Fréttablaðið - 21.09.2003, Blaðsíða 16

Erlendir starfsmenn við Kára-hnjúka eru þar í vinnu við illan
aðbúnað og laun sem eru ekki boð-
leg. Ertu undrandi á því að mál
eins og þetta skuli koma upp í ís-
lensku þjóðfélagi?
„Já, það kemur mér á óvart,
sérstaklega vegna þess sem á
undan hefur gengið. Tökum sem
dæmi Technoprom-málið. Þar
unnu erlendir starfsmenn fyrir
Landsvirkjun við illan aðbúnað og
lág laun. Í þeirri baráttu mætti
verkalýðshreyfingin litlum skiln-
ingi og sat jafnvel undir skömm-
um frá Páli Péturssyni, þáverandi
félagsmálaráðherra. Maður hélt
að þetta væri liðin tíð en nú þurf-
um við fulltrúar verkalýðshreyf-
ingarinnar að sitja undir hálf-
gerðum skömmum frá fulltrúum
Landsvirkjunar og stjórnvalda
sem segja okkur vera að rífast
yfir einu eða tveimur herbergjum
í vinnubúðum. Það er ekki aðal-
atriði þessa máls, við erum að
deila um launakjör og aðbúnað, til
dæmis í mötuneyti. Einnig erum
við að vara við hættu á mengun. Á
þessu svæði var vatni dælt upp úr
mýrarflórum og flutt inn í mötu-
neytið. Á sama tíma var göngu-
hópum bannað að drekka vatn á
þessu svæði nema sjóða það.
Maður skilur ekki af hverju
verkalýðshreyfingin þurfi að
standa í svona hasar. Eftirlitsaðil-
ar sem hafa stuðning ráðuneytis,
ráðherra og lögreglu ættu að
fylgjast með því að þarna væri
allt í góðu lagi. Mér finnst vanta
að stjórnvöld stígi fram á sjónar-
sviðið og segi að þetta gangi
ekki.“
Ef laun erlendra verkamanna
hækka vegna þrýstings frá verka-
lýðshreyfingunni verður kostnað-
urinn við virkjunina meiri. Mun
Impregilo sætta sig við það?
„Ég tel að Impregilo ætli sér að
draga þetta mál á langinn fram að
kjarasamningum sem verða eftir
áramót. Í þeim samningum mun
verkalýðshreyfingin lemja það í
gegn að lágmarkslaun verði færð
að raunlaunum auk þeirra hækk-
ana sem samið verður um. Sem
mun þýða um 30-40% hækkun en
það er ekki raunhækkun því það
er einungis staðfesting á raun-
launum. Þá geta fulltrúar Impreg-
ilo skokkað niður í Landsvirkjun
og sagt sem svo: „Við gerðum okk-
ar tilboð á grundvelli þess sem í
kjarasamningum stóð, það er 950
krónur á tímann fyrir rafvirkja,
nú er búið að hækka kaupið upp í
1.300 kr. á tímann og við viljum fá
mismuninn.“ Þetta er sá leikur
sem þeir eru að leika núna. Maður
heyrir jafnvel sagt: „Hvað eruð
þið í verkalýðshreyfingunni að
skipta ykkur af þessu? Þessir er-
lendu menn eru bara ánægðir með
að fá vinnu, ekki vill okkar fólk
hana“. En málið snýst um að ís-
lensk fyrirtæki fá ekki starfsfólk
sitt þarna upp eftir á þessum kjör-
um. Íslendingar fara frekar á at-
vinnuleysisbætur en að fara upp á
fjöll, fjarri heimili og fjölskyldum
og fá fyrir það eitthvað rúmlega
100.000 á mánuði. Það voru 900 Ís-
lendingar sem sóttu um störf við
Kárahnjúka en þegar kom í ljós
hvaða laun var verið að bjóða
sögðu þeir nei takk. Þá sögðust
Ítalarnir ekkert annað geta gert
en að flytja inn erlent vinnuafl.
Það var augljóslega tilgangurinn,
það stóð aldrei til að ráða Íslend-
inga, ástæðan blasir við í dag þeg-
ar við sjáum á hvaða launum þetta
erlenda fólk er.“
Eigum að ganga í Evrópu-
sambandið
Manni finnst að það sé ekki
sami kraftur í verkalýðsbarátt-
unni og áður. Þjóðfélagið hefur
auðvitað breyst og sumir myndu
segja að Íslendingar hefðu það
bara gott.
„Það verður ekki undan því
vikist að meirihluti Íslendinga
hefur það gott og mörg áberandi
baráttuatriði eins og vinnutími og
hvíld, veikindadagar, tryggingar
og orlof eru í höfn. En það er samt
sem áður fjöldi fólks sem hefur
það ekki nægjanlega gott. Mein-
semdin í íslensku þjóðfélagi er að
velferðarkerfið hefur verið að
láta undan og styður ekki með
nægilega traustum hætti við bak-
ið á þeim sem minna mega sín. Við
höfum of lengi búið við frjáls-
hyggjuna og það er verið að loka
deildum og draga úr stoðkerfum
fyrir okkar litlu systur og bræður.
Ég vil ekki segja að hörðustu
frjálshyggjumennirnir áliti að ef
menn geti ekki staðið í fæturna þá
megi þeir bara eiga sig – en það er
næsti bær við.
Við höfum byggt upp þjóðfélag
þar sem við viljum að þeir sem
minna mega sín njóti stuðnings.
Þar finnst mér vanta slagkraft og
vilja til þess að styrkja kerfið. For-
stöðumönnum sjúkrastofnana er
gert að búa við óraunhæfar fjár-
hagsáætlanir byggðar á óskhyggju
stjórnmálamanna og eru svo kjöl-
dregnir fyrir að fara fram úr og
deildum lokað og starfsfólk sent
heim. Hvað varðar réttindi innan
margra verkalýðsfélaga er staðan
ekki slæm. Í mörgum verkalýðsfé-
lögum eru félagsmenn tryggðir
fullkomlega gagnvart langtíma-
veikindum og skakkaföllum. Til
dæmis eru félagsmenn okkar
tryggðir með að minnsta kosti 80%
laun í allt að eitt ár. Við höfum ver-
ið að hækka daglaun og þurfum að
ná enn lengra á því sviði og eins að
venja fólk af því að það þurfi að
vinna 60 tíma á viku, ef ég má orða
það svo.“
Heldurðu að það yrði launa-
fólki í hag ef Ísland gengi í Evr-
ópusambandið?
„Já. Á Íslandi leika bankar og
fjármagnsstofnanir of mikið laus-
um hala með ofboðslegum hagn-
aði. Samt erum við að borga marg-
falda vexti á við það sem þekkist
annars staðar. Ef við förum inn í
Evrópusambandið setjum við
stjórnmálamenn okkar í þá stöðu
að þeir verða að fara að vanda sig
og geta ekki bara reddað hlutun-
um frá degi til dags. Það sama
gildir um bankakerfið. Besta
launauppbót sem íslenskir launa-
menn gætu fengið væri ef vextir
væru lækkaðir úr 8 prósentum
niður í 3-4 prósent eins og þekkist
alls staðar annars staðar. Við
hljótum að gera kröfu um að það
verði gert. En úr því að stjórn-
málamenn hafa ekki burði, getu
eða vilja til að gera það er það
okkar hlutverk að þrýsta á þessi
mál, meðal annars með því að við
förum inn í Evrópusambandið, og
þá mun þetta gerast. Eða að
minnsta kosti að stjórnmálamenn-
irnir fari að nálgast það sem Evr-
16 21. september 2003 SUNNUDAGUR
Guðmundur Gunnarsson, formaður Rafiðnaðarsambandsins, ræðir um
ástandið við Kárahnjúka, verkalýðsbaráttu, Evrópusambandið,
norræna módelið og erfiðan tíma í starfi.
Tel mig vera
norrænan krata
Það voru 900
Íslendingar sem
sóttu um störf við Kára-
hnjúka en þegar kom í ljós
hvaða laun var verið að
bjóða sögðu þeir nei takk.
Þá sögðust Ítalarnir ekkert
annað geta gert en að flytja
inn erlent vinnuafl. Það var
augljóslega tilgangurinn, það
stóð aldrei til að ráða Íslend-
inga, ástæðan blasir við í
dag þegar við sjáum á hvaða
launum þetta erlenda fólk er.
,,
UM NORRÆNA MÓDELIÐ
„Það er sama á hvaða ráðstefnu maður kemur úti í heimi, alls staðar er litið upp til norræna módelsins. Mér finnst skelfilegt að hlusta á íslenska menn sem gera lítið úr þessu samfé-
lagi og hæðast jafnvel að því. Hvar í veröldinni er jafn mikill friður? Hvar í veröldinni býr fólk við sama öryggi og við búum við á Norðurlöndum? Hafa þessir menn aldrei farið til útlanda
og séð hver munurinn er á norður-evrópsku samfélagi og öðrum samfélögum?“
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/V
IL
H
EL
M