Fréttablaðið - 10.06.2004, Blaðsíða 4

4 10. júní 2004 FIMMTUDAGUR
Bandaríkjaforseti vill að fleiri ríki hjálpi til í Írak:
Vill stærra hlutverk Nató
BANDARÍKIN, AP George W. Bush
Bandaríkjaforseti vill að Atlants-
hafsbandalagið komi með öflugri
hætti að öryggisstarfi í Írak en
það hefur gert hingað til. Fimmt-
án af aðildarríkjum bandalagsins
hafa þegar sent herlið til Íraks.
„Við teljum að Atlantshafs-
bandalagið eigi að vera með í ráð-
um,“ sagði Bush á Sea Island und-
an ströndum Georgíufylkis þar
sem hann er staddur vegna fund-
ar átta stærstu iðnríkja heims.
„Við munum vinna með vinum
okkar í Atlantshafsbandalaginu til
að tryggja að það haldi í það
minnsta áfram því sem það er að
gera núna og bæti vonandi ein-
hverju við það,“ sagði hann.
Orð sín lét Bandaríkjaforseti
falla eftir að hafa snætt morgun-
verð með Tony Blair, forsætis-
ráðherra Bretlands, þar sem þeir
ræddu meðal annars samhljóða
samþykkt öryggisráðs Sameinuðu
þjóðanna á Íraksályktun ríkjanna.
Bush fór ekki út í hvaða hlut-
verk hann vildi að Nató tæki að
sér en embættismenn segja að
hann hafi sérstakan áhuga á að
bandalagsþjóðir aðstoði við þjálf-
un írasks hers. ■
Kúrdar ekki sáttir
Kúrdar eru ósáttir og segja að ekki sé nægilega skýrt kveðið á um upp-
byggingu Íraks sem sambandsríkis í ályktun öryggisráðs Sameinuðu
þjóðanna. Sjíaklerkurinn al-Sistani kom í veg fyrir það.
ÍRAK Öryggisráð Sameinuðu þjóð-
anna hafði vart samþykkt ályktun
sína um valdatöku bráðabirgða-
stjórnarinnar í Írak þegar fulltrú-
ar tveggja stjórnmálaflokka
Kúrda hótuðu að segja sig úr
stjórninni. Þeir eru ósáttir við að
ekki sé minnst á bráðabirgða-
stjórnarskrá sem tryggir áhrif
þeirra í ályktun öryggisráðsins.
Kúrdar vilja að Írak verði
byggt upp sem sambandsríki þar
sem ákveðnir landshlutar ráða
sínum málum að miklu leyti sjálf-
ir. Með þessu telja þeir sig
tryggja að þeir verði ekki ofur-
seldir valdi annarra. Þess vegna
fengu þeir ákvæði sett inn í bráða-
birgðastjórnarskrá Íraks þess
efnis að ef kjósendur í þremur
héruðum Íraks höfnuðu nýrri
stjórnarskrá í þjóðaratkvæða-
greiðslu tæki hún ekki gildi. Það
er nokkuð sem leiðtogar sjíamús-
lima, sem eru 60 prósent Íraka,
geta ekki sætt sig við og telja að
það tryggi Kúrdum í raun neitun-
arvald á stjórnarskrána þar sem
Kúrdar stjórna þremur héruðum.
Sú ákvörðun Bandaríkjamanna
og Breta að minnast ekki á bráða-
birgðastjórnarskrána í ályktunar-
tillögu sinni skýrist að stórum
hluta af því að Ali al-Husseini al-
Sistani, áhrifamesti klerkur sjía-
klerka, hafði varað við því að
hann myndi ekki styðja ályktun
sem festi hana í sessi. Þess í stað
var almennur texti um Írak sem
lýðræðislegt sambandsríki til að
koma sömu skilaboðum á fram-
færi og felast í bráðabirgðastjórn-
arskránni. Kúrdar hafa þó ekki
látið sannfærast um að þetta
tryggi réttindi þeirra.
Þrátt fyrir að Kúrdar séu að-
eins fimmtán prósent Íraka, að
því er talið er, hafa þeir notið
nokkuð sterkrar stöðu undanfarin
ár. Þeir hafa í raun haft sjálf-
stjórn á ákveðnum landssvæðum
frá því fljótlega eftir Persaflóa-
stríðið 1991 og mega ekki til þess
hugsa að þeir missi þau völd sín.
Deilur Kúrda og annarra sem
sæti eiga í stjórninni eru þó aðeins
eitt af mörgum vandamálum sem
blasir við bráðabirgðastjórninni.
Byggja þarf upp innviði landsins,
efla lögreglu og öryggissveitir og
umfram allt þarf stjórnin að ávinna
sér traust landsmanna sem litu á
framkvæmdaráðið sem Banda-
ríkjamenn skipuðu sem nokkurs
konar leppstjórn.
brynjolfur@frettabladid.is
Íraksályktunin:
Styrkir
stjórnina
STJÓRNMÁL Halldór Ásgrímsson
utanríkisráðherra telur að Íraks-
ályktun öryggisráðs Sameinuðu
þjóðanna verði til þess styrkja
írösku bráðabirgðastjórnina og
segir miklu skipta að ályktunin
var samþykkt með atkvæðum
allra ríkjanna sem eiga sæti í ör-
yggisráðinu.
Halldór segir í yfirlýsingu sem
hann sendi frá sér í gær að álykt-
unin feli Sameinuðu þjóðunum
lykilhlutverk í aðstoð við Íraka
við að koma á lögmætri fulltrúa-
stjórn í Írak. Hann telur einnig
miklu skipta að fjölþjóðlega her-
liðið fái umboð Íraka og Samein-
uðu þjóðanna til öryggisgæslu í
Írak og tryggi þannig nauðsynleg-
an stöðugleika til ársloka 2005. ■
Borðarðu hvalkjöt þegar það
býðst?
Spurning dagsins í dag:
Notar þú tóbak reglulega?
Niðurstöður gærdagsins
á visir.is
48%
52%
Nei
Já
KJÖRKASSINN
Farðu inn á visir.is og segðu þína skoðun
visir.is
DÓMARARNIR
Lögin halda velli þar sem krafa um að fella
þau úr gildi féll á jöfnu.
Stjórnlagadómstóll:
Ríkið ræður
opnunartíma
BERLÍN, AP Þýsk stjórnvöld eru í full-
um rétti að setja takmarkanir við
því hversu lengi verslanir mega
hafa opið. Þetta er niðurstaðan af
málsókn einnar stærstu verslana-
keðju Þýskalands sem kvað slíkar
takmarkanir ósanngjarnar og vildi
að lög um þær yrðu felld úr gildi.
Samkvæmt lögunum umdeildu
verða verslanir að loka ekki síðar
en klukkan átta á kvöldin og vera
lokaðar á sunnudögum. Stjórnlaga-
dómstóllinn klofnaði í afstöðu sinni,
fjórir voru með og fjórir á móti.
Meirihluta þurfti til að fella lögin úr
gildi og því gilda þau áfram. ■
Þú færð aðgang að
þjóðskrá
á
www.lt.is
öruggar upplýsingar fyrir viðskiptalífið
STOKKHÓLMUR, AP Innrásin í Írak
hefur haft jákvæð áhrif í átt til
að sporna gegn útbreiðslu ger-
eyðingarvopna en neikvæð áhrif
í þá átt að ýta undir hryðjuverk.
Þetta segir í skýrslu Friðar-
stofnunarinnar í Stokkhólmi um
afleiðingar innrásarinnar.
Í skýrslunni segir að innrásin
kunni að hafa valdið því að
nokkur lönd ákváðu að endur-
skoða áætlanir sínar um að
koma sér upp gereyðingarvopn-
um. Þar hafi ráðið mestu stað-
fastur vilji Bandaríkjanna og
annarra ríkja til að beita valdi
til að koma í veg fyrir að ger-
eyðingarvopn komist í hendur
þeirra sem þau treysta ekki.
Líbía er tiltekin sem dæmi um
þetta, þarlend stjórnvöld
ákváðu að hætta við að reyna að
koma sér upp kjarnorkuvopnum
eftir innrásina í Írak.
Skýrsluhöfundar vara þó við
því að þrátt fyrir að sum ríki
hafi ákveðið að hætta tilraunum
til að koma sér upp gereyðingar-
vopnum kynnu önnur að líta svo
á að eina von þeirra um að slep-
pa við árásir sé að koma sér upp
gjöreyðingarvopnum.
Reynslan í Írak gefur að mati
skýrsluhöfunda til kynna að
þrátt fyrir að innrásin hafi verið
vel heppnuð hafi hernámið
gengið illa. Mikið sé um ofbeld-
isverk og innri deilur sem geti
leitt til áframhaldandi óstöðug-
leika í Írak. ■
ELDGOS BANAR TVEIMUR Tveir
létust þegar eldgos hófst í
Bromo-fjalli á indónesísku
eyjunni Java. Að auki var óttast
að ferðalangar sem voru í göng-
um í hlíðum fjallsins kynnu að
vera annað hvort látnir eða í
sjálfheldu eftir að eldgosið hófst.
ÍBÚÐABYGGING HRUNDI það
minnsta ellefu létu lífið þegar
sex hæða íbúðabygging hrundi í
Dakka, höfuðborg Bangladess.
Óttast er að 25 manns séu fastir í
rústum byggingarinnar. Þrjár
neðstu hæðirnar féllu saman og
voru flestir þeirra sem var sakn-
að taldir vera fastir þar inni.
BUSH OG BLAIR
Ræddu næstu skref í Írak við upphaf
fundar átta stærstu iðnríkja heims.
VÍGAMENN FELLDIR Pakistansk-
ir hermenn skutu átta erlenda
vígamenn til bana í bardaga
nærri landamærunum að
Afganistan. Talið er að nokkur
hundruð al-kaídaliða séu í fel-
um á þessum slóðum. Annars
staðar á landamærasvæðinu
var eldflaugum skotið að her-
mönnum en enginn þeirra
særðist.
HANDSPRENGJA SPRENGD Í
BÍÓI Handsprengju var kastað
inn í kvikmyndahús í norðaust-
urhluta Indlands með þeim af-
leiðingum að sautján manns
slösuðust. Uppreisnarhreyfing-
ar hótuðu því fyrir nokkru að
ráðast gegn kvikmyndahúsum
ef kvikmyndasýningar yrðu
ekki lagðar niður.
■ ASÍA
■ ASÍA
Lagt hald á fíkniefni:
Efni fyrir
tugi milljarða
FIJI, AP Lögregla handtók sjö
manns og gerði upptæk efni sem
duga til að framleiða 35 milljarða
virði af fíkniefnum, þegar hún
réðist til inngöngu í fíkniefna-
verksmiðju í Suva, höfuðborg
smáeyjunnar Fiji í Eyjaálfu.
Umfang fíkniefnaframleiðsl-
unnar þykir renna stoðum undir
áhyggjur manna af því að smáríki
á sunnanverðu Kyrrahafi geti
orðið athvarf fyrir skipulagða
glæpastarfsemi ef löggæsla er
ekki efld þar, ráðist gegn spillingu
og efnahagur þeirra bættur. ■
MOAMMAR GADDAFI
Líbíustjórn ákvað að leita eftir samstarfi
við alþjóðasamfélagið við að hætta til-
raunum til að framleiða kjarnorkuvopn
eftir innrás Bandaríkjanna í Írak.
Íraksinnrás hefur dregið úr útbreiðslu gereyðingarvopna:
Víti til varnaðar óróaríkjum
VIÐ EFTIRLIT Í BAGDAD
Meðlimir íraska öryggisvarðliðsins
leita á vegfarendum við vega-
tálma í Bagdad. Þeir fundu lítinn
vasahníf á manninum sem þeir
leita á, á myndinni.