Fréttablaðið - 26.05.2004, Blaðsíða 18

18 26. maí 2004 MIÐVIKUDAGUR
SKEMMDIRNAR SKOÐAÐAR
Sjíaklerkar skoða hér skemmdirnar á einu
helgasta musteri sjíamúslima.
Það skemmdist í bardögum bandarískra
hermanna og stuðningsmanna
sjíaklerksins al-Sadr. Trúaðir hafa miklar
áhyggjur af skemmdunum.
Forsetakosningarnar í sumar:
ÖSE boðið að senda eftirlitsmenn
FORSETAKOSNINGAR Utanríkisráðun-
eytið segir það sjálfstæða ákvörð-
un Lýðræðis- og mannréttinda-
stofnunar ÖSE, Öryggis- og sam-
vinnustofnunar Evrópu, hvort eft-
irlit er tekið upp með kosningum í
aðildarríki ÖSE og þá einnig með
hvaða hætti.
Í tilefni af ítrekuðum yfirlýs-
ingum Ástþórs Magnússonar for-
setaframbjóðanda hefur utanrík-
isráðuneytið sent frá sér yfirlýs-
ingu og vill með því leiðrétta mál-
flutning frambjóðandans. Í yfir-
lýsingunni segir að fastanefnd Ís-
lands hjá ÖSE hafi 12. maí síðast-
liðinn tilkynnt yfirmanni Lýðræð-
is- og mannréttindastofnunar ÖSE
um væntanlegar forsetakosning-
ar á Íslandi. Fastanefndin hafi
jafnframt boðið ÖSE að skoða
þörfina á að senda eftirlitsnefnd
til Íslands til að fylgjast með
framkvæmd kosninganna.
Jafnframt var þeim aðildar-
ríkjum ÖSE, sem þess óskuðu,
boðið að senda fulltrúa til eftir-
lits, segir í tilkynningu utanríkis-
ráðuneytisins. ■
Verulegir flokkadrættir eru núinnan þingflokks Framsókn-
arflokksins og er óánægju farið
að gæta víðar í
flokknum. Erfiðum
tímum er spáð fram
undan fyrir flokkinn.
H e i m i l d a r m e n n
innan þingflokksins
skýrðu Frétta-
blaðinu frá
því að flokka-
drættir hefðu
endurspegl-
ast í vali á
r æ ð u m ö n n -
um flokksins
í eldhúsdags-
umræðum sem
fram fóru á Al-
þingi á mánu-
d a g s k v ö l d .
S a m k v æ m t
hefð hafi verið komið að Valgerði
Sverrisdóttur viðskiptaráðherra,
Jónínu Bjartmarz og Kristni H.
Gunnarssyni að halda ræðu.
Stjórn þingflokksins hafi hins
vegar tekið þá ákvörðun að Jón-
ína og Kristinn skyldu ekki taka
til máls. Jónína og Kristinn voru
einu stjórnarþingmennirnir sem
greiddu ekki atkvæði með
fjölmiðlafrumvarpinu. Jón-
ína sat hjá og Kristinn
greiddi atkvæði gegn því.
Þess í stað var formanni
flokksins, Halldóri Ásgríms-
syni, og félagsmálaráð-
herra, Árna Magnússyni,
falið að stíga í ræðustól.
Heimi ldarmönnum
Fréttablaðsins þótti
ekki athugavert
að formaður-
inn tæki
til máls í ljósi þess hve mikið póli-
tískt hitamál fjölmiðlafrumvarp-
ið hefur reynst vera. Hins vegar
var ekki full sátt um það að hvor-
ugum þeirra þingmanna sem ekki
greiddu atkvæði með fjölmiðla-
frumvarpinu, Jónínu og Kristni,
yrði leyft að halda ræðu. Sögðu
þingmennirnir sem blaðið ræddi
við að þetta væri til marks um
það að þeim sem ekki styddu
Halldór væri hreinlega ýtt til
hliðar.
Það hefði þótt sterkur leikur
fyrir andlit flokksins út á við að
velja Jónínu Bjartmarz í ræðustól
eftir að hún hafði sýnt þá dirfsku
að greiða ekki atkvæði með frum-
varpi sem flokkur hennar hafði
tekið þátt í að leggja fram. Val á
Jónínu sem ræðumanni í eld-
húsdagsumræðum hefði
hugsanlega getað eytt
nokkrum háværum rödd-
um um sundrungu þing-
flokksins. Auk þess hefði
það getað endurnýjað
hluta af því trausti
meðal almennings sem
flokkurinn hefur tapað
í meðferð fjölmiðla-
frumvarpsins.
Undantekning að þingmenn
fylgi ekki flokkslínu
Ólafur Þ. Harðarson, prófess-
or í stjórnmálafræði við Háskóla
Íslands, segir að það heyri frekar
til undantekninga að þingmenn
fylgi ekki flokkslínunni.
„Ég hef tekið þátt í rannsókn
á Norðurlöndunum sem
fjallar um það. Þar kemur í
ljós að á öllum Norður-
löndunum, nema helst í
Finnlandi, hafa þingmenn
gríðarlega ríka tilhneig-
ingu til að fylgja flokks-
línunni. Það gerist iðu-
lega að þingmenn
eru ekki ánægðir
með allt í frum-
vörpum sem þeir
þurfa að samþykk-
ja. Við höfum hins
vegar á Íslandi
nokkur dæmi um
það að þingmenn
hafi greitt atkvæði gegn stjórnar-
frumvörpum eða setið hjá. Mjög
oft hefur það engar sérstakar af-
leiðingar haft,“ segir Ólafur.
Hann nefnir sem dæmi þegar
ráðherrann Eggert G. Þorsteins-
son felldi stjórnarfrumvarp 1970
og segir að sú ákvörðun hafi ekki
dregið dilk á eftir sér. Þó hafi
ríkisstjórnin einungis haft einn
mann í meirihluta. Einnig hafi
þrír þingmenn Sjálfstæðisflokks-
ins greitt atkvæði gegn EES árið
1992. Þeir hafi þó ekki skipt
miklu máli því meirhluti hafi ver-
ið tryggður.
„Í flestum tilfellum þegar
svona gerist jafnar ríkisstjórnin
sig, sérstaklega þegar stjórnar-
þingmenn fella ekki málið fyrir
ríkisstjórninni,“ segir Ólafur.
Steingrímur Hermannsson
óttast um fram-
vinduna
S t e i n g r í m u r
H e r m a n n s s o n ,
fyrrum forsætisráð-
herra og formaður
Framsóknarflokksins,
segir að fjöl-
miðlafrumvarp-
ið hljóti að hafa
verið mjög
erfitt mál inn-
an flokksins.
Aðspurður
um hugs-
a n l e g a r
a f l e i ð -
i n g a r
skoðana-
á g r e i n -
i n g s
þingmannanna segir hann að það
fari allt eftir því hvernig formað-
urinn taki á málunum.
„Annað hvort unir formaður-
inn þessu eða ekki. Ég vil engu
spá um það. Stundum grær um
heilt, stundum ekki. Það fer eftir
formanninum hvort hann erfir
það eða ekki við þá þingmenn
sem ekki stóðu með honum,“ seg-
ir Steingrímur.
Hann segist þó óttast að erfið-
ir tímar séu fram undan hjá
Framsóknarflokknum miðað við
þær samþykktir sem komið hafa
víða af landinu um meðferð fjöl-
miðlafrumvarpsins.
„Mér heyrist allir vera hlynnt-
ir því að setja eigi lög
um fjölmiðla. Það
er óánægja með
hvernig þetta
mál var kynnt og
sá hraði sem á því
var. Það er líka
mikil óánægja með
þessa tvískiptingu,
markaðsráðandi eða
ekki markaðsráð-
andi. Allir eru
meira eða minna á
því að það hefði
átt að setja há-
mark á eignarhlut
einstaks aðila í
fjölmiðli til dæmis, en það hefði
átt að ganga yfir línuna,“ segir
Steingrímur.
Hann segir að það hefði verið
skynsamlegra að bíða og beita sér
fyrir sátt.
„Ég hef það á tilfinningunni að
Halldór hafi reynt að beita
sér fyrir því en ekki náð
því í gegn,“ segir hann.
Ólafur Þ. Harðarson
sagði að ómögulegt væri
á þessu stigi málsins að
meta hvaða áhrif sam-
þykktirnar af lands-
byggðinni hefðu á
Framsóknarflokkinn.
„Það verður fram-
vindan á næstu mánuð-
um sem segir til um það
hvort þetta er tilfallandi
minniháttar óánægja eða hvort
eitthvað meira verður úr þessu,“
segir Ólafur.
Aðspurður um hvort
Steingrímur muni eft-
ir álíka erfiðleikum
innan flokksins segir
hann að eina tilfellið
sem hann minnist
svona alvarlegs
klofnings í hafi verið
EES-málið.
„ Þ e g a r
þátttakan í
EES kom
upp klofn-
Þýskur eftirlaunaþegi:
Hrakinn heim
ÞÝSKALAND, AP Þýski eftirlaunaþeg-
inn Rolf John, sem komst í heims-
fréttirnar þegar upp komst að
hann hafði fengið þýsk félags-
málayfirvöld til að greiða húsa-
leigu í Miami fyrir sig, er fluttur
aftur til Þýskalands.
Þjóðverjar hneyksluðust mjög
þegar það fréttist að hann fengi
greiddar fullar bætur í Þýskalandi
þrátt fyrir að búa í Bandaríkjun-
um. Stjórnmálamenn brugðu á það
ráð að breyta lögum til að loka á líf-
eyrisgreiðslur Flórída-Rolf, eins og
hann hefur verið kallaður, og
þeirra sem eru í svipaðri stöðu.
Nú er Flórída-Rolf snúinn heim
og búinn að sækja um bætur á ný
en hafnaði boði um íbúð. ■
Tony Blair:
Írakar fá
neitunarvald
LONDON, AP Tony Blair, forsætis-
ráðherra Bretlands, sagði í gær
að Írakar myndu fá neitunarvald
um meiriháttar hernaðaraðgerðir
eins og árás Bandaríkjahers á
Najaf í síðasta mánuði. Breskir
hermenn yrðu þó áfram undir
breskri yfirstjórn, ekki íraskri.
Íraski varnarmálaráðherrann,
Ali Alawi, kvaðst gera ráð fyrir að
íraskur her og öryggissveitir yrðu
reiðubúin til að taka við verkefn-
um erlendra herja í Írak innan
árs. Því ætti erlent herlið ekki að
vera í landinu næstu árin, heldur
aðeins næstu mánuði. ■
Egyptar
miðla málum
MIÐAUSTURLÖND Egyptar hafa tekið
að sér að miðla málum milli
Palestínu- og Ísraelsmanna. Eg-
yptar hafa fram að þessu verið
tregir til að blanda sér í leikinn
vegna tregðu Ariels Sharon til að
setjast að samningaborðum. Með
íhlutun Egyptalands virðast þó
báðir aðilar hafa opnað möguleik-
ann á viðræðum. Stjórnmálaskýr-
endur telja að stefnubreyting Eg-
ypta stafi vegna þrýstings frá
Bandaríkjamönnum, sem vonast
til að loksins verði hægt að fylgja
vegvísinum frá því í fyrra eftir. ■
HLÝTT Á SPURNINGU
Blair sagði á blaðamannafundi að Írakar
gætu komið í veg fyrir meiriháttar hernað-
araðgerðir eftir valdaafsal.
SIGRÍÐUR D. AUÐUNSDÓTTIR
BLAÐAMAÐUR
BAKSVIÐS
FLOKKADRÆTTIR Í
FRAMSÓKNARFLOKKNUM
EFTIRLITIÐ SJÁLFSTÆÐ ÁKVÖRÐUN ÖSE
Ástþór Magnússon forsetaframbjóðandi
segir dómsmálaráðuneytið hafa hafnað
kröfu sinni um að alþjóðlegir eftirlitsmenn
frá ÖSE fái að fylgjast með aðdraganda
kosninganna. FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/P
JE
TU
R
HALLDÓR
Veldur sá er á heldur.
STEINGRÍMUR
“Stundum grær um heilt, stundum ekki.”
VALGERÐUR
Eðlilegt að hún talaði fyrir
Framsókn á eldhúsdegi.
JÓNÍNA
Sett aftur fyrir í röðinni.
ÁRNI
Í uppáhaldi.
ARIEL SHARON
Tregur til að setjast að samningaborðinu.
Erfitt fram undan hjá
Framsóknarflokknum
Rof á hefð Framsóknarflokksins við eldhúsdagskrárumræðu þykir endurspegla flokkadrætti.
Steingrímur Hermannsson óttast að erfiðir tímar séu fram undan hjá flokknum.