Morgunblaðið - 15.03.2005, Blaðsíða 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 15. MARS 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson. Hafísinn úti fyrir Norðurlandi er ámikilli hreyfingu og hefur dreiftmeira úr sér, að sögn AuðunsKristinssonar, yfirstýrimanns
hjá Landhelgisgæslunni og leiðangurs-
stjóra í eftirlits- og ískönnunarflugi flug-
vélar Gæslunnar, TF-SYN, úti fyrir Norð-
urlandi í gær.
Ísröndin fjær landi en á laugardaginn
Í ljós kom að mikil breyting hefur orðið á
legu íssins frá síðasta ískönnunarflugi
Landhelgisgæslunnar sl. laugardag.
Meginísröndin fyrir Norðurlandi er nú
heldur fjær landi og reyndist hún nú vera
18 sjómílur norður af Hraunhafnartanga,
10 til 12 sjómílur norðaustur af Grímsey og
15 sjómílur norður af Skagatá.
,,Þetta er heldur fjær var á laugardaginn.
Eftir sem áður eru ísdreifar og ísspangir á
þessu svæði og alveg upp í land við Hraun-
hafnartanga, langleiðina upp í land við
Siglunes og allt í kringum Grímsey. Þrátt
fyrir að þar sé ekki ís upp við land núna þá
eru ísspangir þar allt í kring,“ segir hann.
Veðurstofa Íslands sendi síðdegis til-
kynningu eftir ísflug Landhelgisgæslunnar
til skipa og báta þess efnis að siglingaleiðin
fyrir Horn værimjög líklega að lokast
vegna hafíss. Íshröngl virtist vera komið al-
veg upp að strönd og mjög varhugavert
væri að vera þar á siglingu.
Leiðbeindu Andey
Ísspangir eru inni á Húnaflóa og frá
Geirólfsnúp að Hornbjargi er ís að meira og
minna leyti orðinn landfastur, að sögn Auð-
uns.
Andey ÍS 440 var á siglingu á vesturleið
við Óðinsboða í gær og leiðbeindi flugvél
Gæslunnar skipinu í gegnum ísdreifarnar.
Hafísinn við Norðausturland er nú um 30
sjómílur norður af Langanesi og að sögn
Auðuns mátti sjá ísdreifar alveg upp undir
Langanesi. Ekki sást hins vegar hvernig
ástandið er þar fyrir austan vegna veðurs í
gær.
Áfram norðan- og norðaustanátt
Veðurstofan spáir áframhaldandi norð-
austanátt og éljagangi norðan- og aust-
anlands á morgun. Spáð er norðaustlægri
átt með éljum, einkum norðvestanlands á
fimmtudag og föstudag en á laugardag
snýst í hvassa austanátt með slyddu eða
rigningu og hlýnandi veðri.
Meginísröndin er 18 sjómílur norður af Hraunhafnarta
Mikil hreyfi
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Andey ÍS á siglingu við Óðinsboða í gær. Skipið var að koma af rækjuveiðum frá Skjálf-
anda og átti fyrir höndum siglingu í gegnum mikinn ís fyrir Horn á leið sinni til Súða-
víkur. Flugvél Gæslunnar flaug yfir og leiðbeindi skipinu í gegnum ísdreifarnar.
Sjá mátti í
steinn Haf

 

 







7
 89,:;

<   8,=;

<   
*(  
  


 

 *



+,- 
.//0
HAFÍSINN
töluverð á
svæðið. Jó
Andey ÍS,
vestur til S
það hafa s
var skaple
mati er sig
„Líst ekk
Þegar M
Andey ÍS u
að komast
fjöru, tvær
austur af H
sigla allt o
ekkert á þ
frá Horni o
höfum ver
Þetta er lík
ur bjargað
ið gott í da
var að fljú
punkta og
atan, sem g
ar í Súðaví
Olíuskip
Olíuskip
olíu í Kros
halda til N
sneri við í
akkeri á P
Árbakur E
mun nær l
Akureyrar
sunnudags
Gunnar
ureyri, fór
hann sagð
við út af ís
mjög slæm
Sig
MIKIÐ ísh
Ströndum
voru komn
gær og bæ
á kvöldið,
veðurathu
„Á sjött
jaka úti á S
ís. Þetta er
samtali við
er fyrstu j
isvík á sun
Að sögn
hafís á þes
„Það vir
fyrir utan
föstudag e
Fle
safn
að s
BIÐLISTARNIR LENGJAST Á NÝ
Rúmlega 400 manns bíða nú alls eft-ir einhvers konar hjartaaðgerð-um og eru þar af 215 manns á bið-
lista eftir hjartaþræðingu, sem getur
þýtt fjögurra til fimm mánaða bið eftir
aðgerð. Í samtali við Morgunblaðið í gær
segir Gestur Þorgeirsson, yfirlæknir á
hjartadeild Landspítala – háskólasjúkra-
húss að ástandið í þessum málum sé ekki
viðunandi til lengdar.
Að sögn Gests hafa biðlistar eftir
þræðingum skapast af og til síðustu árin
og í fyrravor kom upp sú óvenjulega
staða að nánast tókst að eyða þeim að
fullu.
Sú staða var einmitt kynnt í skýrslu
forstjóra LSH og framkvæmdastjórnar
til stjórnarnefndar vegna sex mánaða
uppgjörs spítalans á fyrri hluta liðins árs.
Í þeirri skýrslu sagði að aðgerðum á
sjúkrahúsum hefði fjölgað og biðlistar
styst. Sérstaklega var tekið fram að biðin
eftir hjartaþræðingu í maí 2004 hefði ver-
ið vika, en tveir mánuðir á sama tíma árið
áður. Skýrslan kom út um miðjan ágúst í
fyrra og þá þegar var ljóst að sú ákjós-
anlega staða, sem uppi var í maí, var ekki
lengur fyrir hendi, þótt þess hafi ekki
verið getið þegar niðurstöðurnar voru
kynntar.
Í fréttinni í Morgunblaðinu í gær sagði
Gestur að lenging biðlista vegna hjarta-
þræðinga skýrðist meðal annars af því að
sumarlokun á dagdeild fyrir hjartaþræð-
ingar hefði verið óvenjulöng í fyrrasum-
ar, eða átta vikur, þannig að biðlistinn
hefði strax í fyrrahaust verið orðinn um
eitt hundrað manns.
Gestur sagði að hægt væri að flýta
þræðingum þegar það væri bráðnauð-
synlegt, en stundum væri erfitt að meta
nauðsynina og því væri mjög bagalegt að
vera með of langan biðlista.
Biðlistar eru alvarlegt vandamál í heil-
brigðiskerfinu og áhrif þeirra eru mjög
víðtæk, ekki aðeins fyrir einstaklingana,
sem í hlut eiga, heldur þjóðfélagið í heild.
Oft þarf einstaklingur að hverfa af
vinnumarkaði á meðan hann bíður að-
gerðar og nánustu aðstandendur geta
einnig misst úr vinnu. Hjartasjúklingar,
sem bíða eftir þræðingu eða aðgerðum af
öðrum toga þurfa iðulega á dýrum lyfjum
að halda meðan þeir bíða. Heilsa þeirra
batnar ekki meðan á biðinni stendur og
oft getur henni hreinlega hrakað þannig
að þegar loks kemur að því að gera skuli
aðgerðina verður hún mun flóknari og
umfangsmeiri en ella og þar með dýrari.
Með því að láta sjúkling bíða svo mán-
uðum skiptir eftir aðgerð er í raun verið
að tefja bata hans. Endurhæfingin hefst
síðar en annars hefði verið og verður
mun erfiðari en hefði aðgerðin verið gerð
strax.
Þá má ekki gleyma því að við erum hér
ekki að tala um tannhjól í vél, heldur lífs-
gæði einstaklinga af holdi og blóði. Fyrst
hægt var að ná þeim árangri í maí í fyrra
að sjúklingar þurftu aðeins að bíða eina
viku eftir hjartaþræðingu hlýtur að vera
hægt að gera það aftur. Sumar aðgerðir
þola ef til vill bið, en hjartað er mikilvæg-
asti vöðvi líkamans og það er ótækt að
sjúklingar þurfi að bíða svo mánuðum
skipti eftir hjartaaðgerð.
SKIPASMÍÐAR, VERNDARSTEFNA
OG FRJÁLS VIÐSKIPTI
Innlendir hagsmunaaðilar hafa gagn-rýnt harðlega þá ákvörðun Ríkis-
kaupa að taka tilboði pólskrar skipa-
smíðastöðvar í endurbætur á varð-
skipunum Ægi og Tý. Slippstöðin á
Akureyri, sem einnig bauð í verkið, mót-
mælir. Það sama gera starfsmenn henn-
ar, Félag málmiðnaðarmanna og Samtök
iðnaðarins.
Þessir aðilar segja að pólska tilboðið
sé ekki það hagstæðasta; munurinn sé
svo lítill að með þeim aukakostnaði, sem
til fellur vegna siglingar til Póllands, eft-
irlits með verkinu og fleiri þátta geti það
þegar upp er staðið orðið dýrara fyrir
Landhelgisgæzluna en tilboð Slippstöðv-
arinnar.
Þetta eru ábendingar sem sjálfsagt er
að Ríkiskaup taki tillit til. Auðvitað er
hagstæðasta tilboðið ekki alltaf það
lægsta og ef fordæmi eru fyrir því að
kostnaður fari úr böndunum og afhend-
ingu skipa seinki við það að vinna verk af
þessu tagi erlendis, eins og hagsmuna-
aðilarnir halda fram, hljóta það að vera
upplýsingar sem Ríkiskaup taka með í
sína útreikninga og mat á tilboðum.
Hagsmunaaðilarnir, svo og Valgerður
Sverrisdóttir iðnaðarráðherra, eru hins
vegar á villigötum þegar þau halda því
fram að gera þurfi meira til að „halda
verkum [við skipasmíði] í landinu“ eins
og ráðherrann segir í Morgunblaðinu í
gær. Samtök iðnaðarins hafa sömuleiðis
rangt fyrir sér þegar þau gagnrýna að
endurbætur á varðskipunum hafi verið
boðnar út á Evrópska efnahagssvæðinu
öllu og útboðsskilmálarnir verið á ensku,
þannig að fleiri hafi getað skilið þá. Og
Guðmundur Tulinius, forstjóri Slipp-
stöðvarinnar, er á sömu villigötum þegar
hann gagnrýnir í samtali við Fréttavef
Morgunblaðsins í gær „þá tilhneigingu
íslenskra embættismanna hvað varðar
EES-samninginn að finna fyrst út hvað
megi ekki, en annars staðar þar sem
hann þekkti til, t.d. í Þýskalandi, byrjuðu
menn á að skoða hvað mætti svo hægt
væri að styðja við eigin iðnað.“
Verndarstefna hefur lengi tíðkazt í
ýmsum atvinnugreinum, víða um lönd.
Stjórnvöld hafa hyglað innlendum at-
vinnugreinum með ríkisstyrkjum, tollum
og alls konar óbeinum viðskiptahindrun-
um. Úr slíkri verndarstefnu hefur hins
vegar verulega verið dregið á síðustu ár-
um, einkum með alþjóðlegum samning-
um á borð við EES-samninginn og samn-
ingum Heimsviðskiptastofnunarinnar.
Rökin fyrir því að hætta að vernda at-
vinnugreinar fyrir erlendri samkeppni
eru augljós. Slík vernd dregur úr hvat-
anum til að gera betur og leiðir til sóunar
á mannskap og auðlindum. Ef öll ríki
„halda verkum í landinu“ er komið í veg
fyrir að verkin séu unnin þar sem það er
hagkvæmast og þegar upp er staðið tapa
allir.
Skipasmíðar eru ein þeirra greina, þar
sem verndarstefna hefur lengst viðgeng-
izt í ýmsum viðskiptalöndum okkar. Auð-
vitað er það ósanngjarnt gagnvart ís-
lenzkum skipasmíðastöðvum. En þegar
hvatt er til þess að íslenzkir stjórnmála-
menn „haldi verkum í landinu,“ burtséð
frá því hver býður bezt, að útboðsgögn
séu á íslenzku til að útiloka útlendinga,
að verk fari ekki í alþjóðleg útboð ef slíkt
er strangt til tekið ekki skylda, er um leið
stuðlað að því að ekkert breytist. Að t.d.
þýzk stjórnvöld geti áfram hindrað
skipasmíðastöðvar í Póllandi, Noregi eða
á Íslandi í að fá verkefni við að smíða eða
gera við þýzk skip.
Auðvitað á íslenzkur skipasmíðaiðnað-
ur að hafa sjálfstraust til að hvetja
stjórnvöld til að beita sér fyrir frjálsum
viðskiptum og afnámi verndarstefnu í
skipasmíðum um allan heim, frekar en að
stuðla að óbreyttu ástandi.