Fréttablaðið - 13.12.2003, Blaðsíða 20

20 13. desember 2003 LAUGARDAG
Leikkonan Sigourney Weaver af-hjúpaði á dögunum risastórt egg
sem notað var í kvikmyndinni
Alien, en eggið verður hér eftir einn
af sýningarmunum á Smithsonian-
safninu í Washington. Eggið, sem
margir aðdáenda Alien-myndanna
ættu að kannast við – en úr egginu
komu ófreskjurnar – var afhent
safninu ásamt kvikmyndahandrit-
inu og upphaflegu auglýsinga-
spjaldi fyrir myndina, sem er ein-
mitt prýtt mynd af egginu. Eggið er
þrjú fet á hæð og tvö á breidd og er
gert mestmegnis úr plasti. Það
Brent Glass safnstjóri sem tók
egginu, en á safninu eru þegar m
ir úr mörgum öðrum myndum, e
og til að mynda hinn forláta leð
jakki sem Harrison Ford klædd
myndinni Indiana Jones, en jakk
sá varð upphafið að mikilli tís
bylgju þar sem ungir karlm
klæddust svokölluðum Indi
Jones-jökkum um talsvert skeið
er einnig að finna á safninu ma
muni úr Star Trek, svo fleiri my
ir séu nefndar. ■
Åsne Seierstad, sem vakið hef-ur heimsathygli með bók sinni
Bóksalinn í Kabúl, var stödd hér á
landi í vikunni til að kynna bókina
og ræða um fréttaflutning frá
stríðshrjáðum svæðum. Þrátt fyr-
ir ungan aldur er hún einn þekkt-
asti stríðsfréttamaður Norður-
landa og hefur starfað sem slíkur
í Tsjetsjeníu, Kosovo, Afganistan
og Írak.
Nýlega kom út á Norðurlönd-
um nýjasta bók hennar, 101 dagur
í Bagdad, sem fjallar um upplifun
hennar fyrir, eftir og á meðan inn-
rásinni í Írak stóð. „Írak fyrir
stríð var eins og að vera í miðri
George Orwell-bók. Harðstjórnin
var slík að fólk talaði bara í innan-
tómum slagorðum sem höfðu
ómað um samfélagið í áraraðir.
Þegar stríðinu lauk var áhugavert
að fylgjast með hvernig fólk upp-
lifði það að vera frjálst til að segja
það sem það vildi. Í staðinn fyrir
harðstjórn kom óstjórn.“ 101 dag-
ur í Bagdad er fyrsta bók hennar
þar sem fjallað er um stríð. Áður
hafði hún skrifað um Balkanstríð-
ið og innrásina í Afganistan en
hún var einmitt ein af fyrstu
fréttamönnunum sem fylgdu
Norðurbandalaginu inn í Kabúl
við fall Talíbana.
„Bóksalinn í Kabúl er ekki bók
um stríðið í Afganistan,“ útskýrir
hún. „Ég er að skrifa um fólkið
sem stendur í lífsbaráttu í þessu
stríðshrjáða landi, það lendir í
miðjum átökum en verður að
halda lífinu áfram. Það er mikil-
vægt að segja frá þessu fólki því
það er samfélagið sem skiptir
máli en ekki stríðið sjálft.“
Hið raunverulega Afganist-
an
„Ég fór ekki til Afganistans
með það í huga að skrifa bók,“
heldur Åsne áfram. „Ég fór til að
skrifa fréttir frá stríðinu. En á
fyrstu dögum mínum í Kabúl tók
ég eftir skilti sem á stóð bókabúð.
Það vakti athygli mína á þessum
stað þar sem allir voru bara að
reyna að lifa af að sjá einhvern
sem var að reyna að viðhalda
menningarlífi. Inni í þessari bóka-
búð hitti ég bóksala sem hafði
reynt að berjast gegn stjórnvöld-
um með bókum sínum, hvort sem
yfirvaldið var sovéskt eða talíban-
ar. Eftir að ég hafði komið
nokkrum sinnum bauð hann mér í
kvöldverð heim til sín og þar sem
ég sat þarna á gólfinu heima hjá
honum með fjölskyldu hans fann
ég að þetta var hið raunverulega
Afganistan, þetta var efni í bók.“
Hún fékk því samþykki hjá bók-
salanum til að búa með honum og
fjölskyldu hans í fjóra mánuði og
fylgjast með þeirra daglega lífi
með það að markmiði að skrifa
þessa bók.
Hvíslandi raddir kvenna
Åsne vill samt meina að þetta sé
ekki dæmigerð afgönsk fjölskylda
og að bókin sé ekki skrifuð í þeim
tilgangi að fylgjast með slíkri fjöl-
skyldu. Bóksalinn var menntaður
maður og virtist frjálslyndur í
kenningum sínum og skoðunum.
Því hélt hún að viðhorf hans til
fjölskyldunnar væri kannski ann-
að en almennt viðgengst þar í
landi. Hún komst þó fljótlega að
raun um að heima hjá sér ríkti
hann samkvæmt hugmyndum
feðraveldisins. Bókin segir bæði
frá sögum karlmannanna í fjöl-
skyldunni sem og því sem hún kall-
ar hvíslandi raddir afganskra
kvenna. Hún var í þeirri óvenju-
legu stöðu að geta nálgast bæði af-
ganska karla og konur. „Sem vest-
ræna konu tóku karlmennirnir mig
alvarlega og töluðu við mig,“ út-
skýrir Åsne. „En ég gat líka nálg-
ast konurnar og rætt við þær,
nokkuð sem vestrænum karlmönn-
um hefði aldrei leyfst.“
Faðirinn ræður
„Það er rétt, hann var ósáttur
við bókina mína,“ segir Åsne um
viðbrögð bóksalans, sem kom til
Noregs til að mótmæla þeirri
ímynd sem hún dregur upp af
honum, hans fjölskyldu og
Afganistan. „Ég er að lýsa þeirri
mynd sem ég upplifi, ekki þeirri
mynd sem hann vill hafa af sjálf-
um sér. Ég lít ekki á það sem hlut-
verk mitt að túlka atburði, hel
er ég að lýsa því sem ég sé
heyri. Hið hefðbundna skipula
Afganistan er ómannúðlegt, e
fjölskyldurnar eða einstakli
arnir. En á meðan skipulagið
eins og það er mun ástandi
landinu ekki batna.“ Hún er e
viss um að vilji sé fyrir hen
landinu til að falla frá feðrave
inu og skilyrðislausri stj
þeirra sem eldri eru. „Ungar k
ur gætu viljað mennta sig, eins
breytt lög leyfa, en fyrst þu
þær að eiga í baráttu við fö
sinn. Ef hann vill ekki leyfa he
að mennta sig, þrátt fyrir ný
og nýja stjórn, þá ræður hann.
svanborg@frettablad
Smithsonian-safnið í Washington leggur sig eftir
munum úr bíómyndum:
Eggið úr Aliens
orðið safngripur
AFHENDING EGGSINS
Hér afhjúpar sjálf Ripley
úr Aliens, Sigourney
Weaver, eggið ásamt safn-
stjóranum Brent Glass.
AP
M
YN
D
: E
VA
N
V
U
C
C
I
ÅSNE SEIERSTAD
Stríðsfréttakona og rithöfundur. Hefur skrifað umdeilda bók um dvöl sína í Kabúl þegar afganskt samfélag átti í togstreitu um hvern
ætti að takast á við fall Talíbana.
Norski blaðamaðurinn og rithöfundurinn Åsne Seierstad var hér á landi á dögunum. Nýlegar bækur hennar, sem slegið hafa í gegn á
heimsvísu, fjalla um ástandið í Afganistan og Írak.
Feðraveldið heldur aftur
af framþróun
Ég lít ekki á það
sem hlutverk mitt að túlka
atburði, heldur er ég að
lýsa því sem ég sé og heyri.
Hið hefðbundna skipulag í
Afganistan er ómannúðlegt,
ekki fjölskyldurnar eða ein-
staklingarnir. En á meðan
skipulagið er eins og það er
mun ástandið í landinu
ekki batna.
,,
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/A
LD
A
LÓ
A
Til: Lesenda
Frá: Fréttablaðinu
Fréttablaðið er komið í jólaskap.
Á hverjum degi fram að jólum verður fjallað um jólin
og allt sem þeim fylgir:
Jólaskraut og skemmtanir, jólabakstur, jólamat, jólagjafir,
jólahefðir, jólaföndur og allt jólafjörið.
Fylgist með í Fréttablaðinu, jólablaðinu í ár.
Jólin koma
Auglýsendum er bent á að hafa samband við auglýsingadeild í síma 515 7515 til að panta auglýsingar
eða senda póst á netfangið auglysingar@frettabladid.is.