Morgunblaðið - 08.06.2005, Qupperneq 4

4 MIÐVIKUDAGUR 8. JÚNÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
LANDBÚNAÐARRÁÐHERRA var ekki vanhæfur til
þess að skipa rektor Landbúnaðarháskólans á Hvann-
eyri vegna persónulegra vinatengsla við þann sem skip-
aður var, í gegnum sameiginlegan áhuga þeirra á ís-
lenska hestinum, að því er fram kemur í nýju áliti
Umboðsmanns Alþingis hér að lútandi.
Í kvörtun A vegna skipunar B í embættið er vísað til
blaðagreinar þar sem haft var eftir ráðherra að B væri
„ágætur vinur“ sinn og að hann ætti marga aðra vini og
kunningja í hópi umsækjenda. Segir umboðsmaður að
þessi yfirlýsing gæfi ekki ein og sér tilefni til að draga
óhlutdrægni ráðherra í efa og það leiddi ekki til van-
hæfis að starfsmaður hefði sömu áhugamál og málsaðili
og að þeir kynnu af þeim sökum að hafa umgengist
hvor annan.
Í kvörtuninni var einnig fundið að rökstuðningi ráð-
herra fyrir ákvörðuninni og að ekki hefði verið gætt að
rannsóknarreglu stjórnsýslulaga.
Frammistaða í starfsviðtölum
Segir umboðsmaður að rökstuðningur ákvörðunar-
innar bendi til þess að hún hafi byggst á mati á ýmsum
þáttum, en sérstök áhersla virðist hafa verið lögð á
framtíðarsýn umsækjenda fyrir íslenskan landbúnað,
hvernig skólinn gæti sem best þjónað atvinnugreininni,
og hvernig standa ætti að samþættingu þeirra þriggja
stofnana sem mynduðu skólann. Lægi fyrir að ályktun
um þessi atriði hefði byggst á frammistöðu umsækj-
enda í starfsviðtölum. Slík viðtöl gætu varpað ljósi á
ýmis atriði í þessum efnum, en taka yrði mið af laga-
kröfum við framkvæmd slíkra viðtala svo sem hvað
varðaði skráningu þess sem fram kæmi í viðtölunum.
Taldi umboðsmaður í það heila tekið „að landbún-
aðarráðherra og ráðuneyti hans hefðu ekki fært fram
nægar upplýsingar til staðfestingar á því að svör um-
sækjenda í starfsviðtölum hefðu upplýst nægilega þau
atriði sem ætlunin var að byggja á við ákvörðunartöku
í málinu. Ekki væri því unnt að leggja mat á hvort
rannsókn á starfshæfni umsækjenda hefði að þessu
leyti uppfyllt þær kröfur sem leiða af rannsóknarreglu
10. gr. stjórnsýslulaga.“
Umboðsmaður beindi jafnframt þeim tilmælum til
landbúnaðarráðherra að taka beiðni A um að ákvörð-
unin yrði rökstudd til athugunar á ný ef hún óskaði eft-
ir því og taka mið af þeim sjónarmiðum sem rakin
væru í álitinu. Taldi hann „að öðru leyti óljóst hvaða
réttaráhrif þeir annmarkar sem hann taldi að væru á
undirbúningi ákvörðunarinnar ættu að hafa gagnvart
einstökum umsækjendum.“
Umboðsmaður Alþingis fjallar um skipun landbúnaðarráð-
herra í embætti rektors LHÍ á Hvanneyri
Ekki vanhæfur vegna
persónulegra vinatengsla
Eftir Hjálmar Jónsson
hjalmar@mbl.is
Morgunblaðið/Þorkell
Landbúnaðarráðherra var ekki talinn vanhæfur til að
skipa rektor Landbúnaðarháskólans á Hvanneyri.
„ÞETTA var nokkuð erfiðara en
okkur grunaði, enda var mikill
snjór á leiðinni og margir veg-
arslóðarnir voru enn þá bara
drullusvað,“ segir Hollendingurinn
Joeri Rooij, sem lagði ásamt vini
sínum, Jesaja Bouman, í ferð þvert
yfir hálendið, frá Blönduósi til
Hellu 26. maí sl.
Ferð félaganna var óvenjuleg að
því leyti að þeir fóru hana á sér-
útbúnum hollenskum hlaupahjólum
með risastórum torfærudekkjum að
hætti Íslendinga. Fóru þeir m.a. yf-
ir Kjöl, Tungnaá, Kerlingarfjöll og
Þjórsá. Tilgangurinn var að safna
áheitum til hjálpar fólki sem þjáist
af slímseigjusjúkdómi (Cystic Fi-
brosis) og vekja um leið athygli á
sjúkdómnum.
Klöngrast með þung hjól
Þetta er önnur ferð þeirra Joeri
og Jesaja hingað til lands af þrem-
ur, en ferðir þeirra ganga undir
nafninu „Triple Expeditions“. Árið
2001 fóru þeir hringveginn á línu-
skautum til styrktar fólki sem þjá-
ist af Duchenne vöðvasjúkdómi. Á
næsta ári munu þeir síðan koma
hingað til lands á ný og gera tilraun
til að fara yfir Vatnajökul á nokk-
urs konar seglskíðum eða -þotum.
„Nú þegar erum við búnir að safna
um 11.000 evrum, en þegar við
komum aftur til Hollands munum
við halda happdrætti þar sem m.a.
verða í boði ferðir til Íslands,
myndavélar og fleira og við vonum
að þá nái upphæðin upp í rúmar
15.000 evrur,“ segir Joeri.
Eins og áður segir reyndist ferð-
in þeim félögum erfið og þurftu
þeir stundum að klöngrast með
hjólin yfir miklar ógöngur og yfir
ár. „Á tímabili komumst við um níu
kílómetra á dag með tíu tíma gangi,
svo erfitt var hálendið yfirferðar,
en það er ótrúlega fallegt og þessi
ferð var alveg frábær í alla staði,“
segir Jesaja, sem starfar í netgeir-
anum í Hollandi. „Svo fórum við í
Bláa lónið til að láta þreytuna líða
úr okkur þegar við komum til
byggða nú á mánudaginn. Það var
alveg frábært.“
Yfir hálendið á
„hlaupahjólum“
TENGLAR
.....................................................
www.tripleexpedition.com
SKILNAÐATÍÐNI er afar lág hér á
landi í samanburði við hin Norð-
urlöndin að því er kemur fram í frétt
frá Hagstofu Íslands. Hæst er hún í
Danmörku, 2,8 af 1.000 íbúum, en
annars staðar utan Íslands 2,3–2,6.
Að sögn Ólafar Garðarsdóttur,
deildarstjóra mannfjöldadeildar
Hagstofu Íslands, var skilnaðatíðnin
svipuð á Norðurlöndunum upp úr
1960 og fór hækkandi. „Hún hækk-
aði þó ekki jafn mikið á Íslandi og
annars staðar og hættir í raun og
veru að hækka um 1980 og hefur
staðið í stað síðan þá,“ segir Ólöf en
hún telur að innan við 40% hjóna-
banda hafi endað með skilnaði hér á
landi síðastliðin 15 ár.
Giftingatíðni hér á landi er álíka
há og í Noregi og Finnlandi. Af
Norðurlöndunum er hún langhæst í
Danmörku (nær 7 af 1.000 íbúum) en
lægst í Svíþjóð (um 4 af 1.000 íbú-
um). Í ljósi þess að giftingatíðni í
Danmörku er hæst á Norðurlöndum
kemur ekki á óvart að skilnaðatíðni
þar sé einnig hæst. Í þessu sam-
bandi er ljóst að á Íslandi enda mun
færri hjónabönd með skilnaði en í
nágrannalöndunum. „Sé þetta skoð-
að með hliðsjón af giftingatíðninni
sést að hún er lægst í Svíþjóð en
samt sem áður er skilnaðatíðnin
mun hærri en á Íslandi,“ segir Ólöf.
Sveiflur í giftingatíðni
Í frétt Hagstofunnar segir jafn-
framt að skilnaðatíðni hér á landi
hafi verið háð mun minni sveiflum en
giftingatíðni á undanförnum 20 ár-
um. Við upphaf 7. áratugarins var
skilnaðatíðni 1 af hverjum 1.000 íbú-
um en hækkaði ört á 7. og 8. ártugn-
um. Við upphaf 9. áratugarins var
skilnaðatíðni orðin 2 af 1.000 íbúum
en síðan þá hafa engar breytingar
orðið á skilnaðatíðni. Giftingatíðni
hefur hins vegar verið háð allmiklum
sveiflum á undanförnum áratugum.
Lægst varð hún á árunum í kringum
1990 en þá féll hún niður fyrir 5 af
1.000 íbúum. Giftingatíðni hefur
hækkað nokkuð síðan þá en mesta
fjölgun hjónavígslna varð á síðustu 3
árum 20. aldarinnar.
Langflest hjónabönd eiga sér stað
að undangenginni óvígðri sambúð.
Tíðasti giftingaraldur ókvæntra
karla var 30 ár á árinu 2004 sam-
anborið við 21 ár á árabilinu 1961–
1965 og ógiftra kvenna 27 ár sam-
anborið við 19 ár á árabilinu 1961–
1965.
Skilnaðatíðni lægri
hér á landi
   



   




  

    


 !
 "#$%& '(!




 
Reykjavíkurhjólreiðakeppni,
í anda Reykjavíkurmaraþons,
verður að öllum líkindum hald-
in 18. ágúst 2006 á 220 ára af-
mæli
Reykjavík-
urborgar.
Sjálfstæð-
ismenn í
borg-
arstjórn
lögðu fram
tillögu þess
efnis í gær
og var hún
samþykkt
einróma.
Fyrirmyndin er sótt til ann-
arra landa þar sem bæði er
keppt í hefðbundnum götu-
hjólreiðum og jafnvel í fjalla-
hjólreiðum í erfiðara landslagi.
Íþrótta- og tómstundaráði
verður falið að skoða báða
möguleikana og koma með
hugmynd að framkvæmd.
„Svili minn stakk þessu að
mér,“ sagði Guðlaugur Þór
Þórðarson, borgarfulltrúi
Sjálfstæðisflokksins, er hann
var spurður hver hefði stungið
upp á þessu. Honum hefði þótt
hugmyndin góð og því farið
lengra með málið. Hjólreiðar
nytu vaxandi vinsælda og
tímabært að efna til keppni í
þeim líkt og í hlaupum. Guð-
laugur benti á að þegar
Reykjavíkurmaraþonið var
fyrst haldið árið 1984 hefðu
214 manns tekið þátt en í
fyrra hefðu þátttakendur verið
4.000.
Aðspurður hvort ekki mætti
halda keppnina þegar í sumar
sagði Guðlaugur Þór að menn
hefðu talið að það tæki lengri
tíma að undirbúa keppnina.
Það væri þó vel athugandi að
flýta keppninni og halda hana
nú í ár.
Stór hjól-
reiðakeppni
í borginni
næsta sumar
Guðlaugur Þór
Þórðarson