Fréttablaðið - 05.10.2003, Qupperneq 12

Umræða um fjárlögin hófst áAlþingi á föstudag. Þar mælti
fjármálaráðherra fyrir fjárlögun-
um og sagði það meginatriði að
ríkisfjármálunum yrði beitt gegn
þensluáhrifum stórframkvæmda.
Fram undan er hagvaxtarskeið og
aukinn kaupmáttur.
Eins og búast mátti við eru
ekki allir jafn sáttir við fjárlaga-
frumvarpið og áherslur ríks-
stjórnarinnar og ýmsir þættir
frumvarpsins eru gagnrýndir.
En hvernig skyldu fjárlögin
snerta kjör almennings og fyrir-
tækja?
Skattalækkanir örvandi á
efnahagslífið
Geir H. Haarde fjármálaráð-
herra sagði í fjárlagafrumvarps-
ræðu sinni að það væri ljóst að
þær stórfelldu skattalækkanir
sem eru boðaðar muni hafa örv-
andi áhrif á efnahagslífið þegar
dregur úr stórframkvæmdunum.
En um leið og skattalækkunum er
ætlað að bæta einkum kjör þeirra
sem fá að halda eftir meira fé af
launum sínum, þá verður að meta
áhrif þeirra á heilbrigði efnahags-
lífsins og afleiðingar fyrir samfé-
lagið. Þar eru menn ekki sam-
mála. Davíð Oddsson forsætisráð-
herra sagði fyrir kosningar að
ekki væru hagfræðileg rök fyrir
því að skattalækkanir leiddu til
þenslu. Talsmenn Samtaka at-
vinnulífsins segja að þeir séu ekki
sammála því að skattalækkanir
leiði til þenslu þar sem þær hvetji
ríkið til aðhalds á öðrum sviðum.
Þessu eru talsmenn launafólks
ósammála þar sem þeir óttast að
slíkt aðhald þýði niðurskurð á vel-
ferðarkerfinu.
Skattalækkanir skiptimynt?
Nánari útfærsla skattalækkun-
arhugmyndanna liggur ekki enn
fyrir en stefnuyfirlýsing ríkis-
stjórnarinnar vísar veginn í þeim
efnum, að sögn Geirs. Þar segir að
á kjörtímabilinu verði m.a. tekju-
skattsprósenta á einstaklinga
lækkuð um allt að 4%, eignarskatt-
ur felldur niður, erfðafjárskattur
samræmdur og lækkaður og virð-
isaukaskattskerfið tekið til endur-
skoðunar með það í huga að bæta
kjör almennings. Þessi mál verða
nánar rædd í tengslum við gerð
kjarasamninga á komandi vetri.
Stjórnarandstæðingar gagn-
rýna það sem þeir kalla að skatta-
lækkanirnar miklu sem boðaðar
voru í kosningunum í vor skuli
breytast í skiptimynt í kjarasamn-
ingum. Samtök atvinnulífsins
fagna því að rætt sé um skatta-
lækkanir í stað mikilla launahækk-
ana í kjarasamningum en Alþýðu-
samband Íslands vill að samið
verði um laun, skattalækkanir
komi þar ekki í staðinn.
Það sem skiptir almenning
væntanlega mestu er að kaupmátt-
ur sé tryggður, að meira fáist fyrir
launin.
Hætta að borga með við-
bótarlífeyrissparnaði
Annað umdeilt efni í fjárlaga-
frumvarpinu er að ríkið ætlar að
hætta að borga með launþegum
sem leggja hluta launa sinna í við-
bótarlífeyrissparnað. Framlag
ríkisins er á þessu ári 0,2% af
heildarlaunum þess sem leggur
aukalega 2% í sparnað og 0,4% af
heildarlaunum þess sem leggur
aukalega 4% af launum sínum.
Fyrir hvern launþega sem leggur
4% af launum í séreignarlífeyri
og er með 200 þúsund krónur í
mánaðarlaun skerðast framlögin
um 9.600 krónur. Rökstuðningur
fjármálaráðuneytisins er að til-
gangur framlagsins hafi verið að
hvetja til slíks sparnaðar. Nú sé
séreignarlífeyririnn orðinn það
útbreiddur að ekki sé þörf fyrir að
stuðla að honum með sértækum
hætti.
Gagnrýni úr báðum áttum
Þetta er gagnrýnt úr báðum
áttum. Talsmenn launþegasam-
taka segja að ákvörðun ríkis-
stjórnarinnar jafngildi kjara-
skerðingu til launþega á meðan
atvinnurekendur óttast að trygg-
ingagjald verði hækkað á móti og
fyrirtækjaskattar þannig hækk-
aðir.
Aðspurður segir Ólafur Darri
Andrason, hagfræðingur ASÍ, að
það veki athygli að í fjárlögunum
sé gert ráð fyrir að persónuaf-
sláttur hækki í samræmi við
verðbólgu en undanfarin ár hefur
hann fylgt launahækkunum.
Þessi breyting muni þýða að
launafólk greiði stærri hluta
tekna sinna í tekjuskatt og þá
sérstaklega þeir sem lægstu tekj-
urnar hafa. Það veki einnig von-
brigði að ríkisstjórnin skuli ætla
að draga úr vaxtabótum, sem
þýði aukna skattbyrði hjá þeim
sem eru að koma sér þaki yfir
höfuðið.
Hátekjuskattur felldur niður
í skrefum
Enn er deilt um hátekjuskatt-
inn og þar skiptast menn líka í tvö
horn. Margir hafa haft horn í síðu
þessa skatts og segja hann stílbrot
í skattkerfinu. Aðstoðarfram-
kvæmdastjóri SA segir að margir
aðrir en þeir sem eru auðugir
greiði hátekjuskatt og að jaðar-
áhrif af honum séu mikil. Hann
hefði viljað sjá niðurfellingu
skattsins en ríkisstjórnin hefur
ákveðið að fella hann niður í
skrefum. Stjórnarandstæðingum
hugnast mörgum illa að á meðan
skattalækkunum er frestað og
öðrum sköttum komið á eins og
þungaskatti og vörugjaldi á
bensín skuli hátekjuskatturinn
felldur niður.
kgb@frettabladid.is
haflidi@frettabladid.is
12 5. október 2003 SUNNUDAGUR
Bush ræðir
efnahagsmál
George W. Bush er á ferð umBandaríkin um þessar mundir
til þess að ræða efnahagsmál, en
hann hefur stundum verið
gangrýndur fyrir það heima fyrir
að einblína um of á stríðið gegn
hryðjuverkum á kostnað efna-
hagsástandsins heima fyrir. Hér
talar hann um atvinnuskapandi
smáiðnað í stuttu stoppi í
Milwaukee á föstudaginn. ■
VIRKUR EIGNARHLUTI
Eignarhlutdeild sem gerir eigandanum
kleift að hafa veruleg áhrif á stjórnun
þess fyrirtækis sem eignarhlutdeild er
í. Oftast er um að ræða beina eða
óbeina eignarhlutdeild sem nemur
10% eða meira af eigin fé fyrirtækis
eða atkvæðisrétti.
■ Viðskipti
■ Hugtak vikunnar
■ Vikan sem leið
Fjárlagafrumvarpið var lagtfram í vikunni. Frumvarpið
ber þess skýr merki að hagvaxt-
arskeið sé fram undan í íslensku
efnahagslífi næstu ára.
Kaupþing Búnaðarbanki keyptimeirihluta atkvæðaréttar í
finnska fjárfestingarsjóðnum
Norvestia. Eigið fé bankans
styrkist verulega við kaupin, auk
þess sem bankinn styrkir veru-
lega starfsemi sína í Finnlandi.
Íslandsbanki og Sjóvá-Almennarsendu frá sér viðvaranir þess
efnis að hagnaður yrði meiri en
fyrr var ráð fyrir gert. Ástæða
afkomubatans er gengishagnaður
sem sprottin er af viðskiptum
með bréf nokkurra stórra félaga í
Kauphöll Íslands.
Krónan styrktist um 0,08% ívikunni. Fremur litlar sveiflur
voru í viðskiptum með hana í vik-
unni. Birting fjárlaga hafði ekki
mikil áhrif á gjaldeyrismarkaði.
Úrvalsvísitala aðallista Kaup-hallar Íslands hækkaði um
0,88% í vikunni. Gildi hennar í
lok vikunnar var. 1.828,64 stig. Í
bili virðist ró að færast yfir
hlutabréfamarkaðinn eftir snarp-
ar hækkanir undanfarna mánuði.
Nemendur læra hvernig tölva er
samsett, framkvæma bilana-
greiningu og uppsetningar á
Win XP og Win 2003. Náminu
lýkur með alþjóðlegu Microsoft
Certified Professional prófi sem
er innifalið í verði.
Vélbúnaður
Uppsetning stýrikerfa
Netkerfi
Rekstur tölvukerfa
Windows 2003 Server
Námsgreinar
Lengd: 108 stundir
Næsta námskeið:
8. október
Tími:
2 kvöld og laugard.
Einingar: 4
Verð: 145.000
GEIR H. HAARDE
Fjármálaráðherra kynnti fjárlögin á miðvikudaginn. Í
þeim eru mörg atriði sem víst er að skiptar skoðanir
eru um á Alþingi og úti í þjóðfélaginu, innan samtaka
atvinnurekenda og launamanna.
Deilt um fjárlög
Ómögulegt er að gera öllum til hæfis í fjárlögum. Einna helst er deilt um það nú hvernig tryggja megi
stöðugleika í efnahagslífi og bæta kjör almennings.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/R
Ó
B
ER
T