Morgunblaðið - 15.03.2005, Blaðsíða 24

24 ÞRIÐJUDAGUR 15. MARS 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
LOKSINS hefur hugmynd um
stofnun upplýsinga- og þjónustu-
miðstöðvar verið hrint í framkvæmd
fyrir fólk sem greinst hefur með
krabbamein. Fyrstu skrefin hafa ver-
ið stigin með samvinnu Krafts, Lífs-
iðnar og IMG og við sjáum að þetta
er vel framkvæmanlegt. Kraftur er
stuðningsfélag fyrir ungt fólk sem
greinst hefur með krabbamein og að-
standendur þess. Félagið var stofnað
árið 1999 og hefur frá upphafi verið
þrýstihópur um endurhæfingu fyrir
þá sem greinst hafa með krabba-
mein. Á leið sinni komst Kraftur í
kynni við svipaða eldhuga innan Lífs-
iðnar – iðjuþjálfunar sem er fé-
lagsskapur sem samanstendur af ein-
staklingum sem vilja efla starfsemi
og endurhæfingu fyrir krabbameins-
greinda
Hver er þörfin?
Við erum með framúrskarandi
heilbrigðisþjónustu á Íslandi og
framþróun á sviði krabbameinslækn-
inga er gífurleg, bæði hvað varðar
lyfjameðferðir og lifun einstaklinga
eftir krabbamein. Læknar og hjúkr-
unarfræðingar fræða skjólstæðinga
sína á markvissan hátt um lyf, auka-
verkanir þeirra og annað er tengist
breytingu á lífi einstaklingsins meðan
á meðferð stendur. Þverfagleg teymi
vinna inni á legu- og göngudeildum
og styðja við einstaklinga og fjöl-
skyldur þeirra við greiningu, meðan
á meðferð stendur og einnig við lok
lífs.
Meðan á meðferð stendur vakna
oft spurningar og þörf fyrir stuðning,
bæði hjá sjúklingi og aðstandendum
hans. Fagfólk innan sjúkrahúsanna
svarar þeim spurningum eftir bestu
getu, en meðan á stuttri lyfjameðferð
stendur mitt í annríki dagsins getur
verið erfitt að koma spurningum að
og eftir hefðbundna meðferð skapast
oft enginn vettvangur til slíks.
Endurhæfingu ábótavant
Eins og þjóðin veit er boðið upp á
endurhæfingu fyrir flesta sjúklinga-
hópa sem snýst um að aðstoða þá við
að komast aftur út í lífið eftir sjúk-
dóm eða slys. Má þar t.d. nefna
Reykjalund, en þar fer fram alveg
fyrirmyndar heilbrigðisþjónusta sem
bæði er markviss og hefur svo sann-
arlega skilað sér út í þjóðfélagið.
Undanfarin þrjú ár hefur einnig verið
starfrækt endurhæfing eftir krabba-
mein á vegum Landspítala – háskóla-
sjúkrahúss. Sú endurhæfing sem þar
fer fram hefur einnig sannað gildi
sitt.
En betur má ef duga skal. Beiðn-
um um endurhæfingu hefur fjölgað
jafnt og þétt, húsnæði sem hýsir end-
urhæfinguna er þröngt og aðeins er
hægt að taka við broti af þeim ein-
staklingum sem við teljum að hafi
þörf fyrir endurhæfingu. Þá þykir
okkur mikilvægt að fleiri úrræði finn-
ist utan veggja spítalans og nær um-
hverfi einstaklingsins.
Félagsmenn Krafts hafa upplifað,
bæði persónulega og í gegnum aðra,
að þörfin fyrir endurhæfingu er brýn.
Íslenskar rannsóknir sem gerðar
hafa verið sýna að fólki finnst því
hent óstuddu út í þjóðfélagið þegar
meðferð á sjúkrahúsi lýkur.
Þjónusta miðstöðvarinnar
Upplýsinga- og þjónustumiðstöðin
er hugsuð fyrir fjölskylduna í heild
sinni og í gegnum allt ferlið, þ.e. frá
greiningu og aftur út í lífið. Hugsunin
er sú að þegar einstaklingar greinast
með krabbamein verði þessi stuðn-
ingsþjónusta kynnt fyrir þeim og fjöl-
skyldu þeirra. Þannig verður upplýs-
inga- og þjónustumiðstöðin fastur
hluti af þeirri þjónustu sem í boði er
og tengir um leið þá starfsemi sem
þar fer fram við starfsemi innan
LSH. Það væri þá hvort tveggja í
senn, styrkur fyrir skjólstæðingana
og aukinn stuðningur.
Hugmyndin felst í því að fólk eigi
greiðan aðgang að fræðslu og upplýs-
ingum. Að það geti leitað andlegs og
félagslegs stuðnings á einum og sama
stað þegar því hentar og utan spítala-
umhverfis. Fagfólk og sjálfboðaliðar
munu starfa í miðstöðinni sem tekur
á móti skjólstæðingum opnum örm-
um og byggir þjónustuna á sálfélags-
legum stuðningi, fræðslu og upplýs-
ingamiðlun er varðar rétt hvers og
eins innan kerfisins. Fólk verður leitt
í gegnum ýmis ferli til að auðvelda
fyrir og spara tíma og orku ein-
staklinganna.
Miðstöðin mun ennfremur bjóða
upp á endurhæfingu/iðjuþjálfun sem
byggist á því að aðstoða einstakling-
inn við að aðlagast breyttum að-
stæðum og/eða styrkja hann í að
komast aftur út í daglegt líf. Efling á
sjálfsmynd og sjálfsöryggi er í háveg-
um höfð og horft verður á hvern og
einn einstakling sem einstakan, með
sínar vonir, væntingar og þarfir. Mið-
stöðin gerir einnig ráð fyrir öðrum
fagaðilum, m.a. félagsráðgjafa, sál-
fræðingi, hjúkrunarfræðingi og
sjúkraþjálfara. Þeir munu gera þjón-
ustuna þverfaglega og styrkja og
undirstrika enn frekar heildar-
hugmyndina um stuðning.
Þau okkar sem greinst hafa með
krabbamein, eða starfað náið með
þeim einstaklingum, sjá þörfina á
stuðningi fyrir bæði einstaklinginn
sem greinist og fjölskyldu hans. Við
viljum auka þjónustuna við okkar
hóp og bjóða stuðning bæði við grein-
ingu, meðan á meðferð stendur, við
lífslok ef svo ber við og síðast en ekki
síst eftir að meðferðarferlinu lýkur.
Fyrir hönd Krafts og Lífsiðnar.
Stuðningur og endurhæfing
Ágústa Erna Hilmarsdóttir,
Erna Magnúsdóttir og Daníel
Reynisson fjalla um upplýsinga-
og þjónustumiðstöð fyrir
krabbameinsgreinda
’Beiðnum um endur-hæfingu hefur fjölgað
jafnt og þétt, húsnæði
sem hýsir endurhæf-
inguna er þröngt og að-
eins er hægt að taka við
broti af þeim einstak-
lingum sem við teljum
að hafi þörf fyrir end-
urhæfingu.‘
Ágústa Erna
Hilmarsdóttir
Ágústa Erna er hjúkrunarfræðingur,
Erna er iðjuþjálfi og Daníel er
formaður Krafts.
Daníel
Reynisson
Erna
Magnúsdóttir
Í ÁR verður merkra tímamóta í
sögu flugstarfsemi á Íslandi
minnst. Hinn 30. janúar 1945 sam-
þykkti Alþingi lög um „gerð flug-
valla og lending-
arstaða fyrir
flugvélar“. Í þeim kvað
einnig á um „sérstaka
stjórn flugmála“ og
flugmálastjóra. Í lög-
um þessum var lagður
formlegur grundvöllur
að flugmálastjórn. Í
dag verður opnuð sýn-
ing í Ráðhússalnum í
Reykjavík þar sem
sýndar verða myndir
og minjar úr flugsög-
unni og sextíu ára af-
mælis Flugmála-
stjórnar minnst. Það
má með sanni segja að
frá fyrstu tíð hefur
ríkt framsýni og stór-
hugur hjá þeim sem
vörðuðu leiðina til þess
ævintýris sem þróun
flugsins hefur verið á
Íslandi frá fyrstu tíð.
Flugmálastjóri skipaður
Íslendingar hafa verið aðilar að
Alþjóða flugmálastofnuninni frá
upphafi en stofnsamningurinn var
undirritaður á fyrsta ári íslenska
lýðveldisins árið 1944. Með þeirri
aðild fylgdi krafan um að tryggð
væri nauðsynleg stjórnsýsla á vett-
vangi íslenskrar flugmálastjórnar.
Erling Ellingsen, verkfræðingur,
var skipaður fyrsti flugmálastjór-
inn árið 1945 og tók skipunin gildi
hinn 1. júlí það ár og er upphaf
Flugmálastjórnar Íslands miðað við
þann dag. Embætti flugvallastjóra
ríkisins var síðan stofnað 1947 og
var Agnar Kofoed-Hansen skipaður
í starfið. Erling Ellingsen gegndi
starfi flugmálastjóra fram til ársins
1951, en þá var embættið lagt nið-
ur. Árið 1954 var embætti flug-
málastjóra stofnað á nýjan leik og
Agnar Kofoed-Hansen þá skipaður
í það. Hann gegndi starfinu allt til
dauðadags 23. desem-
ber 1982. Pétur Ein-
arsson, lögfræðingur,
var skipaður í starfið
1. mars 1983, en lét af
því 30. júní 1992. Þá
tók við núverandi flug-
málastjóri, Þorgeir
Pálsson, flugverk-
fræðingur.
Grunnurinn lagður
Eins og þekkt er og
oft rætt þá var
Reykjavíkurflugvöllur
byggður af Bretum í
síðari heimsstyrjöld-
inni og tekinn í notkun
árið 1941. Bandaríkja-
menn byggðu hins-
vegar Keflavíkur-
flugvöll árið 1942.
Íslendingar byggðu
sinn fyrsta flugvöll ár-
ið 1946 en þá var
Vestmannaeyjaflugvöllur vígður.
Næstu árin á eftir voru síðan teknir
í notkun flugvellir á Egilsstöðum
1953, Akureyri 1954 og á Ísafirði
1960. Allir þessir flugvellir voru
með malarflugbrautir og um margt
mjög ófullkomnir.
Grunnurinn að þeirri þjónustu
sem Flugmálastjórn veitir í dag
fyrir alþjóðlegt flug yfir Norður-
Atlantshafi var lagður strax á
fyrstu árum stofnunarinnar. Árið
1946 tók Flugmálastjórn við flug-
umferðarþjónustu á íslenska flug-
upplýsingasvæðinu, sem þá var um-
talsvert minna en það er í dag.
1948 var gerður heildarsamn-
ingur við ICAO um rekstur al-
þjóða-flugþjónustunnar. Nýr samn-
ingur, Joint Financing Agreement,
var gerður árið 1956 og er hann
grundvöllurinn að þeirri mikilvægu
þjónustu sem veitt er á Íslandi við
alþjóðlegt flug yfir Norður-
Atlantshafi í dag.
Í dag eru fjórtán áætlunarflug-
vellir og fjörutíu og sex lending-
arstaðir á landinu.
Þróun flugsins á Íslandi
Starfsemi Flugmálastjórnar hef-
ur vaxið jafnt og þétt. Í dag eru yfir
þrjú hundruð starfsmenn í þjón-
ustu Flugmálastjórnar og tengdri
starfsemi á vegum ríkisins. Þróun
flugsins á Íslandi er samofin starf-
semi Flugmálastjórnar og þjónusta
við flugstarfsemina hefur með öðru
leitt til þess að flugið er að verða
með stærstu atvinnuveitendum í
landinu. Flugmenn, flugliðar og eft-
irlitsmenn á vegum opinberra aðila
starfa um allan heim vegna flug-
rekstrar. Alþingi og ríkisstjórnir
hafa haft ríkan skilning á þörfinni
fyrir uppbyggingu flugvalla og ör-
yggiskerfa til flugumsjónar. Það
ber því að fagna því á þessum tíma-
mótum að afkoma flugfélaga hefur
ekki í annan tíma verið betri og eru
bundnar miklar vonir við að bæði
innanlandsflugið, sem nú skilar
hagnaði, og millilandaflugið, sem
gengur vel, verði sterk stoð til efl-
ingar atvinnulífsins og tryggi okkur
þá flutninga sem eru okkur nauð-
synlegir jafnt innanlands sem til og
frá landinu.
Á þessum tímamótum vil ég í
nafni samgönguráðuneytisins
þakka þeim fjölmörgu sem hafa
starfað fyrir Flugmálstjórn Íslands
og vænti þess að flugstarfsemin
megi eflast og verða áfram sterk
stoð í atvinnulífi okkar Íslendinga.
Sturla Böðvarsson
minnist merkra tímamóta
Flugmálastjórnar
’StarfsemiFlugmála-
stjórnar hefur
vaxið jafnt og
þétt.‘
Sturla Böðvarsson
Höfundur er samgönguráðherra.
Flugmálastjórn sextíu ára
MIKIL ráðstefna var haldin á
dögunum um stöðu og framtíð
sjávarútvegsins. Ekki komst ég á
þessa ráðstefnu, en tók eftir, að
framsögumönnum varð tíðrætt
um þá óvissu sem atvinnugreinin
þarf að búa við, annars vegar
vegna andstöðu mikils þorra
þjóðarinnar gegn framsali kvót-
ans og hins vegar vegna málflutn-
ings stjórnarandstöðuflokkanna
um breytingar og uppstokkun á
rekstrarumhverfi sjávarútvegs-
ins.
Ég er einn þeirra sem hafa haft
megna andúð á þeirri stefnu
stjórnvalda sem færði kvótann
ókeypis í hendur útvegsfyrir-
tækja og -manna og heimila þeim
síðan framsal á þessum „eignum“
sínum. Það eru einhver afdrifa-
ríkustu mistök Íslandssögunnar
og varð einkum og sérílagi til
þess að ég hef sagt skilið við minn
gamla flokk. Og var ekki einn um
það.
En þau mistök verða ekki aftur
tekin, og ég er þeirrar skoðunar
að baráttan fyrir endurheimt
þjóðarinnar á þessari sameign
sinni hafi tapast í síðustu alþing-
iskosningum.
Kerfið hefur fest sig í sessi,
kvótinn hefur áfram gengið kaup-
um og sölum og er nú sjálfsagt að
langmestu leyti í höndum nýrra
eigenda, sem hafa greitt fyrir
hann fullu verði.
Ekki get ég talað fyrir hönd
Samfylkingarinnar, hvað þá allr-
ar stjórnarandstöðunnar, en mín
skoðun er sú, að nú sé ekki lengur
skynsamlegt að berja höfðinu við
steininn og snúa tímahjólinu við.
Hvorki pólitískt né heldur gagn-
vart hagsmunaaðilum í sjávarút-
vegi. Þeir síðarnefndu verða ekki
sakaðir um þá örlagaríku eigna-
tilfærslu, sem framsalið fól í sér,
það var verk stjórnmálamann-
anna, og að þeim beindist gagn-
rýnin, en útgerðarmenn og kvóta-
hafar eiga líka sína sök í þeirri
óvissu og óöryggi sem greininni
hefur verið búin, með óbilgirni og
skilningsleysi gagnvart heiðar-
legri réttlætiskennd mikils hluta
þjóðarinnar.
Nú er hins vegar tækifæri og
réttur tími til að slíðra sverðin.
Tvennt þarf til að koma. Annars
vegar þurfa áhrifamenn í stjórn-
arandstöðu að móta nýja stefnu
og breyta málflutningi sínum í
samræmi við ríkjandi aðstæður
og hins vegar er nauðsynlegt að
hagsmunaaðilar í sjávarútvegi
komi til móts við ýmis viðhorf og
hugmyndir, sem opna greinina,
stuðla að nýliðun, styrkja sjáv-
arplássin og draga úr brottkasti.
Þeir þurfa að sætta sig við að
greiða sanngjarnt afnota- og auð-
lindagjald.
Þannig sé ég fyrir mér að and-
rúmsloft og skilyrði sjávarútvegs-
ins færist í skaplegt horf. Þannig
sé ég fyrir mér að sjávarútvegur-
inn geti öðlast sátt, styrk og stöð-
ugleika, sem formælendur hans
óska eftir. Ef og þegar þeim verð-
ur rétt sáttahöndin, þá verða þeir
taka í hana.
Ellert B. Schram
Nú þarf útrétta
sáttahönd
Höfundur er áhugamaður
um stjórnmál.
Guðmundur Hafsteinsson:
„Langbesti kosturinn í stöðunni
er að láta TR ganga inn í LHÍ
og þar verði höfuðstaður fram-
halds- og háskólanáms í tónlist í
landinu.“
Hjördís Ásgeirsdóttir: „Ég er
ein af þeim sem heyrði ekki
bankið þegar vágesturinn kom í
heimsókn.“
Vilhjálmur Eyþórsson: „For-
ystumennirnir eru undantekn-
ingarlítið menntamenn og af
góðu fólki komnir eins og allir
þeir, sem gerast fjöldamorð-
ingjar af hugsjón. Afleiðingar
þessarar auglýsingar gætu því
komið á óvart.“
Jakob Björnsson: „Mannkynið
þarf fremur á leiðsögn að halda í
þeirri list að þola góða daga en á
helvítisprédikunum á valdi ótt-
ans eins og á galdrabrennuöld-
inni.“
Jakob Björnsson: „Það á að
fella niður með öllu aðkomu for-
setans að löggjafarstarfi.“
Ólafur F. Magnússon: „Ljóst
er að án þeirrar hörðu rimmu og
víðtæku umræðu í þjóðfélaginu
sem varð kringum undir-
skriftasöfnun Umhverfisvina
hefði Eyjabökkum verið sökkt.“
Ásthildur Lóa Þórsdóttir:
„Viljum við að áherslan sé á
„gömlu og góðu“ kennsluaðferð-
irnar? Eða viljum við að námið
reyni á og þjálfi sjálfstæð vinnu-
brögð og sjálfstæða hugsun?“
Bergþór Gunnlaugsson: „Ég
hvet alla sjómenn og útgerð-
armenn til að lesa sjómanna-
lögin, vinnulöggjöfina og kjara-
samningana.“
Aðsendar greinar á mbl.is
www.mbl.is/greinar