Fréttablaðið - 24.10.2003, Qupperneq 4

4 24. október 2003 FÖSTUDAGUR
Raskar íslenska kvótakerfið
byggðaþróun í landinu?
Spurning dagsins í dag:
Er mikið sterahneyksli í uppsiglingu í
íþróttaheiminum?
Niðurstöður gærdagsins
á www.frett.is
18,2%
81,2%
Nei
Já
Kjörkassinn
Farðu inn á frett.is og segðu þína skoðun
frétt.is
Mótmæli við heimsókn Bandaríkjaforseta:
Baulað á Bush
CANBERRA, AP Þúsundir manna mót-
mæltu komu George W. Bush
Bandaríkjaforseta til Ástralíu.
Mótmælendur kölluðu ókvæðis-
orð að forsetanum, bauluðu á
hann og báru mótmælaspjöld.
Mótmælin sneru að tvennu, Íraks-
stríðinu og meðferð Bandaríkja-
manna á föngum í Guantanamo-
flóa.
„Bush farðu heim og taktu
Howard með þér,“ kölluðu mót-
mælendur og vísuðu til forsætis-
ráðherra síns sem þeim þykir líkt
og hundur í bandi Bandaríkjafor-
seta.
Hundruð óeirðalögreglumanna
og sérsveitir voru í viðbragðs-
stöðu vegna heimsóknar forset-
ans og kom til harðra átaka utan
við bandaríska sendiráðið í Can-
berra. Tveir lögreglumenn slösð-
ust lítillega og fimm mótmælend-
ur voru handteknir.
Bush ávarpaði meðal annars
ástralska þingið og þakkaði því
fyrir að senda herlið til aðstoðar í
Írak.
Á einkafundi Bush og
Howards, hét Bandaríkjaforseti
því að hraða málsmeðferð tveggja
Ástrala sem eru í haldi í fanga-
búðunum í Guantanamo. Þá lýsti
hann vilja til að undirrita fríversl-
unarsamning milli landanna fyrir
lok þessa árs. ■
Uppbyggingin
þolir enga bið
Ráðstefna tuga ríkja um uppbyggingu Íraks hófst í Madríd í gær.
Ætlunin er að safna 55 milljörðum dollara sem þarf til uppbyggingar
Íraks næstu fjögur ár. Menn eru sammála um að bregðast þurfi strax við.
MADRÍD, AP Bandarískir og írakskir
embættismenn biðluðu til ríkja
heims um aðstoð við uppbyggingu
Íraks á ráðstefnu um málefni Íraks
sem hófst á Spáni í gærmorgun.
Kofi Annan, framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna, sagði í upp-
hafsávarpi sínu að uppbygging
Íraks þoli enga bið, hún verði að
hefjast áður en Írakar taki við
stjórnartaumunum í landinu. Ann-
an hvatti ríki til að láta fé af hendi
rakna til uppbyggingarinnar, sagði
að hún myndi taka mörg ár og
verða dýr.
„Írakska þjóðin á langa og erf-
iða ferð fyrir höndum. Látum Íraka
ekki takast þá ferð á hendur eina,“
sagði hann.
Írakskir embættismenn drógu
upp mjög dökka mynd af ástandinu
í landinu en um 100 embættismenn
sækja ráðstefnuna. Þeir sögðu
skort á öllu, hreinu vatni, húsnæði,
en umfram allt störfum. „Við tökum við Írak í hörmulegu
ástandi, verkefnin eru nær óþrjót-
andi,“ sagði Mouwaffek al-Rubaie,
fulltrúi í framkvæmdaráði Íraks.
Hann sagði meira en tvo þriðju
hluta íbúa Íraks treysta á matar-
gjafir, innan við helmingur íbúanna
hefði aðgang að drykkjarvatni og
20% barna undir 5 ára aldri væri
vannærður. Þá sagði al-Rubaie að
ungbarnadauði hefði fjórfaldast í
landinu, heilbrigðisþjónusta væri í
molum og sjúkdómar á borð við
malaríu breiddust ört út.
Alls sækja fulltrúar 77 ríkja
ráðstefnuna en hún er á vegum Al-
þjóðabankans og Sameinuðu þjóð-
anna. Þá sitja ráðstefnuna fulltrúar
19 alþjóðasamtaka og 300 einkafyr-
irtækja en ætlunin er að safna
þeim 55 milljörðum dollara sem
þarf til uppbyggingar í Írak næstu
fjögur ár.
Litlar líkur eru á að þessi upp-
hæð safnist en í gær hafði einungis
tíundi hluti upphæðarinnar safn-
ast.
Ríki sem voru andvíg innrás
Bandaríkjamanna í Írak eins og
Frakkland, Þýskaland og Rússland
segjast ekki munu leggja fram fé
eða mannskap fyrr en Írakar hafa
tekið við stjórnartaumum.
the@frettabladid.is
FÁ EKKI AÐSTOÐINA
Kristileg hjálparsamtök í Bretlandi gagn-
rýna hernámsstjórn Breta og Bandaríkj-
anna í Írak.
Uppbygging Íraks:
Olíutekjur
týndar
LONDON, AP Hernámsstjórn Banda-
ríkjamanna og Breta í Írak hefur
ekki getað gert grein fyrir ráð-
stöfun milljarða dollara tekna af
olíusölu Íraka. Bresku hjálpar-
samtökin Christian Aid vöktu at-
hygli á þessu og segja að varlega
áætlað skorti skýringar á ráðstöf-
un fjögurra milljarða dollara.
„Írakar eiga þessa fjármuni.
Þeir eiga heimtingu á að vita
hvernig þeim hefur verið varið.
Þessa peninga á að nota í þágu al-
mennings, einkum hinna verst
settu,“ sagði Roger Riddell, verk-
efnastjóri hjá samtökunum
Christian Aid. ■
ÁVAXTASAFAR
Sala á þeim fer vaxandi eftir að Orkuátak
Latabæjar hófst í byrjun mánaðarins.
Aukin safaneysla:
Næringar-
gildið
ótvírætt
HOLLUSTA „Það er ekki hægt að
segja að gos sé slæmt og safar
góðir,“ segir Steinar B. Aðal-
björnsson, næringarfræðingur.
Hann segir mikinn sykur hvort
tveggja í gosdrykkjum og
ávaxtasöfum. „Munurinn liggur í
því að úr gosdrykkjum fær við-
komandi bara hreina orku en í
söfunum eru yfirleitt vítamín,
jafnvel trefjar líka. Það er ótví-
rætt meira næringargildi í
ávaxtasöfum.“
Inga B. Árnadóttir tannlæknir
sem hefur sérstaklega kynnt sér
áhrif sýru og sykurs á tennur,
fagnar því að börn drekki meiri
safa og minna gos. „Gagnvart
tönnunum í okkur þá skiptir
minna máli hvað við drekkum og
meira hvernig við drekkum.
Reynslan er sú að börnin okkar
drekka gjarna safa ýmiss konar á
matmálstímum og við morgun-
verðarborðið en kaupa svo gos
þess á milli. Vegna þessa sífelldu
sopa af gosi tekst aldrei að afsýra
tennurnar. Sýra finnst bæði í
ávaxtadrykkjum eins og Svala og
gosdrykkjum. Þetta sífellda
áreiti leiðir til þess að skemmdir
koma fram á endanum.“
Inga segir að nánast allir
drykkir geti haft áhrif á tennur
og því sé dagleg umhirða mikil-
væg hvort sem fólk drekkur
ávaxtasafa, gosdrykki eða aðra
drykki. ■
FANGELSI „Ef menn eru með annar-
lega hegðun þá hlýtur slíkt að
skaða samstarf. Það gildir í öllum
mannlegum samskiptum og gildir
á Litla-Hrauni sem annars staðar,“
segir Þorsteinn A. Jónsson fang-
elsismálastjóri vegna þeirra deilna
sem uppi er komnar á milli fanga á
Litla-Hrauni og yfirstjórnar fang-
elsisins.
Yfirstjórn fangelsisins hefur
hótað stirðum samskiptum við trún-
aðarráð fanga eftir að Atli Helga-
son, fangi og trúnaðarmaður, lýsti
því í samtali við Fréttablaðið að
menntunarskortur stjórnenda Litla-
Hrauns leiddi til niðurrifs fanga í
stað þess að byggja þá upp í þeim
tilgangi að þeir yrðu betri menn.
Fangelsismálastjóri sér ekkert at-
hugavert við þau ummæli stjórn-
endanna og telur að því fari fjarri
að menntunarskortur stjórnenda
standi starfi þeirra fyrir þrifum.
„Það er ekki neinn menntunar-
skortur sem háir yfirstjórn á Litla-
Hrauni og menn eru fullkomlega
vaxnir sínum störfum,“ segir Þor-
steinn. ■
Mjólkurafurðir:
Sala eykst
NEYTENDAMÁL Sala mjólkurafurða
jókst um tæp 4% í september mið-
að við sama mánuð í fyrra sam-
kvæmt upplýsingum frá Samtök-
um afurðastöðva í mjólkuriðnaði.
Athyglisvert verður að sjá
hvort sama þróun verður í októ-
ber, því eins og Fréttablaðið hefur
greint frá telja verslunareigendur
að gosdrykkjasala hafi dregist
saman um allt að 6% síðan Orku-
átak Latabæjar hófst í byrjun
mánaðarins. ■
Sænskir ráðamenn:
Endurskoða
gæsluna
STOKKHÓLMUR, AP Ríkisstjórn Sví-
þjóðar hefur ráðið óháðan sér-
fræðing til að endurskoða öryggis-
gæslu æðstu manna landsins.
Réttur mánuður er nú síðan
Anna Lindh, utanríkisráðherra
Svíþjóðar, lést af völdum stungu-
sára. Í kjölfarið kviknuðu umræð-
ur um gæslu æðstu ráðamanna en
nú hafa aðeins Göran Persson for-
sætisráðherra og Karl Gústaf XVI
Svíakonungur lífverði.
Sérfræðingnum er ætlað að
taka mið af því hvernig önnur Evr-
ópuríki gæta leiðtoga sinna en til-
lagna er ekki að vænta fyrr en í lok
maí á næsta ári. ■
LITLA-HRAUN
Samskipti fanga og yfirstjórnar eru stirð.
Fangelsismálastjóri óhress með yfirlýsingar fanga:
Stjórn Litla-Hrauns sögð valda starfinu
MÓTMÆLTU KOMU BUSH
Ástralska lögreglan lenti í átökum við mót-
mælendur fyrir utan bandaríska sendiráðið
í Canberra þegar Bush kom þangað í gær.
BIÐLUÐU TIL ALÞJÓÐASAMFÉLAGSINS
Utanríkisráðherra Spánar, Ana Palacio, og
Kofi Annan, framkvæmdastjóri Sameinuðu
þjóðanna, voru meðal þeirra sem biðluðu
til ríkja heims um að láta fé af hendi rakna
til uppbyggingar Íraks.
ÖNGÞVEITI Í BAGDAD
Ástandið á götum Bagdad, höfuðborgar Íraks, er lýsandi fyrir ástandið í landinu í heild.
Þar hefur allt farið úrskeiðis sem hugsast gat. Íbúar treysta á matargjafir, vatn er af skorn-
um skammti og vannæring herjar á börnin.