Fréttablaðið - 06.04.2004, Blaðsíða 25

Ég var boðaður á fund ásamtnokkrum þingmönnum ann-
arra flokka með Heather A,
Conley í bandaríska sendiráðinu á
dögunum. Heather er háttsettur
embættismaður hjá bandaríska
ríkinu og ber titilinn „Deputy
Assistant Secretary for Europian
and Eurasian Affairs“.
Umræðuefnið var aðallega
varnarsamningurinn og önnur
tengd mál. Allir þingmenn fengu
að spreyta sig á fundinum og láta
í ljós skoðanir sínar á málefnum
landanna. Hér á eftir kemur mitt
innlegg til fundarins.
Varnarsáttmálin í uppnámi
„Það er skiljanlegt að varnar-
sáttmálinn sé í uppnámi. Kalda
stríðið er að baki og frá því sem
áður var, er tekið við harla ólíkt
umhverfi í pólitísk-
um skilningi á sviði
alþjóðamála. Það
sem stendur upp úr
er hryðju-
verkaógnin sem
kallar á nýja taktík
á sviði hernaðar-
mála um allan
heim. Þetta skiljum við. Banda-
ríkjamenn verða áfram vinir ís-
lensku þjóðarinnar en heilbrigt
vinasamband getur aldrei verið
án gagnrýni. Frjálslyndi flokkur-
inn var ákveðið á móti innrás
Bandaríkjamanna í Írak.“
Slæmt atvinnuástand
„Öllum er ljóst að Bandaríkja-
menn nutu mikils og vel af her-
stöðinni á tímum kalda stríðsins.
Landfræðilega var herstöðin
Bandaríkjamönnum gífurlega
mikilvæg. Saga þjóðanna kallar
áfram á að varnir landsins verði
tryggðar að því leyti sem nýtt
pólitískt landslag í alþjóðamálum
biður um. Það ríkir ógnarástand í
atvinnumálum á Suðurnesjum og
þar er helsti áhrifavaldurinn upp-
sagnir á starfsfólki varnarliðsins
og starfsfólki þjónustufyrirtækja
sem starfað hafa í áranna rás fyr-
ir varnarliðið.
Um árabil hefur héraðið setið
eftir í byggðastefnu Íslendinga.
Fyrst og fremst vegna veru varn-
arliðsins síðustu áratugina. Það er
gríðarlega mikilvægt fyrir efna-
hag héraðsins að fá aðgang að
húsakosti sem varnarliðið býr
yfir á Keflavíkurflugvelli og hef-
ur ekki í hyggju að nýta áfram
sökum þeirra breytinga sem eru í
nánd. Til að mynda eru hugmynd-
ir íslenskra flugvirkja mjög
áhugaverðar en til að ná þeirra
markmiðum fram verður að koma
til stuðningur og skilningur frá
Bandaríkjamönnum.“
Hvað er framundan?
„Í fyrsta lagi verður íslensk
þjóð að fá vitneskju um fram-
vindu mála og fá á hreint hvaða
húsakostur og búnaður stendur
því til boða til frekari uppbygg-
ingar á ýmis konar iðnaði í fram-
tíðinni. Í annan stað er mjög mik-
ilvægt að Bandaríkjamenn opni á
viðskiptatækifæri. Til dæmis yrði
viðhald á litlum hluta af flugvéla-
kosti NATO Íslendingum mjög
dýrmætt verkefni. Einnig er mik-
ilvægt að dyr séu opnaðar til bæði
Airbus og Boeing verksmiðjanna í
Bandaríkjunum. Stuðningur af
þessu tagi mun að miklu leyti
milda annars sögulegan stirðleika
sem orðinn er í samskiptum þjóð-
anna. Við verðum að horfa á
breytingarnar sem samvinnu-
verkefni en ekki sem pólitískt
þrætumál.“
Þessi sjónarmið féllu í mjög
góðan jarðveg hjá Heather A.
Conley. Ég var beðinn um að hafa
frekara samband eftir fundinn og
mun ég sannarlega nýta það tæki-
færi.
Hver er hættan?
Einu þjóðirnar sem „tækni-
lega“ geta ráðist á okkur Íslend-
inga úr lofti eru Bretar, Banda-
ríkjamenn og Rússar. Aðrar þjóð-
ir búa ekki yfir herþotum með
langdrægni í aðra eins vitleysu.
Við erum í NATO, því má að líkum
leiða að þessar þjóðir sýni okkur
ekkert annað en vinarhug. Við Ís-
lendingar erum umvafðir vina-
þjóðum. Ef fullmönnuð flugmóð-
urskip frá erlendum óvinaríkjum
til að mynda Norður Kóreu fara af
stað er ljóst að NATO mun bregð-
ast hratt við. Ég get með engu
móti skilið þessa taugaveiklun hjá
stjórnarliðum. Til hvers í ósköp-
unum eiga Bandaríkjamenn að
vera hér með herþotur og þær
óvopnaðar í þokkabót ? Það sem
helst þarf að tryggja gagnvart
varnarliðinu er að mínu mati
tvennt. Í fyrsta lagi verður bæði
þekking og kunnátta Bandaríkja-
manna um hryðjuverkaógnir og
varnir því samfara að heimfærast
yfir til okkar með lágmarksvörn-
um sem talist geta trúverðugar. Í
öðru lagi ber að tryggja áfram-
haldandi veru þyrlusveita varnar-
liðsins en þær skapa ákveðið
öryggi, þá helst fyrir sjófarendur
á norðurslóðum.
Hugmynd frá Flugvirkja-
félaginu
Flugvirkjafélag Íslands telur
yfir 400 félagsmenn, þeirra á
meðal eru 104 atvinnulausir. Í
ljósi mikilla breytinga hjá varnar-
liðinu á Keflavíkurflugvelli skap-
ast óneitanlega ný tækifæri og
nýjar hugmyndir. Ef flugvélaskýli
nr. 885 á Keflavíkurflugvelli fæst
úthlutað til nýrra verkefna mun
boltinn fara að rúlla. Landfræði-
leg staða okkar tryggir næg verk-
efni. Allt að 200 manna vinnustað-
ur gæti orðið raunin í skýli 885.
Annar eins fjöldi starfa kæmi til
sökum samlegðaráhrifa. Tryggja
þarf flugvallarsvæðið sem toll-
frjálst svæði (free trade) og
áfram afgirt. Ef þessar hugmynd-
ir ná fram að ganga mun koma til
flugvirkjaskóli í Reykjanesbæ í
samvinnu við Fjölbrautaskóla
Suðurnesja.
Nýtt afl og frumkvæði
Það verður að koma til kraftur
og samheldni frá sveitarfélögum
á Suðurnesjum. Flugvallarsvæðið
er gullæð mikilla tækifæra. Að
sama skapi getur svæðið orðið
dýr baggi á samfélaginu ef hug-
myndadeyfð og aðgerðarleysi
verður áfram raunin. Því tel ég
brýnt að sveitarfélög á Suðurnesj-
um ásamt Flugvirkjafélagi Ís-
lands gefi tóninn með því að ræða
milliliðalaust við Bandaríkja-
menn. Bandaríkjamenn geta af-
hent nýjum og öflugum félögum
húsakost og búnað á Keflavíkur-
flugvelli. Okkur er ekkert annað
að vanbúnaði. Nýr og öflugur
iðnaður fyrir Íslendinga er hand-
an við hornið. ■
17ÞRIÐJUDAGUR 6. apríl 2004
■
Það verður að
koma til kraftur
og samheldni
frá sveitar-
félögum á
Suðurnesjum.
Umræðan
GUNNAR ÖRN ÖRLYGSSON
■ vill að Flugvirkjafélagið og sveitar-
félög á Suðurnesjum ræði milliliðalaust
við Bandaríkjamenn um nýjungar
í atvinnumálum
Breytingar boða tækifæri