Morgunblaðið - 15.09.2005, Síða 21

bætt mjólk sérstaklega ætluð börn-
um frá sex mánaða til tveggja ára
aldurs, eða járnbætt þurrmjólk veitir
ásamt vel samsettum máltíðum
nægilegt magn af járni.
Matseðill yfir einn dag fyrir barn
eftir sex mánaða aldur gæti til dæm-
is litið svona út:
 Móðurmjólk eða stoðmjólk alls
um 500 ml yfir daginn (1 ferna) –
veitir 3,75 mg af járni
 Grautur úr hreinu mjöli (15–20 g
mjöl) – hver máltíð veitir u.þ.b.
0,7 mg af járni. Máltíðin verður
járnríkari ef ávöxtum eða græn-
meti er bætt saman við auk þess
sem C-vítamín úr ávöxtum og
grænmeti eykur upptöku á járni
 1 brauðsneið með viðbiti og kæfu
– 1,4 mg af járni
 Ávaxtamauk (60 g) – 0,1 mg af
járni
 Maukmáltíð með kjöti, grænmeti
og kartöflum (30 g kjöt, 1 lítil
kartafla, 40 g grænmeti) – 1,0 mg
af járni
Við sex mánaða aldur má reikna
með að barnið borði annaðhvort eina
grautarmáltíð, brauðmáltíð og heita
máltíð eða tvær grautarmáltíðir og
eina heita máltíð. Frá níu mánaða
aldri er algengt að ein grautarmáltíð
komi til viðbótar og ávaxtamaukið sé
þá viðbót við grautar- eða brauð-
máltíð.
Að meðaltali næst nokkurn veg-
inn, að sögn Önnu Sigríðar, að full-
nægja ráðlögðum dagskammti af
járni. Það er þó erfiðast á meðan
börnin eru að byrja að borða fasta
fæðu um sex mánaða aldur og ekki
farin að borða allan almennan mat,
en verður auðveldara eftir níu mán-
aða aldur. Með því að halda áfram að
gefa barninu brjóst má bæta úr
þessu. Auk þess er hægt að auka
járnmagnið í matnum með því að
hita og mauka þurrkaða ávexti s.s.
rúsínur og apríkósur út í grautinn,
gefa stundum járnbætt ósykrað
morgunkorn, til dæmis til að narta í,
og hafa blóðmör, lifrarpylsu og inn-
mat á borðum annað slagið.
Nauðsyn á fjölbreyttu fæðuvali
„Það er ljóst að foreldrar þurfa að
hugsa um hvað börnin eru að borða
og velja fjölbreytt fæði til að tryggja
þeim nægilegt magn járns og ann-
arra næringarefna úr fæðunni. Með
fjölbreyttu fæðuvali tryggja for-
eldrar ekki aðeins að börnin fái öll
næringarefni, sem þau þurfa, heldur
er einnig verið að leggja línurnar til
framtíðar, og móta matarsmekkinn.
Margir grautar ætlaðir ungbörnum
sem nú eru á markaði eru bragð-
bættir og sykraðir. Grautar úr
hreinu mjöli, t.d. hrísmjöli, höfrum,
hirsi eða byggi, eru hins vegar heppi-
legri með tilliti til hollustunnar, ekki
síst til að koma í veg fyrir að barnið
venjist því að alltaf sé sætt bragð af
matnum.
Það er auðvelt að sjóða t.d. rófur
og gulrætur í örlitlu vatni og mauka
út í grautinn. Til dæmis er fljótleg
leið að hita og mýkja niðurskorið
grænmeti eða ávexti í örbylgjuofni
og nota svo soðvatnið með í grautana
til að næringarefnin, sem fara í soð-
vatnið, fari ekki til spillis. Flestan
hollan og góðan heimilismat, sem
ekki er búið að salta, má líka mauka,
til dæmis með töfrasprota, og gefa
barninu. Þannig má ekki aðeins auka
fjölbreytnina heldur einnig hafa
áhrif á grófleikann og bjóða barninu
sífellt minna maukað fæði eftir því
sem það þroskast,“ segir Anna Sig-
ríður að lokum.
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 15. SEPTEMBER 2005 21
DAGLEGT LÍF | NEYTENDUR
Fremstir í flugrekstri
Innköllun
Stjórn Avion Group hf., kt. 660288-1049, hefur tekið ákvörðun um að hlutabréf í félaginu verði
tekin til rafrænnar skráningar í kerfi Verðbréfaskráningar Íslands hf. Rafræn skráning tekur gildi
19. september 2005 kl. 9.00. Frá þeim tíma ógildast hin áþreifanlegu hlutabréf í félaginu. Við
rafræna útgáfu ofangreindra hlutabréfa er nafnverð hluta ákveðið ein króna eða margfeldi þar af.
Öll hlutabréf Avion Group hf. verða tekin til rafrænnar skráningar. Þau eru öll í einum flokki,
auðkennd raðnúmerum, 1-1.491.591.225, og gefin út á nafn hluthafa. Útgáfudags er getið
á hverju bréfi.
Hér með er skorað á alla eigendur ofangreindra hlutabréfa, sem telja nokkurn vafa leika á því
að eignarhald þeirra sé réttilega fært í hlutaskrá Avion Group hf., að staðreyna skráninguna með
fyrirspurn til skrifstofu Avion Group hf. að Hlíðasmára 3, 201 Kópavogi. Komi í ljós við slíka könnun
að eigendaskipti hafi ekki verið skráð ber eigendum að færa sönnur á þau gagnvart félaginu fyrir
19. september 2005.
Enn fremur er skorað á alla þá sem eiga takmörkuð réttindi til ofangreindra hlutabréfa,
s.s. veðréttindi, að koma þeim á framfæri við fullgilda reikningsstofnun fyrir 19. september 2005.
Að lokinni rafrænni skráningu geta hluthafar falið reikningsstofnun, sem gert hefur aðildarsamning
við Verðbréfaskráningu Íslands hf., umsjón með eignarhlut sínum í félaginu. Hluthafar munu fá
sendar tilkynningar og reikningsyfirlit í samræmi við ákvæði reglugerðar nr. 397/2000.
Stjórn Avion Group hf.
H
im
in
n
o
g
h
a
f
/
S
ÍA
Þrjár vinkonur og vísinda-konur frá Akureyri haldatil Moskvu á morgun til aðtaka þátt í Evrópukeppni
ungra vísindamanna fyrir Íslands
hönd sem fram fer dagana 17.-22.
september. Í landskeppni ungra vís-
indamanna, sem fram fór í apríl sl.,
var framlag þeirra valið í fyrsta sæti
og öðluðust þær þar með þátttöku-
rétt í Evrópukeppninni „Young Sci-
entist Contest“ í Moskvu. Nuddgall-
inn var eitt sjö verkefna, sem þátt
tóku í landskeppninni. Dómnefnd
taldi verkefnið uppfylla öll þau skil-
yrði, sem lögð voru til grundvallar
vali á verðlaunaverkefni.
Ungu vísindakonurnar eru allar
nýstúdentar af félagsfræðibraut
Menntaskólans á Akureyri, en þær
eru Lilý Erla Adamsdóttir, Una
Guðlaug Sveinsdóttir og Valdís Ösp
Jónsdóttir.
Leiðbeinandi nuddgalli
Alls munu 79 verkefni 126 ungra
vísindamanna frá 35 löndum keppa
um verðlaunasæti, en þrjú verkefni
verða valin í fyrsta sæti, þrjú í annað
sæti og svo þrjú í þriðja sæti.
Íslenska verkefnið er félags-
vísindatengt og hefur hlotið nafnið
„Nudd og nálægð“. Um er að ræða
svokallaðan nuddgalla, sem er keypt
samfella á ungbörn, en með
áþrykktu mynstri, sem leiðbeinir
foreldrum um strokur í ungbarna-
nuddi. Markmiðið er að ýta undir og
efla tengslamyndun og nálægð for-
eldra við ung börn sín á einfaldan og
hagnýtan hátt. Aðeins tvö verkefni í
keppninni verða félagsvísindatengd
og finnst okkur því einkar gaman að
geta haldið uppi heiðri okkar vís-
inda.
Við erum farnar að hlakka mikið
til fararinnar og ætlum okkur auð-
vitað að lenda í fyrsta sætinu. Burt-
séð frá því hvernig úrslitin verða, er-
um við allar mjög stoltar af verk-
efninu okkar og komum örugglega
til með að þróa þetta áfram,“ segja
þær Una og Valdís.
Stelpurnar hafa búið sig vel undir
komandi keppni. Meðal annars hafa
þær látið gera DVD-disk, sem sýnir
notkun nuddgallans, og opnað
heimasíðuna www.cuddlemeclothes-
.com
sem Sveinn Þorri Davíðsson
hannaði. Með í Moskvuför verður
Dagbjört Brynja Harðardóttir, upp-
eldisfræðikennarinn þeirra frá
Akureyri, og Björk Håkansson,
verkefnisstjóri hjá Háskóla Íslands,
sem er tengiliður og framkvæmda-
aðili keppninnar hér á landi.
Þegar þær eru spurðar út í tilurð
nuddgallans, svara þær því til að
hugmyndin hafi fyrst vaknað í upp-
eldisfræðiáfanga hjá Dagbjörtu
Brynju Harðardóttur í MA. „Við
byrjuðum á því að lesa okkur til um
ungbarnanudd í bókum og á Netinu.
Svo fórum við á stúfana og töluðum
við hjúkrunarfræðing og nuddara.
Ungbarnanudd snýst mikið til um
tengsl milli foreldra og barna og má
því segja að verkefnið sé bæði upp-
eldisfræðilegs og sálfræðilegs eðlis.
Við komumst að því í heimildavinn-
unni að ávinningur ungbarnanudds
fyrir börn er margþættur. Þau t.d.
sofa betur og verða værari auk þess
sem nuddið getur lagað ýmsa maga-
kvilla og styrkt ónæmiskerfið.“
Marel hefur útbúið sérstakan sýn-
ingabás fyrir stúlkurnar sem hann-
aður var af Valgerði Einarsdóttur,
grafískum hönnuði. Auk þess hefur
Akureyrarbær, Íslandsbanki og
Cintamani styrkt stúlkurnar til far-
arinnar.
Áformin taka á sig mynd
Spurðar út í framtíðaráformin,
segjast þær allar vera að taka sér
smá pásu frá skóla, en áformi auðvit-
að frekara nám. Lilý starfar nú sem
au-pair í Valbonne í Frakklandi en
stefnir á nám í heyrnarfræðum í Sví-
þjóð. Valdís fer sem au-pair til
Þýskalands í mánuð og síðan liggur
leiðin til Austurríkis þar sem hún
ætlar að vinna á veitingastað um
sinn, en hefur svo hug á uppeldis-
fræði- eða kennaranámi. Una ætlar
að vinna á Akureyri fram að áramót-
um og heldur svo á nýju ári til Par-
ísar í frönskuskóla, en hugurinn
stefnir í átt að ensku- og bók-
menntanámi síðar.
 VÍSINDI | Taka þátt í Evrópukeppni ungra vísindamanna
Stoltar af verkefninu
Morgunblaðið/Jim Smart
Valdís Ösp Jónsdóttir og Una Guðlaug Sveinsdóttir með nuddgallana.
Eftir Jóhönnu Ingvarsdóttur
join@mbl.is
TENGLAR
.....................................................
www.euro2005.ru
DAGLEGT LÍF
Það er um að gera aðprófa sig áfram meðgrænmetis- og ávaxta-
tegundir og mismunandi korn-
tegundir þegar verið er að búa
til grauta fyrir börnin, sér í
lagi þegar börnin fara að
stálpast. Jafnframt þarf að
huga vel að fjölbreytni í áferð
með því að hafa grautinn mis-
þykkan og mauka ávextina og
grænmetið mismikið. Yngri
börn þurfa fínna mauk og
þynnri grauta en þau sem
eldri eru. Með þykkari og mat-
armeiri grautum þarf að gefa
barninu að drekka með, til
dæmis vatn, móður-, stoð eða
þurrmjólk. Sé farið eftir upp-
skriftunum hér að neðan,
verða til fljótlegir og hollir
grautar fyrir börnin.
Hafragrautur með eplum
1 dl vatn
3 msk. hafragrjón
0,5–1 dl móðurmjólk, stoð-
mjólk eða ungbarnaþurrmjólk
½ epli
Blandið saman vatni og
grjónum. Hitið í potti við suðu
í um það bil þrjár mínútur og
hrærið í á meðan. Látið aðeins
standa til að jafna hitann. Ríf-
ið eplið með rifjárni og hrærið
því ásamt mjólkinni saman við
grautinn. Tilbúið þegar graut-
urinn er hæfilega heitur til að
borða. Ef barnið er ungt og
grautur úr grjónum of grófur
er hægt að gera hann fínni
með því að nota töfrasprota.
Grautinn má líka útbúa í ör-
bylgjuofni og tekur þá um
tvær mínútur við hæsta styrk.
Gott er að hræra í grautnum
þegar suðutíminn er hálfn-
aður.
Hrísmjölsgrautur
með grænmeti
Um 50 g af grænmeti, t.d. rófu-
biti, gulrót, nokkrar spergil-
káls- eða blómkálshríslur
3 msk. hrísmjöl, instant eða
venjulegt
1 dl móðurmjólk, stoðmjólk
eða ungbarnaþurrmjólk
soðvatn af grænmetinu
1 tsk. olía
Grænmetið er hreinsað og
þvegið, skorið í litla bita og
hitað í örbylgjuofni eða soðið
þar til að það verður nógu
mjúkt til að mauka. Mjólkin
velgd. Instant-hrísmjöli hrært
út í heita mjólkina. Grænmetið
ásamt soðvatni maukað með
gaffli eða töfrasprota, allt eft-
ir mýkt og grófleika, og hrært
saman við. Bætið olíunni sam-
an við og þynnið svo með
mjólk og vatni eftir þörfum
þar til grauturinn er hæfilega
þykkur.
Ef notað er venjulegt hrís-
mjöl í staðinn fyrir instant-
mjöl þarf að leyfa grautnum
að sjóða.
Fljótlegir og
hollir grautar
Hinn sígilda bláa Ópal er ekkilengur að finna í hillum versl-ana því framleiðslu mikilvæg-
asta bragðefnisins hefur verið hætt.
Þrátt fyrir ítarlega eftirgrennslan og
rannsóknir sælgætismeistara Nóa Sí-
ríuss hefur ekki fundist hliðstætt efni
hjá öðrum framleiðendum.
Að sögn Gunnars B. Sigurgeirssonar, markaðsstjóra Nóa-Síríuss,
hefur blár Ópal verið framleiddur með sömu aðferðum í rúma hálfa öld
og á marga trygga aðdáendur. Óviðeigandi sé að bjóða slíka vöru með
alveg nýju bragði og því hafi framleiðslunni einfaldlega verið hætt.
Gunnar segir að þeir rauðu og grænu verði þó áfram á sínum stað auk
þess sem nýjar vörur undir merkjum Ópal verði kynntar á næstu vik-
um.
Blár ópal ekki lengur til