Fréttablaðið - 21.06.2004, Blaðsíða 18

„Þeir drápu einn negra, einn
gyðing og hvítan mann. Ég lét þá
fá það sem mér þótti þeir eiga
skilið,“ sagði bandaríski dómar-
inn William Cox að loknum rétt-
arhöldum yfir átján meðlimum
Ku Klux Klan-samtakanna, sem
kærðir voru fyrir morð á þrem-
ur baráttumönnum fyrir mann-
réttindum.
Sjö mannanna hlutu þriggja
til tíu ára fangelsi. Átta voru
sýknaðir en kviðdómur komst
ekki að niðurstöðu í máli þriggja
sakborninga.
Hinir myrtu hétu Michael
Schwerner, Andrew Goodman og
James Chaney. Þeir Schwerner
og Goodman voru frá New York,
allir meðlimir í mannréttinda-
samtökunum CORE, og höfðu
gert sér ferð til Mississippi til
þess að skipuleggja baráttu
svartra fyrir réttindum sínum.
Chaney var heimamaður í
Mississippi sem hafði gengið til
liðs við samtökin CORE og vann
með þeim Schwerner og Good-
man.
Það gerðist síðan þann 21.
júní árið 1964, eða fyrir réttum
40 árum, að þeir Schwerner,
Goodman og Cheney hurfu spor-
laust.
Bandaríska alríkislögreglan
FBI hóf þegar í stað rannsókn á
málinu og vakti þetta mikla at-
hygli í Bandaríkjunum. Síðar
var gerð um þessa atburði bíó-
myndin Mississippi Burning. ■
■ ÞETTA GERÐIST
1788 Stjórnarskrá Bandaríkjanna
gengur í gildi.
1963 Charles de Gaulle, forseti Frakk-
lands, tekur ákvörðun um að
draga franska sjóherinn út úr
NATO.
1963 Giovanni Battista Montini kar-
dináli er valinn til þess að taka
við af Jóhannesi 23. páfa. Nýi
páfinn tekur sér nafnið Páll sjötti.
1977 Menachem Begin verður forsæt-
isráðherra Ísraels.
1982 Dómstóll í Bandaríkjunum kemst
að þeirri niðurstöðu að John W.
Hinkley, sem reynt hafði að ráða
Ronald Reagan Bandaríkjaforseta
af dögum, geti ekki talist sakhæf-
ur vegna geðsjúkdóms.
1985 Vísindamenn komast að þeirri
niðurstöðu að hauskúpa, sem
fannst í Brasilíu, sé af þýska
stríðsglæpamanninum Josef
Mengele.
1989 Hæstiréttur Bandaríkjanna kemst
að þeirri niðurstöðu að stjórnar-
skrá landsins gefi mönnum
óskoraðan rétt til þess að
brenna bandaríska fánann í mót-
mælaskyni.
KU KLUX KLAN ÁRIÐ 1964
Á þessum tíma voru þeldökkir farnir að þora að standa uppi í hárinu á Ku Klux Klan í
Bandaríkjunum, eins og sjá má á þessari mynd.
Morð í Mississippi
Norsku konungshjónin vígðu á
dögunum stórbygginguna Nor-
veg sem hönnuð er af Guðmundi
Jónssyni arkitekt. Húsið mun í
framtíðinni hýsa sjóminjasafn,
veitingahús og skrifstofur en það
er staðsett í Rörvík í Norður-
Þrændalögum í Noregi. Opnun
byggingarinnar vakti mikla at-
hygli í Noregi og var meðal ann-
ars sjónvarpað frá athöfninni og
fjallað hefur verið um hönnun
Guðmundar en henni er lýst sem
frumlegri og sérstæðri.
Það var árið 2001 sem Kjell
Magne Bondevik, forsætisráð-
herra landsins, sökkti hornsteini
að byggingunni í sjó við Rörvík
en í kjölfarið hófust fram-
kvæmdir við húsið. Þetta er ekki
eina byggingin eftir Guðmund
sem stendur á þessu svæði því
símafyrirtækið Telenor fékk
Guðmund einnig til að hanna
byggingu þarna í nágrenninu
sem nefndist Systurskipið. Nor-
veg er stærðarinnar bygging
sem er eiginlega hús í skipslíki.
Guðmundur hefur einnig tekið
að sér það verk að endurskipu-
leggja miðbæ Rörvíkur en þar á
að reisa verslunarmiðstöð og
hótel. Þessi mikla uppbygging á
svæðinu hefur vakið athygli í
Noregi og var skrifað í Aften-
posten að þessi aðferð væri ein
leið sjávarplássa út úr efnahags-
vandanum sem fylgir samdrætti
í sjávarútvegi. ■
Hús í skipslíki
ÍSLENSKUR ARKITEKTÚR
Guðmundur Jónsson arkitekt teiknaði húsið sem vígt var á dögunum.
18 21. júní 2004 MÁNUDAGUR
■ AFMÆLI
■ JARÐARFARIR
■ ANDLÁT
VILHJÁLMUR PRINS
Sonur Karls ríkisarfa og Díönu, heitinnar
prinsessu er 22 ára.
21. JÚNÍ
Huldar Breiðfjörð
rithöfundur er 32
ára.
Guðmundur A. Guðmundsson, bifreið-
arstjóri, lést 10. júní.
Unnur Jóhannsdóttir, Reykhóli, Skeið-
um, lést 16. júní.
Aðalsteinn Hjálmarsson, Laugarásvegi
7, lést 17. júní.
Finnbogi Júlíusson, blikksmíðameistari,
lést 18. júní.
13.30 Bergljót Lára Rútsdóttir lést á
heimili sínu í Bandaríkjunum
þann 29. desember 2003.
Kveðjuathöfn verður haldin í Foss-
vogskapellu í dag.
13.30 Geirlaug J.F. Guðmundsdóttir,
Dalbraut 27, verður jarðsungin frá
Dómkirkjunni.
„Þetta er þrítugasta árið sem
sumartónleikarnir eru haldir í
Skálholtskirkju. Ég byrjaði með
hátíðina er ég var nýkomin heim
úr námi og hafði ekki komið í
Skálholt frá því að ég var ungling-
ur. Ég hreifst af staðnum og sá að
hann var kjörinn fyrir tónlistar-
starfsemi á sumrin,“ segir Helga
Ingólfsdóttir semballeikari.
Upphaflega stóð hátíðin yfir í
fjórar vikur og segir Helga um-
fangið hafa verið aðeins minna.
„Fyrstu árin vorum við fjögur til
fimm sem fluttum tónlistina en
við bjuggum í Skálholti allt tíma-
bilið og æfðum okkur milli tón-
leikanna sem voru um helgar.“ Nú
hefur hátíðin stækkað og dafnað
en hljóðfæraleikarar eru orðnir á
sjötta tug og áheyrendur á fjórða
þúsund síðustu ár. „Barokktónlist-
in var ríkjandi fyrstu árin en sein-
na bættist við nútímatónlist og
samvera við íslensk tónskáld,“
segir Helga og bætir því við að
ákveðinn tíma hafi tekið að festa
hátíðina í sessi og auka aðsóknina.
Helga segir góðan tímapunkt
að segja skilið við hátíðina núna
eftir þrjátíu ára starf. „Það er öll-
um orðið ljóst að Skálholt er kjör-
inn staður fyrir tónlistarstarf-
semi og ég á góða von á að hátíðin
haldist í sama farvegi. Það líka
eðlilegt að þreytist eftir 30 ára
starf en hátíðin er í miklum blóma
núna og jafnvel á sínum há-
punkti.“ Helga segist þó ekki al-
veg ætla að hverfa frá Skálholti
og lofar því að hún muni verða
sýnileg á sumartónleikunum
næstu árin.
Hátíðin í ár spannar líkt og
undanfarin ár fimm helgar og
verður annars vegar flutt
barokktónlist og hins vegar ný
verk. „Fjórum helgum verður
jafnt skipt milli nútíma- og
barokktónlistar en sú fimmta
verður alfarið tileinkuð barokk-
tónlistinni.“
Í sumar verða fjögur staðar-
tónskáld og er heil dagskrá til-
einkuð hverju tónskáldi um sig.
Ávallt eru frumflutt verk eftir
staðartónskáldin en þau eru í ár
Hildigunnur Rúnarsdóttir, Elín
Gunnlaugsdóttir, Jón Nordal og
John Tavener. Flytjendur eru
jafnt íslenskir tónlistarmenn sem
erlendir.
Opnunarhátíð verður næsta
laugardag og eru þrennir tónleik-
ar þann dag. Á tónleikunum sem
hefjast klukkan 14 verður frum-
flutt nýtt verk eftir Jón Nordal,
„Gamla klukka í jörðu“. Allir eru
velkomnir á tónleikana og er að-
gangur ókeypis. ■
SUMARTÓNLEIKAR
HELGA INGÓLFSDÓTTIR
■ segir nú skilið við Skálholtshátíðina
eftir 30 ára starf. Hún segir góða tilfinn-
ingu fylgja því að skilja við hátíðina núna
enda standi hún í miklum blóma.
ARKITEKTÚR
STÓRHÝSIÐ NORVEG
■ hönnun Guðmundar Jónssonar, var
nýlega vígt í Noregi. Húsið hefur
fengið mikla athygli enda hönnunin
frumleg og sérstæð.
21. JÚNÍ 1964
MANNSHVÖRF Í MISSISSIPPI
■ Þrír baráttumenn fyrir réttindum svar-
tra voru myrtir þennan dag af Ku Klux
Klan meðlimum í Mississippi.
HELGA INGÓLFSDÓTTIR
Hún hefur staðið að sumartónleikum í Skálholti undanfarin 30 ár en segir nú skilið við hátíðina.
JEAN-PAUL SARTRE
Franski rithöfundurinn og
tilvistarheimspekingurinn fæddist á
þessum degi árið 1905.
Skilur við hátíðina í blóma