með iðnaðinn og ferðamenn- ina er náttúrlega bara ný Grænlandsganga og ágiskun Þórðar og fé- laga um kjarasamninga og fjárlagagerð er líkast til álíka gáfuleg og ef hún væri fengin með teningakasti - sem hún hugsanlega er. Þeir sem lifa á íslandi og hafa fylgst með ráðleysi stjórnmála- manna hér og vonleysi þeirra sem stunda viðskipti geta ekki smitast af bjartsýniskasti Þórðar. Þeir geta ekki annað en farið með þennan gamla húsgang: Þjóðhagspár Þjóðhagsstofnunar eru fínar — það vantar bara þjóð sem passar við þær. En Davíð Oddsson er bara ánægður með þetta minnisblað og hann sér í því eitthvað sem hann vill sjá. Og þegar hann kynnti það mátti einna helst skilja á honum að það væri fyrir snörpulega stjórn hans á ríkisstjórn íslands að efnahagslíf í Evrópu og Ameríku væri að braggast. Sá maður sem les þetta út úr spámannshatti Þórðar hlýtur að hafa lifað lengi ráðalaus. Ef Davíð Oddsson vonast eftir að almenningur eigi eftir að sætt- ast við ríkisstjórn væri honum nær að snúa sér að því að vinna á meinum íslensks efnahagslífs. Árangur af góðri stjórn mælist ekki í spásögnum Þórðar Friðjónssonar heldur af uppgangi í atvinnulíf- inu. Og það er ekkert sem bendir til að slíkt sé í vændum. Sama hvað Þórður segir. © Ritstjórn og skrifstofur Vesturgata 2, 101 Reykjavík sími 1 68 88 og fax 1 68 83. Forsætisráðherra kynnir drög að þjóðhagsspá: Eriendar fjárfestingar verða að aukast, segir Hannes Sigurðsson hagfræðingur VSÍ Hagvöxtur hér á landi verður eitt prósent á næsta ári, þrátt fyrir sam- drátt í fiskveiðum. Þar kemur til aukning á útflutningi iðnvara og aukinn straumur ferðamanna hingað til lands. Búist er við já- kvæðum viðskiptajöfnuði við út- lönd árið 1995, að landsframleiðsla standi í stað á þessu ári og þjóðar- tekjur aukist um 1,6 prósent á næsta ári vegna batnandi viðskipta- kjara á erlendum mörkuðum. Þessar niðurstöður komu fram á blaðamannafundi sem Davíð Oddsson forsætisráðherra hélt á mánudaginn. Þar kynnti hann spá Þjóðhagsstofnunar um útlit efna- hagsmála á þessu ári og næsta, en slík spá er gerð á hverju sumri og notuð við undirbúning þjóðhags- áætlunar og fjárlagafrumvarps fyrir næsta ár. Cölluð spá „Þetta er kannski einn liður Dav- íðs Oddssonar í því að leysa krepp- una og ég hef svo sem ekkert á móti því að hann geti gert sér einn glað- Guðmundur Magnússon PRÓFESSOR í HAGFRÆÐI „Spáin um að vextir og erlendar skuldir lækki er til lítlls, ef halla- rekstur ríkissjóðs verður viðvar- andi næstu árin. “ Davíð Oddsson FORSÆTISRÁÐHERRA kynnti innihald spárinnar á blaðamannafundi á mánudaginn og sagði við það tækifæri að ýmis teikn væru á lofti um að efnahagskreppan væri á undanhaldi. an dag,“ segir Guðmundur Magn- ússon, prófessor í hagfræði við Háskóla Islands, um niðurstöður spár Þjóðhagsstofnunar. „Það vant- ar hins vegar ýmislegt í þessa spá, þar á meðal upplýsingar um pen- ingamagn í umferð og hallann á ríkisrekstrinum. Spáin um að er- lendar skuldir og vextir lækki er nefnilega til lítils, ef hallarekstur á ríkissjóði verður viðvarandi næstu árin,“ segir Guðmundur. „Það er út af fyrir sig rétt að útlitið í efnahags- málum þjóðarinnar er nokkru betra en verið hefur, en það lyktar hins vegar af stjórnmálum, þegar forsætisráðherra blæs í lúðra og boðar til hvatningafundar, þegar líkur eru á að landsframleiðslan aukist um eitt prósent.“ „Ég get að nokkru leyti tekið undir með Guðmundi að það eru margir lausir endar í þessari spá,“ segir Björn Rúnar Guðmunds- son, hagfræðingur hjá Þjóðhags- stofnun, en hann vann að gerð spárinnar. „Við gefum okkur ákveðnar forsendur um þróun launa á vinnumarkaði og við verð- um að gefa okkur að ríkisstjórnin haldi þeirri stefnu sem hún hefur gefið út um halla á fjárlögum. Öðruvísi getum við ekki unnið. Ef þessar forsendur halda eru miklar líkur á hagvexti á næsta ári,“ segir Björn Rúnar. Lítil ástæða til að fagna Hannes Sigurðsson, hagfræð- ingur Vinnuveitendasambandsins, segir að lítil ástæða sé til að fagna spá um hagvöxt upp á eitt prósent á næsta ári. „Við erum reyndar farin að venjast verri fréttum en þessari, en hins vegar munum við halda áfram að dragast aftur úr öðrum OECD þjóðum á næstu árum, tak- ist okkur ekki að auka hagvöxtinn hér á landi. Óvissuþættirnir í þess- ari spá eru margir og nægir þar að nefna að útlit er fyrir langa og erf- iða launþegasamninga á næsta ári, þar sem verkalýðsfélögin hafa Björn Rúnar Guðmundsson hagfræðingur hjá Þjóð- HAGSSTOFNÚN „Forsendur fyrir auknum hag- vexti eru stöðugleiki, lægri verðbólga og jákvæður við- skiptajöfnuður. “ ákveðið að koma ekki santeinuð til samninga. Það er einnig útlit fyrir að atvinnuleysi aukist á næsta ári. Fólki fjölgar á vinnumarkaði, en störfum heldur hins vegar áfram að fækka. Til að vega upp á móti þessu þyrfti að minnsta kosti tveggja pró- senta hagvöxt á ári, en því er hins vegar ekki til að dreifa hér,“ segir Hannes. Skortur á hagvexti Björn Rúnar er sammála Hann- esi um horfur á vinnumarkaði. „Kerfisbundin aðlögun fyrirtækja í atvinnurekstri hefur valdið fækkun starfa og skortur á hagvexti hefur síðan haft í för með sér að störfum hefur ekki fjölgað aftur. Á síðustu árum hefur atvinnuleysið hér þó verið lágt miðað við aðrar þjóðir. Það mikilvægasta er að nú eru horf- ur á afgangi á viðskiptum við út- lönd og tekist hefur að ná verðbólg- unni niður. Þetta tvennt er for- senda þess að við komumst út úr kreppunni." Heimatilbúinn vandi í DV í gær var haft eftir Þorvaldi Gylfasyni að orsök kreppunnar væri heimatilbúin og stafaði af „... - margra ára ábyrgðarleysi í hag- stjórn og margþættum skipulags- vanda í ríkisfjármálum, í banka- málum og síðast en ekki síst í land- búnaðar- og sjávarútvegsmálum.“ „Út af fyrir sig get ég verið sam- mála Þorvaldi um nauðsyn á skipu- lagsbreytingum í mörgum greinum efnahagslífsins," segir Guðmundur. „Ef sú breyting kemst á laggirnar á næstunni mun hún skila okkur arði, sem ekki er fólgin í fram- leiðsluaukningu, heldur meiri gæð- um og meiri þekkingu." „Það er rétt að breytinga í sjávar- útvegi og landbúnaði er þörf,“ segir Björn Rúnar. „Ef þessi spá okkar gengur eftir, skapast einmitt svig- rúm til að takast á við þessar breyt- ingar og þar með skapast mögu- leikar á því að lækka erlendar skuldir. Það eru auðvitað allir sam- mála um að auka verði hagvöxt hér á landi, en það getur enginn sagt fyrir um nákvæmlega hvernig það á að gerast. Ég bendi hins vegar á að forsendan fyrir auknum hagvexti er stöðugleiki, lægri verðbólga, og já- kvæður viðskiptajöfnuður. Þessar forsendur eru til staðar og munu sennilega halda, allavega fram á næsta ár.“ Erlendar fjárfestingar nauðsyn En Hannes hefur ákveðnar skoð- anir á því hver leiðin út úr krepp- unni sé. „Það sem þarf að gera er að auka fjölbreytni atvinnulífs hér á landi og það er grundvallaratriði í því sambandi að fá erlenda fjárfesta til að leggja fé í atvinnuskapandi verkefni hér. Á hinum Norður- löndunum leggja erlendir fjárfestar tugi milljarða inn í efnahagskerfin en á síðustu árum hafa erlendar fjárfestingar verið litlar sem engar Hannes Sigurðsson HAGFRÆÐINGUR VSÍ „Það er grundvallaratriði að fá erlenda fjárfesta til að leggja fé í atvinnuskapandi verkefni hér á landi. “ hér á landi. Það er einnig spurning hvort aðild að Evrópusambandinu sé forsenda þess að við komumst á kort erlendra fjárfesta og þar að auki þurfum við hið fyrsta að jafna það forskot í sölu sjávarafurða, sem aðild Norðmanna hefur í för með sér á Evrópumarkaði," segir Hann- es. © Fjórar íslenskar myndir verða sýndar í Nordisk Panorama en það er norræn kvikmynda- hátíð sem haldin verður i Reykjavík í september. Myndirnar eru heim- ildamyndin Húsey eftir Þorfinn Guðnason, stuttmyndirnar Debut- anten eftir Sigurð Hrelli Sigurðs- son, Matarsýki eftir þá Arnar Jón- asson og Reyni Lyngdal og Ertu sannur eftir Jóakim Reynisson og Lýð Árnason. Þær tvær síðast- nefndu eru gerðar fyrir afskaplega lítinn pening en Debutanten er hluti lokaverkefnis Sigurðar við danskan kvikmyndaskóla og er töluvert í hana lagt. Athygli vekur að mynd Þórs Elís Pálssonar Nifl sem hann gerði fyrir Rikissjónvarpið fyrir 9 milljónir komst ekki í keppnina og ekki heldur myndin Ásgríms Sverrissonar Ferðin inn í miðju jarðar sem er lokaverkefni hans við breskan kvikmyndaskóla. Báðar voru myndirnar teknar síðastliðið sumar. Mynd Ásgríms var frumsýnd í London í maí og verður brátt sýnd í Japan en framleiðandinn er jap- anskur. BBC hefur jafnframt sýnt myndinni áhuga. Sömuleiðis sendi Páll Steingrímsson heimildar- mynd í forvalið sem ekki komst áfram. Alls taka 56 heimildarmyndir og stuttmyndir þátt í keppn- inni í haust frá öllum Norður- löndunum. 140 myndir tóku þátt í forvalinu og kemst því aðeins þriðj- ungur í keppnina. í fyrsta sinn var forvalsnefndin eingöngu skipuð ís- lendingum og skipuðu hana þau Arnaldur Indriðason kvikmynda- gagnrýnandi Morgunblaðsins, Laufey Guðjónsdóttir dagskrár- fuiltrúi Sjónvarpsins og Óskar Jón- asson kvikmyndaleikstjóri... FIMMTUDAGUR 7. JÚLÍ1994

x

Eintak

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Eintak
https://timarit.is/publication/309

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.