Fréttablaðið - 29.06.2004, Blaðsíða 11

11ÞRIÐJUDAGUR 29. júní 2004
Starfshópurinn segir að þessi leið
hljóti að koma til skoðunar. „Það
sem mælir hins vegar á móti skil-
yrðum um lágmarksþátttöku, eða að
minnsta kosti að markið sé sett of
hátt, er sú staðreynd sem bent hef-
ur verið á að minnihluti atkvæðis-
barra manna getur í raun ónýtt at-
kvæðagreiðsluna með því að hund-
sa hana. Af þessum sökum telur
starfshópurinn þessa leið haldna
lýðræðislegum annmörkum sé
markið sett of hátt,“ segir í skýrsl-
unni. Karl Axelsson sagði jafnframt
að endanlegt mat um þetta atriði
væri pólitískt, en ekki lögfræðilegt.
Tiltekið lágmarkshlutfall
gegn lögunum vænlegast
Starfshópurinn komst að þeirri
niðurstöðu að þriðja leiðin sé væg-
asta útfærsla skilyrðis um þátttöku
eða atkvæðavægi. Einfaldur meiri-
hluti ráði en „ákveðið hóflegt hlut-
fall atkvæðisbærra manna greiði þó
atkvæði gegn lögunum“, eins og
segir í skýrslunni. Til þess að fella
lögin þurfi tiltekið hlutfall allra á
kjörskrá. Muni þetta útiloka áhrif
þeirra sem ekki kjósa og hvetja
fremur en að letja til þátttöku í at-
kvæðagreiðslunni.
Að mati starfshópsins mun
ákvörðunin um við hvaða hlutfall
eigi að miða byggjast á pólitísku
mati en ekki lögfræðilegu. Hópur-
inn telur að hlutfallið gæti verið allt
frá fjórðungi atkvæðabærra manna
til helmings þeirra sem að meðaltali
taka þátt í kosningum. Meðalþátt-
taka í kosningum á lýðveldistíma er
um 88,6% og því telur nefndin að
efri mörkin gætu verið 44%. Ef
þessi leið verður valin er það á valdi
Alþingis að ákveða hver mörkin
verða. Hugsanlegt er því að 44% at-
kvæðisbærra manna þurfi að greiða
atkvæði gegn lögunum svo þau
verði felld úr gildi.
Starfshópurinn tekur þó fram að
þeim mun hóflegri sem takmörkun
af þessu tagi er, þeim mun líklegra
verður talið að hún fái staðist. Þá
leggst starfshópurinn gegn því að
beitt verði fleiri en einu skilyrði
samhliða, ef ákvörðun verður á ann-
að borð tekin um slíkt.
Atkvæðaseðillinn
Að höfðu samráði við sérfræð-
inga leggur starfshópurinn til að
uppbygging og framsetning
spurninga á atkvæðaseðlum verði
skýr og afdráttarlaus og með
þeim hætti að hlutlægni verði
ekki dregin í efa.
Að sögn Karls var talsverður
ágreiningur innan nefndarinnar
um hvernig atkvæðaseðillinn um
fjölmiðlalögin ætti að líta út. Nið-
urstaða náðist um að byggt verði á
tillögum Félagsvísindastofnunar
Háskóla Íslands um framsetningu
spurningar og verði hún svofelld:
Eiga lög nr. 48/2004, um breyt-
ingu á útvarpslögum nr. 53/2000
og samkeppnislögum nr. 8/1993,
sem Alþingi samþykkti, en forseti
synjaði staðfestingar, að halda
gildi sínu?
- Já, þau eiga að halda gildi.
- Nei, þau eiga að falla úr gildi.
Tilhögun söm og í öðrum
kosningum
Starfshópurinn komst að þeirri
niðurstöðu að setja þyrfti ákveð-
inn tímaramma um hvenær þjóð-
aratkvæðagreiðsla skuli fara
fram ef forseti synjar lögum stað-
festingar. Þótti starfshópnum að
kröfur 26. greinar stjórnarskrár-
innar um að kosningar skuli fara
fram „svo fljótt sem kostur er“
væru virtar í hvívetna með því að
lágmarksfrestur væri almennt
séð ákveðinn fjórar vikur frá því
að synjun forseta liggur fyrir og
atkvæðagreiðsla dragist að jafn-
aði ekki lengur en tvo mánuði frá
því tímamarki.
Þykir ekki ólíklegt að ætla að
atkvæðagreiðslan nú geti farið
fram þremur vikum eftir að Al-
þingi hefur samþykkt lög um
þjóðaratkvæðagreiðslu. Dagsetn-
ing þjóðaratkvæðagreiðslu um
fjölmiðlalögin fer því eftir því
hve miklar umræður verða á Al-
þingi um lögin og hvenær þau
verða samþykkt. Gerir starfshóp-
urinn ráð fyrir því að það taki Al-
þingi um tvær vikur að afgreiða
lögin og að atkvæðagreiðslan geti
því farið fram fyrsta eða annan
laugardag í ágúst, líkt og forsæt-
isráðherra hefur þegar skýrt frá í
fjölmiðlum.
Starfshópurinn telur að styðj-
ast eigi við sömu reglur og í al-
þingiskosningum og forsetakosn-
ingum varðandi tilhögun þjóðar-
atkvæðagreiðslunnar. ■
JÓN SVEINSSON OG KARL AXELSSON HÆSTARÉTTARLÖGMENN
Í STARFSHÓPI UM ÞJÓÐARATKVÆÐAGREIÐSLU
Starfshópurinn telur sennilegt að heimilt sé að „setja almenn lög nú um hófleg skilyrði
um fyrirkomulag atkvæðagreiðslunnar“, sem ekki feli í sér neins konar hindranir á beit-
ingu atkvæðisréttar. Vænlegast þykir að setja lög um að 25-44% atkvæðisbærra manna
þurfi að greiða atkvæði gegn lögunum svo þau verði felld úr gildi.
SKULDABRÉF Eigendur húsbréfa og
húsnæðisbréfa geta skipt bréfum
sínum í íbúðarbréf til 1. júlí. Það
hentar þeim sem nýtt hafa bréfin
í sparnaðarskyni.
Hallur Magnússon, sviðstjóri
þróunar- og almannatengsla hjá
Íbúðarlánasjóði, segir að verið sé
að bjóða skipti á ákveðnum skipti-
kjörum. Þau verði aðeins í boði í
þetta eina sinn. „Þeir sem hafa
notað húsbréf til síns sparnaðar
og þeir sem hafa fjárfest í þeim,
eins og bankar, verðbréfasjóðir og
lífeyrissjóðir, býðst að skipta hús-
bréfunum fyrir íbúðarbréf sem
við teljum að verði mark-
aðsvænni, seljanlegri og verð-
meiri til lengri tíma,“ segir Hall-
ur. „Greiningadeildir bankanna
hafa bent á að með tímanum
minnki það yfirverð sem er á hús-
bréfunum núna og þau verða því
ekki eins seljanleg og þessi nýju
íbúðabréf. Það er kjarni málsins í
þessum skiptum.“
Hallur segir að vilji fólk
kynna sér málið betur geti það
haft samband við bankann sinn,
sparisjóðinn eða verðbréfafyrir-
tæki sem það skiptir við og feng-
ið leiðbeiningar. ■
Kosið í Mongólíu:
Stjórnin
tapar
MONGÓLÍA, AP Áhrifamesti stjórn-
málaflokkur Mongólíu mátti þola
ósigur í þingkosningum sem fram
fóru um helgina. Fékk flokkurinn,
Byltingarflokkur Mongólíu, 35
þingsæti af 76.
Stærsti stjórnarandstöðuflokk-
urinn, Demókrataflokkurinn, fékk
29 sæti og eru kjósendur taldir
hafa viljað lýsa yfir óánægju sinni
með stjórn efnahagsmála á valda-
tíma Byltingarflokksins.
Forsætisráðherra landsins sak-
aði hins vegar stjórnarandstöðuna
um að hafa haft rangt við og há-
værar raddir innan flokksins krefj-
ast endurtalningar atkvæða. ■
PHOENIX, AP Meirihluti spænskætt-
aðra Bandaríkjamanna er þeirrar
skoðunar að frambjóðendur stjórn-
málaflokkanna ræði ekkert um þau
málefni, sem helst brenna á
spænskumælandi íbúum landsins.
Þetta eru niðurstöður skoð-
anakönnunar, sem baráttusam-
tök fyrir réttindum spænskætt-
aðra Bandaríkjamanna lét gera.
Samkvæmt könnuninni hafa
58 prósent aðspurðra það á til-
finningunni að frambjóðendur
tali ekki um málefni sem varði
þau mest. Þriðjungur er ósam-
mála þessu, en átta prósent tóku
ekki afstöðu. ■
BUSH-HJÓNIN
George W. Bush, forseti
Bandaríkjanna, og Laura
eiginkona hans.
Spænskættaðir Bandaríkjamenn um frambjóðendur:
Tala ekki um neitt sem máli skiptir
Seljanlegri bréf fyrir þá sem nota húsbréf til sparnaðar:
Húsbréfum skipt
í íbúðarbréf
HALLUR MAGNÚSSON
Segir að vextir bréfanna verði líklega lægri en húsbréfanna þar sem þau eru skráð erlend-
is. „Við erum að bjóða eigendum húsbréfa að skipta þeim og fá í staðinn markaðsvæn
íbúðarbréf sem eru framtíðar fjármögnunarbréf Íbúðarlánasjóðs,“ segir Hallur.