Morgunblaðið - 08.06.2005, Side 24

24 MIÐVIKUDAGUR 8. JÚNÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
DAGLEGT LÍF
NEVER TURN YOUR MATTRESS AGAIN
Technology so advanced, it´s
TURN-FREE
TILBOÐ
Amerískar lúxus
heilsudýnur
TURN-FREE
Queen 153x203 cm
Verð frá 72.000.-
Skipholt 35
Sími 588 1955
www.rekkjan.is
Portúgal hefur verið heima-land Guðlaugar RúnarMargeirsdóttur helmingævinnar, en segja má að
forlögin hafi ráðist þegar Gulla, eins
og hún kallar sig, gerðist skiptinemi í
Portúgal á unglingsárum. Hún kom
heim að nýju eftir skiptanemaárið og
kláraði stúdentinn frá Versló og fór
að því búnu aftur út til að læra portú-
gölskuna betur. Hún hitti portúgalsk-
an eiginmann sinn á kaffihúsi í Co-
imbra árið 1985 og ári síðar var hún
orðin gift kona þar í landi. Ungu hjón-
in bjuggu á Azoreyjum fyrstu þrjú
árin, en settust síðan að í strandbæn-
um Figueira da Foz, sem er um 200
kílómetra norður af Lissabon. Þau
eiga börnin Vilhelm Þór 12 ára og Jó-
hönnu Dís 8 ára.
Eiginmaður Gullu, Augusto Neto,
starfar nú sem framkvæmdastjóri hjá
verksmiðju Límtrés í Portúgal, en
hann er kominn á eftirlaun hjá portú-
galska hernum eftir að hafa starfað
þar sem herforingi í aldarfjórðung.
Portúgalskan hefur komið Gullu
vel og hefur hún fengið mýmörg at-
vinnutækifæri út á góða kunnáttu
sína í tungumálinu. Fyrir rúmu ári
kom út bók Einars Más Guðmunds-
sonar, Englar alheimsins, í portú-
galskri þýðingu Guðlaugar Rúnar og
er það fyrsta íslenska skáldsagan
sem gefin er út í Portúgal. Nú hefur
annað bókaforlag í Portúgal beðið
Gullu um að þýða Sjálfstætt fólk eftir
Nóbelsskáldið Halldór Laxness yfir á
portúgölsku og hefur hún ákveðið að
taka það verkefni að sér. „Útgefandi
Engla alheimsins hafði haft samband
við íslenska konsúlinn í Portúgal og
spurst fyrir um hugsanlegan þýðanda
og hann benti á mig.“
Gulla segir að Englar alheimsins
hafi selst þokkalega í Portúgal og
þegar hún er spurð hvort hún telji að
Laxness höfði til Portúgala svarar
hún strax játandi. „Laxness er svo al-
þjóðlegur því hann skrifar um mann-
legar tilfinningar. Og þó sögusviðið sé
Ísland, eins og í Englunum, þá eru
þessar bækur fullar af tilfinningum.
Mannlegar tilfinningar höfða til allra
lesenda, alls staðar.“
Að baki bókaforlaginu, sem ætlar
að gefa út Sjálfstætt fólk, standa ung-
ir og athafnasamir menn, sem hafa
áhuga á norrænni menningu, að sögn
Gullu. Forlagið, sem heitir Cavalo de
Ferro eða Járnhesturinn, er að verða
þriggja ára gamalt og hefur það verið
að koma sér myndarlega fyrir á
portúgölskum bókamarkaði. „Ég geri
ráð fyrir að ljúka þýðingu verksins á
næsta ári og þá þurfa portúgalskir
málfræðingar að lesa textann yfir.
Það þarf auðvitað mikið hugrekki til
að þýða Laxness, en ég hef bæði ís-
lensku og ensku útgáfurnar til hlið-
sjónar við þýðinguna yfir á portú-
gölsku.“
Menningar- og viðskiptafulltrúi
Gulla er að verða hálfgerður menn-
ingarfulltrúi Íslendinga í Portúgal því
ótal sinnum hefur verið kallað eftir
hennar aðstoð, ýmist í menningar-
eða viðskiptalegu tilliti milli Íslend-
inga og Portúgala. Hún var m.a. beð-
in um að vinna með Hampiðjunni
þegar verið var að setja á fót verk-
smiðju í Pombal árið 1990. Hún var
líka fengin til að vinna hjá Límtré
þegar verksmiðja fyrirtækisins var
reist í Mortagua. Á tímabili vann hún
sem fararstjóri á vegum Úrvals-
Útsýnar. Hún stundaði nám í portú-
galskri sögu og bókmenntum fyrir út-
lendinga og lauk seinna BA-námi í
ensku og þýsku og enskum og þýsk-
um bókmenntum frá háskólanum í
Quinberra og var þar með fyrsti Ís-
lendingurinn til að útskrifast þaðan.
Gulla var að sama skapi rétt kona á
réttum stað í íslenska skálanum á
Heimssýningunni í Lissabon árið
1998 og hún var líka fengin til að
vinna við Heimssýninguna í Hann-
over tveimur árum síðar.
Til hennar hefur fólk leitað til að fá
upplýsingar um Ísland auk þess sem
hún er orðin nokkurs konar sálufélagi
ungs Portúgala, sem hefur gríð-
arlegan áhuga á norrænni menningu
og goðafræði og vildi komast til Ís-
lands. „Ég lánaði honum spólur og
bækur um Ísland og kom honum í
samband við vini mína á Íslandi. Og
nú er hann búinn að skrifa þrjár æv-
intýrabækur í anda Hringadrótt-
inssögu, sem ég hef tekið að mér að
þýða yfir á íslensku. En við eigum eft-
ir að finna útgefanda á Íslandi.“
En hvernig skyldi Gullu líða í
Portúgal og kemur heimþráin aldrei
upp?
„Jú, mikil ósköp. Ég get auðvitað
ekkert neitað því að hún gerir vart við
sig á köflum. Annars hef ég það voða
gott, en mig langar oft til að prófa að
búa á Íslandi. Ég reyni þó að fara
heim á hverju sumri og staldra þá
gjarnan við í hálfan annan mánuð í
einu, meðal annars skemmti ég mér
við að hlaupa í Reykjavíkurmaraþon-
inu.“
Gulla segir að Portúgalir séu þægi-
legir, en afskaplega óskipulagðir og
afturhaldssamir í hugsun miðað við
venjur annars staðar í Evrópu. „Það
hafa vissulega orðið jákvæðar breyt-
ingar á þeim tuttugu árum sem ég hef
búið hér, en viðhorfin og hugs-
anahátturinn er því miður kynslóð á
eftir öðrum Evrópubúum.“
 PORTÚGAL | Guðlaug Rún Margeirsdóttir
Þýðir Sjálf-
stætt fólk yfir
á portúgölsku
Saga Einars Más Guð-
mundssonar, Englar al-
heimsins, er fyrsta ís-
lenska skáldsagan sem
gefin hefur verið út á
portúgölsku. Nú hefur
þýðandinn Guðlaug Rún
Margeirsdóttir verið
beðin um að þýða Lax-
ness. Jóhanna Ingv-
arsdóttir hitti þýðand-
ann í Lissabon.
join@mbl.is
Morgunblaðið/Jóhanna Ingvarsdóttir
Gulla kaupir bakkelsi af skátunum á götu í Lissabon.
Guðlaug Rún Margeirsdóttir er
að þýða á íslensku ævintýrabæk-
ur í anda Hringadróttinssögu.
Í NÝRRI breskri rannsókn fræði-
manna við The London School of
Economics and Political Science
kemur í ljós að vankunnátta for-
eldra þegar kemur að notkun
Netsins getur haft neikvæð áhrif á
menntun barna og jafnvel framtíð-
arhorfur þeirra á vinnumarkaði.
Um 1.500 börn á aldrinum 9 til 19
ára tóku þátt í rannsókninni, auk
rúmlega 900 foreldra og m.a. kom
í ljós að börn sem hafa netaðgang
heima hjá sér og eiga foreldra sem
nota Netið oft, eru líklegri til að
nota Netið sjálf daglega og öðlast
meiri færni.
Netlæsi er nauðsynlegt, að mati
fræðimannanna, m.a. vegna þess
að færni á Netinu hefur bein áhrif
á tækifæri til fræðslu.
Rannsóknin bendir á bilið á milli
skilnings foreldra og barna á net-
notkun og leggja fræðimennirnir
áherslu á að það bil verði brúað
með frekari rannsóknum, leiðbein-
ingum og stefnumótun.
Bent er á að ekki ætti að tak-
marka tækifæri barna og unglinga
til að fara á Netið þrátt fyrir að
netnotkun fylgi áhætta. Aukin
tækifæri til netnotkunar auka
vissulega áhættuna, en áhugi for-
eldra og eftirfylgni getur verndað
börnin en aukið skilning þeirra og
færni. Foreldrar sem lítið kunna á
Netið þurfi leiðbeiningar og
fræðslu.
Vefsíður ætti að hanna m.t.t.
þess að auka netlæsi barna og ung-
linga. Bent er á að óheppilegt sé
að sumir vefir biðji um persónu-
upplýsingar þrátt fyrir að mörg-
um börnum sé af foreldrum sínum
bannað að gefa slíkt upp á Netinu.
Þetta getur valdið því að börnin
verða tvístígandi, nýti ekki mögu-
leika Netsins til fulls og þrói ekki
með sér gagnrýna netnotkun.
Tengsl milli netkunnáttu for-
eldra og framtíðarhorfa barna
Morgunblaðið/Sverrir
Börn sem hafa netaðgang heima hjá sér og eiga foreldra sem nota Netið
oft, eru líklegri til að nota Netið sjálf daglega og öðlast meiri færni.
 RANNSÓKN