Fréttablaðið - 05.10.2003, Síða 21

Verður þetta átakaþing eðaekki?
„Ekkert umfram fyrri þing en
ég reikna með því að það verði
skemmtilegt. Þingmeirihlutinn er
tæpari en oft áður og svo eru
margir nýir þingmenn, sem ef-
laust eiga eftir að setja svip á
þingið. Það eru óvæntu málin,
sem reglulega koma upp sem geta
leitt til átaka en þau sér maður
ekki fyrir eðli máls samkvæmt.“
Á að lækka skatta á kjörtímabilinu?
„Já, það er stefna þessarar rík-
istjórnar, sem ég er mjög ánægð-
ur með. Helst þyrfti að laga ýmis-
legt í skattkerfinu um leið. Gera
það einfaldara og skilvirkara.“
Jákvæðar hreyfingar í við-
skiptalífinu
Er góðæri?
„Ekki spurning og búið að
vera lengi eða allt frá 1995 þeg-
ar tókst að ráða bót á efnahags-
vandanum, sem steðjaði að
nokkrum árum áður. Laun og
bætur velferðarkerfisins hafa
hækkað mikið meira hér á landi
en í öðrum löndum þannig að nú
getum við horft kinnroðalaust til
launa þar. En það þýðir ekki að
nú skuli staðar numið heldur
þarf að taka til hendinni og laga
ýmsa hnökra sem eru á vel-
ferðarkerfinu, stöðu einstak-
linga og vissra hópa.“
Hvernig á að ráðstafa auðnum?
„Fyrst og fremst með skatta-
lækkunum eins og fyrirhugað er
þannig að snilli og frumkvæði ein-
staklinga nái að blómstra og sem
svo aftur skilar sér í hærri tekjum
ríkissjóðs sem gefur færi á að
bæta velferðakerfið.“
Á að hækka lægstu launin?
„Lægstu laun voru með sam-
ræmdu átaki aðila vinnumarkað-
arins hækkuð umtalsvert umfram
önnur laun og bætur á árunum
1995 til 2000. Það kann að vera lag
núna til að endurtaka það, sér-
staklega ef hinir tekjuhærri fá
skattalækkanir og þurfa þess
vegna ekki sömu launahækkun.
Það eru jú tekjur eftir skatta sem
skipta launamanninn máli.“
Hafa hræringar í viðskiptalífinu
undanfarið verið jákvæðar eða
neikvæðar?
„Þær hafa í heildina verið já-
kvæðar, eignatengsl hafa einfald-
ast og stjórnun fyrirtækja ætti að
verða einbeittari, sem aftur leiðir
til betri stjórnunar. Afleiðing þess
ætti að verða meiri hagnaður,
hærri laun og þar af leiðandi
hærri skattgreiðslur til að standa
undir velferðakerfinu. Ókostur er
að ítök banka eru orðin fullmikil í
atvinnulífinu.“
Efasemdir um stjórnun fisk-
veiða
Á að breyta fiskveiðistjórnunar-
kerfinu?
„Ég er með sívaxandi efasemdir
um hina vísindalega stjórnun fisk-
veiða. Árangur undanfarinna 30
ára er ekkert til að hrópa húrra
fyrir og hlýtur að velta upp spurn-
ingum um hvort rétt sé að farið.
Erum við til dæmis að ala upp
dvergþorska með því að leggja
áherslu á að veiða ávallt stærsta
þorskinn?“
Á að vera refsivert að kaupa sér
þjónustu vændiskvenna?
„Þetta er mjög viðkvæm um-
ræða. Auðvitað viljum við ekki
hafa vændi. Það er eitthvað að
þegar fólk er að greiða fyrir og
selja jafn innilegan þátt í sam-
skiptum. Hins vegar hefur vændi
tíðkast á öllum tímum, leyft eða
bannað. Hættan við enn frekara
bann er að það fari alveg undir yf-
irborðið, dragi að sér glæpi og
sjúkdóma. Svo þarf að skoða hver-
su mikil afskipti ríkið á að hafa af
einkalífi fólks. Þessi sjónarmið
þarf að vega saman.“
Á að einkavæða meir en gert hef-
ur verið?
„Já. Einkavæðing eykur sam-
keppni og sýnir hversu hratt, vel
og ódýrt hægt er að veita þjón-
ustu. Hún kallar enn fremur á
eftirlit og gagnrýni sem á erfitt
uppdráttar þegar enginn saman-
burður er. Einkavæðingu er oft
ruglað saman við það að ríkið
greiði ekki fyrir þjónustuna.
Ríkið getur greitt fyrir einka-
vædda þjónustu og gerir það til
dæmis varðandi lyf. Ríkið greið-
ir stærstan hluta lyfja en fram-
leiðir þau ekki.“
Ef eitthvert eitt baráttumál fengi
fullan stuðning á þingi, hvaða mál
myndir þú þá velja?
„Flata 20% staðgreiðslu tekju-
skatta og útsvars og ekkert fram-
tal. Númer tvö veldi ég mál, sem
tæki á samspili veikindadaga,
sjúkrasjóða og lífeyrissjóða og
stöðu sjúklinga og öryrkja gagn-
vart kerfinu.“
Skyldur ríkisins
Hvað er það besta sem ríkisstjórn-
in hefur gert?
„Hún hefur aukið frelsi fólks,
fjármagns og fyrirtækja, stuðlað að
stórhækkun launa og bóta, lækkað
skatta og einkavætt ríkisfyrirtæki.“
Hvað er það versta sem ríkis-
stjórnin hefur gert?
„Að veita ríkisstarfsmönnum
sambærileg laun og öðrum laun-
þegum með aðlögunarsamning-
unum án þess að lífeyrisréttur-
inn yrði sambærilegur. Lífeyris-
réttur sem ríkisstarfsmenn
kunna vart að meta sem slíkan
og hefur kostað ríkissjóð yfir
120 milljarða, eða 6 milljónir
króna á hvern vinnandi ríkis-
starfsmann, sem hinn hluti þjóð-
arinnar, þeir sem ekki eru ríkis-
starfsmenn, fær að greiða í fyll-
ingu tímans.“
Hvert er hlutverk ríkisins?
„Hlutverk ríkisins er að veita
þjónustu, sem ekki getur verið á
hendi einstaklinga til dæmis
reka vissa löggæslu og dóms-
kerfi. Meira þyrfti ríkið ekki að
reka. Ríkið getur greitt fyrir (en
þarf ekki að reka) menntun
barna og unglinga og stuðlað að
menntun þeirra sem eldri eru.
Enn fremur ætti ríkið að tryggja
góða heilbrigðisþjónustu (þarf
ekki að reka hana) og sjá til þess
að borgaranir séu tryggðir gegn
tekjumissi vegna dauða, örorku
og elli, til dæmis með skylduað-
ild að lífeyrissjóði.“
kolla@frettabladid.is
21SUNNUDAGUR 6. október 2003
í landinu lifnar við í kjölfarið. Það vantar ekki
slenskri pólitík enn lifandi? Um hvað er deilt?
gmenn tali, annan til vinstri, hinn til hægri.
svörin eru ákaflega mismunandi.
Eigum að
einkavæða meira
PÉTUR BLÖNDAL
„Hlutverk ríkisins er að veita þjónustu, sem ekki getur
verið á hendi einstaklinga til dæmis reka vissa löggæslu
og dómskerfi. Meira þyrfti ríkið ekki að reka.“
Einkavæðing eykur
samkeppni og sýnir
hversu hratt, vel og ódýrt
hægt er að veita þjónustu.
Hún kallar enn fremur á eft-
irlit og gagnrýni sem á erfitt
uppdráttar þegar engin sam-
anburður er. Einkavæðingu
er oft ruglað saman við það
að ríkið greiðir ekki fyrir
þjónustuna. Ríkið getur
greitt fyrir einkavædda þjón-
ustu og gerir það til dæmis
varðandi lyf. Ríkið greiðir
stærstan hluta lyfja en fram-
leiðir þau ekki.
,,
Hægri