Fréttablaðið - 07.06.2004, Blaðsíða 10

JARÐHRÆRINGAR Um þessar mundir
eru liðin 70 ár frá Dalvíkurskjálft-
anum svonefnda, en hann reið yfir
laust fyrir klukkan klukkan eitt, 2.
júní árið 1934. Skjálftinn var af
stærðinni 6,2 til 6,3 á Richter-
kvarða og fannst um allt Norður-
land. Nokkuð tjón varð á húsum
en ekki manntjón. Talið er að upp-
tök skjálftans hafi verið á sjávar-
botni milli Hríseyjar og lands, um
einn kílómetra austur af Dalvík.
„Hérna á svæðinu er sáralítið
um smáskjálfta,“ sagði Ragnar
Stefánsson jarðeðlisfræðingur,
aðspurður um líkur á því að annar
eins skjálfti og varð árið 1934 riði
yfir. „Skjálfti með upptök hérna
rétt við Dalvík var ekki þekktur í
sögunni, fyrir árið 1934, og þess
vegna er hugsanlegt að um
óvenjulegan, eða einstakan atburð
hafi verið að ræða á þessu svæði.“
Ragnar segir að nyrst á Trölla-
skaga eða rétt norður af honum
hafi frá því 1838 orðið þrír nokkuð
stórir skjálftar, sá fyrsti um mið-
bik Tröllaskagans með upptök úti
í hafi, svo Dalvíkurskjálftinn og
svo árið 1963 skjálfti upp á 7 á
Richter um 50 km norður af
mynni Skagafjarðar. „Á hverjum
af þessum stöðum fyrir sig eru
líkur á að tiltölulega langt sé á
milli skjálfta,“ segir Ragnar og
telur að allt eins gætu liðið nokk-
ur hundruð ár áður en annar
skjálfti verði við Dalvík.
Vegna þess að 70 ár eru liðin
frá Dalvíkurskjálftanum var á af-
mælisdegi skjálftans opnuð sér-
stök sýning tileinkuð honum í
byggðasafninu Hvoli á Dalvík.
„Sýningin er byggð upp á minn-
ingum fólks,“ segir Íris Ólöf Sig-
urjónsdóttir, forstöðumaður
safnsins. Sýningin er í litlu her-
bergi, sem rúmar kannski þrjá
gesti í einu, þar sem búið er að
líma texta með lýsingum og end-
urminningum fólks upp á vegg-
ina. „Svo eru þarna ótrúlega fínar
ljósmyndir sem safnið á af
skemmdum húsum og af tjaldbúð-
unum sem slegið var upp á Sunnu-
hvolstúninu hér á Dalvík í kjölfar
skjálftans,“ sagði hún. Þá er í sýn-
ingarherberginu jarðskjálftamæl-
ir sem Veðurstofa Íslands gaf
safninu og er hafður í gangi á opn-
unartímum. „Þannig geta gestir
séð hvernig hann nemur breyting-
arnar við umgang í herberginu,“
sagði Íris Ólöf og bætti við að
nokkuð væri líka um að fólk reyn-
di að fá fram meiri áhrif á mælinn
með því að hoppa í herberginu.
olikr@frettabladid.is
10 7. júní 2004 MÁNUDAGUR
MINNAST ÁTAKANNA Á TORGI HINS
HIMNESKA FRIÐAR
Fjölmargir mótmælendur komu saman í
miðbæ Hong Kong til að minnast þeirra sem
létust þegar kínversk yfirvöld létu til skarar
skríða gegn mótmælendum á Torgi hins
himneska friðar fyrir fimmtán árum síðan.
Margir skapstyggir geitungar í haust:
Aldrei fleiri holugeitungar að vori
DÝRALÍF Geitungar gætu orðið
fólki til ama í haust, að mati Er-
lings Ólafssonar skordýrafræð-
ings. „Núna er alveg mýgrútur
af drottningum. Ég hef aldrei
upplifað annan eins fjölda holu-
geitunga að vori. Og þetta er sú
tegund sem fólki er hvað verst
við,“ sagði hann, en holugeit-
ungarnir eru sú tegund sem
verður hvað skapstyggust á
haustin. „Það er að minnsta
kosti búið að leggja inn fyrir
spennandi hausti, svo er bara
spurningin hver ávöxtunin
verður.“ Erling sagði að aukinni
gróðursæld í görðum fylgdi ein-
nig fjölbreyttari fána og meira
magn skordýra. „Það eru til
dæmis fjórar tegundir geitunga
komnar hér inn,“ sagði hann og
bætti við að ekkert skrítið væri
þótt fólk yrði meira vart við
skordýr nú en oft áður. „Svona
viljum við hafa garðana okkar,
gróðurríka og skjólgóða. Það
fylgja því skordýr,“ sagði hann
og varaði við yfirdrifinni eitrun
í görðum sem sumir kunna að
grípa til vegna þessa. „Eitrun
drepur allan pakkann, ekki bara
lirfurnar, heldur líka góð skor-
dýr sem gera gagn með því að
eyða hinum sem við mennirnir
höfum flokkað sem meinsemd-
ir.“ ■
Dalvíkurskjálftans minnst
með opnun sýningar
Fyrir 70 árum varð öflugur jarðskjálfti skammt úti af Dalvík sem olli miklum skemmdum á
mannvirkjum. Allt eins líklegt að næsti skjálfti verði ekki fyrr en eftir nokkur hundruð ár. Fyrir
tíma Dalvíkurskjálftans var ekki vitað til að jörð hefði skolfið á þessum stað.
ÞREYTTUM MÖNNUM HJÁLPAÐ
HEIM Í höfuðborginni þurfti lög-
regla í nokkrum tilvikum að hafa
afskipti af mönnum sem lagst
höfðu til svefns á víðavangi,
þreyttir eftir atgang næturinnar.
Að sögn lögreglu gekk vel að
koma mönnum þessum annað
hvort til síns heima eða í húsa-
skjól annars staðar þannig að
ekki kom til þess að nokkur
þeirra nyti gestrisni lögreglu í
fangaklefum hennar.
EKIÐ Á DRENG Á HJÓLI 14 ára
drengur á reiðhjóli lenti í samstuði
við bifreið á mótum Giljalands og
Hörgslands um miðjan dag í gær,
sunnudag. Að sögn lögreglunnar í
Reykjavík er ekki talið að hann
hafi orðið fyrir teljandi meiðslum
við áreksturinn. Lögregla áminnir
ökumenn engu að síður að vera
vakandi fyrir reiðhjólafólki í um-
ferðinni, en þeim fjölgar sem nýta
sér þann ferðamáta eftir því sem
veður batnar.
■ EVRÓPA
■ LÖGREGLUFRÉTTIR
PÁFAGAUKUR
Ekki fylgdi sögunni hverrar tegundar hann
var, gaukurinn sem slapp frá eigendum
sínum í Vesturbænum í gær, en hann ku
hafa verið af stærra taginu.
Margvísleg verkefni í
borginni:
Slökkvilið
eltir páfagauk
SLÖKKVILIÐ Slökkvilið höfuðborg-
arsvæðisins eltist við stóran páfa-
gauk í vesturbæ Reykjavíkur síð-
degis á laugardag. Fuglinn hafði
sloppið út og flögraði milli trjáa
og forðaðist fimlega þá sem eltust
við hann, að sögn slökkviliðsins.
Eftir að hafa elt gauksa í tæpa tvo
tíma urðu slökkviliðsmennirnir að
játa sig sigraða og eigendum
fuglsins var eftirlátið að lokka
hann aftur heim.
Þá var slökkviliðið tvisvar kall-
að út sama dag vegna vatnsleka.
Heitt vatn flóði í íbúð við Bólstað-
arhlíð um klukkan tvö í gær og
varð nokkuð tjón af. Þá varð
minniháttar leki út frá þvottavél í
húsi við Barónsstíg síðar um dag-
inn. ■
– hefur þú séð DV í dag?
Smáhundur
drapst í
nauðgunartilraun
Viðbygging við leikskólann á Reyðarfirði:
Saxi með lægsta tilboð
FJARÐABYGGÐ Um 100% munur er á
hæsta og lægsta tilboði í viðbygg-
ingu við leikskólann Lyngholt á
Reyðarfirði. Hæsta tilboðið var frá
Íslenskum aðalverktökum í
Reykjavík, rúmar 132 milljónir
króna, sem er 151% af kostnaðar-
áætlun. Lægsta tilboðið barst frá
Saxa á Stöðvarfirði, tæpar 80 millj-
ónir, sem er 91% af kostnaðaráætl-
un. Eitt tilboð barst til viðbótar og
var það frá Viðhaldi fasteigna á
Eskifirði. Tilboðið hljóðaði upp á
rúmar 87 milljónir, sem er sam-
hljóða kostnaðaráætlun hönnuða.
Verkið felst í að byggja við leik-
skólann tæplega 4.000 fermetra
byggingu úr timbri og breyta og
endurinnrétta hluta af eldra hús-
inu, sem er 280 fermetrar.
Farið verður nú yfir tilboðin og
er stefnt að því að verkið geti haf-
ist sem fyrst. Verklok eru áætluð í
lok maí á næsta ári. ■
M
YN
D
/A
P
GEITUNGUR
Með aukinni gróðursæld má gera ráð fyrir
fjölbreyttari skordýrum og meira magni.
ERLING ÓLAFSSON
Erling Ólafsson skordýrafræðingur segist
aldrei hafa séð jafn mikið af drottningum
holugeitunga að vori og nú. Holugeitungar
eru sú tegund sem fólki er hvað verst við
vegna þess hve þeir eru skapstyggir á
haustin.
„Ég hallaðist upp að dyrastafnum og studd-
ist við gaffalinn. Þá reið höggið. Skyndilega
heyrðist gnýr mikill eða þytur í lofti og á
sömu andrá eða því sem næst tók jörðin að
bifast undir fótum mínum, fyrst hægt en síð-
an með meiri hraða uns hristingurinn var
orðinn svo feykilegur, að mér fannst því lík-
ast sem ég stæði á dúki, sem tveir menn
kipptu fram og til baka undir fótum mér eða
þannig hefur það geymst í minningunni,“
segir í frásögn Hjartar E. Þórarinssonar á Tjörn
um Dalvíkurskjálftann árið 1934, sem birtist í
jólablaði Dags árið 1965 og er höfð eftir á vef
Orkustofnunar.
RAGNAR STEFÁNSSON
Ragnar Stefánsson, jarðeðlisfræðingur og forstöðumaður rannsóknarútibús Veðurstofu Ís-
lands við Háskólann á Akureyri.
STEINSTAÐIR
Víða skemmdust hús mikið í
Dalvíkurskjálftanum.
LAMBHAGI
Lambhagi, þar sem kona lá á
sæng og hafði nýalið barn
þegar skjálftinn reið yfir.
REYÐARFJÖRÐUR
Ætlunin er að byggja við leikskólann og voru tilboð opnuð í vikunni.
HJÓLREIÐAMENN MÓTMÆLA Um
það bil 250 þúsund hjólreiðamenn
hjóluðu saman um götur Berlínar
í gær til þess að mótmæla virð-
ingarleysi ökumanna við hjól-
reiðamenn.