Fréttablaðið - 05.10.2003, Blaðsíða 19

19SUNNUDAGUR 5. október 2003
Málverk vikunnar
Maðurinn er...
Málverk vikunnar, Hákarlinntekinn inn, 255x405, er eftir
einn af meistur-
um íslenska
m á l v e r k s i n s ,
sjálfan Gunn-
laug Scheving
( 1 9 0 4 - 1 9 7 2 ) .
Verkið komst í
eigu Listasafns
Íslands árið
1972, á dánarári
listamannsins,
gjöf hans til
safnsins.
Sjávarmynd-
ir Gunnlaugs
Schevings eru
einstæðar í ís-
lenskri mynd-
list. Efni þeirra er sprottið úr ís-
lenskum veruleika, sjómennsk-
unni, undirstöðu íslensks nútíma-
þjóðfélags og hafið til vegs á
myndfletinum þar sem framsetn-
ingin lýtur ströngum myndrænum
lögmálum. Málverkið Hákarlinn
tekinn inn er jafnframt dæmisaga
um baráttu mannsins við náttúru-
öflin.
Gunnlaugur Scheving stundaði
myndlistarnám í Kaupmannahöfn
1923-30, bjó síðan á Seyðisfirði og í
Grindavík en settist svo að í
Reykjavík. Hann var í forystu
þeirra listamanna á fjórða áratugn-
um sem hurfu frá landslaginu og
fjölluðu um mannlíf og umhverfi
fólks í verkum sínum. Scheving er
einkum þekktur fyrir stórbrotin
málverk þar sem íslenski sjómað-
urinn og sveitakonan verða honum
tákngervingar fyrir tengsl manns
og náttúru. ■
HALLDÓR LAXNESS
Erlendum fjölmiðlum finnst illskiljanlegt að
hann hafi fengið Nóbelsverðlaun.
Nóbelsverðlaunin:
Efast um
Laxness
Það virðist vera fastur liður í um-ræðu erlendra fjölmiðla um
Bókmenntaverðlaun Nóbels ár
hvert að velta vöngum yfir því
hvort allir verðlaunahafar séu jafn
vel að Nóbelnum komnir. Nafn
Halldórs Killjans Laxness skýtur
þá jafnan upp kollinum og útlendir
bókmenntaspekingar virðast seint
ætla að þreytast á því að hneyksl-
ast á útnefningu hans árið 1955.
Laxness var til að mynda efstur
á blaði í umfjöllun frönsku frétta-
stofunnar AFP um verðlaunin þeg-
ar kom að þeim höfundum sem ill-
skiljanlegt er að hafi komist á blað.
Það fylgdi einnig sögunni að Lax-
ness væri höfundur sem enginn
læsi nú til dags annars staðar en á
Íslandi.
The Independent tók heila opnu
þann 2. október árið 2001 undir
bráðskemmtilega úttekt á hundrað
ára sögu Nóbelsverðlaunanna. Bók-
menntaverðlaununum var gefinn
nokkur gaumur og blaðið taldi upp
langan lista magnaðra þungaviktar-
manna á ritvellinum sem akademí-
an sá aldrei ástæðu til að heiðra.
Það er til dæmis stórundarlegt að
mati blaðsins að fyrsta árið sem
verðlaunin voru veitt skuli þau hafa
fallið „einhverju“ frönsku skáldi
sem hét Prudhomme í skaut frekar
en Tolstoj. Prudhomme þessi er svo
flokkaður sem „minnow“, eða smá-
fiskur, ásamt Halldóri Laxness,
Bjørnstjerne Bjørnson, Echegaray
og Agnon. Blaðið stillir svo þessum
verðlaunahöfum upp andspænis
ansi glæsilegum lista stórlaxa sem
ekki hlutu náð fyrir augum nefndar-
innar, en fyrir utan Tolstoj eru þar á
blaði Ibsen, Kafka, Proust og svo
hver snillingurinn á fætur öðrum:
Joseph Conrad, Lorca, Nabokov,
James Joyce, Brecht, Graham
Greene og síðast en alls ekki síst
Jorge Luis Borges.
Blaðið birti þá einnig upptaln-
ingu á „hryðjuverkamönnum“ sem
hafa óverðskuldað hlotið friðar-
verðlaun Nóbels og sá listi er
einnig ansi skrautlegur en þar
dúsa þeir meðal annars saman
Begin, Kissinger, Arafat og Nel-
son Mandela. ■
Jón Gnarr
Maðurinn sem um er spurt áblaðsíðu 15 er Jón Gnarr,
eins og líklega margir hafa getið
sér til um. Hann þekkja Íslending-
ar sem grínara bæði í útvarpi og
sjónvarpi en hann hefur að undan-
förnu gefið sig meira að leik þó
ólærður sé á því sviði. Nú um
stundir leikur hann sympatískan
furðufugl í leikritinu Erling en
öllu ógeðfelldari persónu í stutt-
myndinni Karamelludögum sem
hlaut fimm tilnefningar til Eddu-
verðlauna á dögunum. ■
GUNNLAUGUR
SCHEVING (1904-
1972)
Sjávarmyndir eru ein-
stæðar í íslenskri
myndlist, að efni
sprottnar úr íslensk-
um veruleika og lúta
ströngum myndræn-
um lögmálum.
Baráttan við náttúruöflin
HÁKARLINN TEKINN INN
Eitt af meistaraverkum Schevings, olía á strika, 255 x 405. Scheving er þekktur fyrir stór-
brotin málverk þar sem sjómaðurinn og sveitakonan verða honum tákngervingar fyrir
tengsl manns og náttúru.