Fréttablaðið - 12.06.2004, Side 18

F ylgi Ástþórs Magnússonar í forsetakosning-unum sem framundan eru mældist aðeins0,6% í skoðanakönnun sem Fréttablaðið
gerði fyrir tæpri viku. Möguleikar hans til að ná
kjöri til helstu virðingarstöðu þjóðarinnar á Bessa-
stöðum virðast því heldur litlar – svo vægt sé til
orða tekið. En Ástþór lætur
það ekki á sig fá og heldur
kosningabaráttu sinni
ótrauður áfram, enda
má víst með sanni
segja að kosninga-
baráttan snúist
ekki í alvöru um
B e s s a s t a ð i
heldur að
vekja athygli á
eigin persónu
og heldur
óljósum mál-
stað um frið í
heiminum sem
hann telur sig
standa fyrir.
Sá boðskapur
er ekki að-
eins ætlaður
til innlendr-
ar notkunar
því svið Ást-
þórs er
h e i m u r i n n
allur. Hann
er þekktur í
ýmsum kreðs-
um utanlands
sem Thor
Magnusson og
hefur tekist að fá
ólíklegustu menn
og stofnanir til að
taka mark á sér
sem friðarpostula
og samtökunum
Peace 2000 sem
alvöru fyrirbæri.
Í samræmi við al-
þjóðahyggjuna er
ekki minni texti á
ensku en íslensku á
kosningavef hans á
netinu, þótt enskumæl-
andi kjósesndur séu
líklega fáir.
Ástæðulaust er að
tala undir rós um það
álit sem þjóðin hefur á
Ástþóri. Hann er í dag-
legu tali fólks nefndur
„kjáni“ og öðrum álíka
nöfnum. Er þá vísað til
furðulegrar framkomu
hans á opinberum vett-
vangi árum saman.
Ætti að vera óþarfi að
rifja upp þau mál svo
mikla umfjöllun sem
þau hafa fengið í fjöl-
miðlum í gegnum tíð-
ina. Sé Ástþór ósáttur
við þetta umtal þarf
hann líklega að líta í eigin barm. Það
gerir hann þó tæpast því á heimasíðunni minnir
hann á að enginn sé spámaður í eigin föðurlandi
og fullyrðir að hann sé „lagður í einelti með róg-
burði í fjölmiðlum“. Hitt er svo annað mál að eng-
inn frýr Ástþóri vits; hann er gæddur margvísleg-
um hæfileikum. En „jarðsambandið“ þykir ekki
alveg í lagi.
Aðferð Ástþórs í þeim tveim forsetakosningum,
sem hann hefur tekið þátt í, 1996 og núna, felst ekki í
að kynna skýr málefnaleg sjónarmið heldur að vera
stöðugt með upphlaup til þess að komast í fjölmiðla
sem virðist vera sjálfstætt markmið hjá honum. Einn
daginn setur hann á svið leit að forseta Íslands og fer
í kappakstur við hann, annan daginn færir hann út-
varpsstjóra tómatsósu um leið og hann klagar stofn-
unina fyrir hlutleysisbrot, hinn þriðja
kærir hann framkvæmd forseta-
kosninganna til alþjóðlegra
eftirlitsaðila og þannig
mætti áfram telja. Sumt
af þessari vitleysu rat-
ar í fjölmiðla en ekki
allt – því þótt ótrú-
legt megi virðast
er langlundar-
geði fjölmiðla
líka takmörk
sett.
Á s t þ ó r
er rúmlega
fimmtugur,
fæddur í
Reykjavík
1953. Hann
s t u n d a ð i
nám í Versl-
unarskólan-
um og fór
síðan til
Bretlands í
nám við
M e d w a y
College of
Art and
Design og
lauk prófi í
auglýsinga-
l j ó s m y n d u n
og markaðs-
fræðum. Hann
kveðst upphafs-
maður að stofnun
Eurocard á Ís-
landi árið 1979,
fyrsta kredit-
k o r t a f y r i r t æ k i
landsins. Ástþór
stofnaði einnig og
rak um árabil ljós-
myndagerð og póst-
vers lunarfyrirtæki
með útibúum í Færeyj-
um og Danmörku. Sú
starfsemi fór í þrot og
flutti hann þá til Dan-
merkur og síðan til
Bretlands þar sem hann
sinnti ýmsum viðskipt-
um. Hann kom einnig
að flugrekstri um ára-
bil og segist vera með
yfir 2000 flugtíma,
mest við stjórn á litlum
einkaþotum.
Núverandi starf sitt
skilgreinir Ástþór sem
„ráðgjafafyr ir tæki
sem sérhæfir sig í notk-
un tækni til fjáröflunar yfir Internetið og
notkun kreditkorta á netinu fyrir nokkur af stærstu
líknar- og fótboltafélög Bretlands, m.a. Age Concern,
Manchester United og Wolves“. Hvernig hann fer að
því að sinna slíkum verkum meðfram upphlaupum
sínum öllum er mönnum hulin ráðgáta. En það má
hann eiga að hann gefst ekki upp þótt á móti blási og
virðist frekar eflast við hverja raun. ■
12. júní 2004 LAUGARDAGUR18
Ekki alveg í jarðsambandiRonald Reagan, fyrrverandi for-
seti Bandaríkjanna, er látinn
þann 5. júní 2004, 93 ára að aldri.
Kvikmyndastjarnan og ríkisstjór-
inn fyrrverandi, Ronald Reagan,
tók við forsetaembættinu banda-
ríska árið 1981. Róstursöm
stjórnartíð hans stóð til ársins
1989, þegar varaforseti hans, Ge-
orge Bush, eldri, tók við forseta-
embættinu. Stjórnartíð Reagans
einkenndist af skattalækkunum,
niðurskurði í félagsútgjöldum
samfara mikilli aukningu hernað-
arútgjalda, skuldasöfnun og yfir-
gengilegri utanríkisstefnu.
Ronald Reagan var vaskur
liðsmaður í baráttunni fyrir frelsi
í heiminum, sagði George W.
Bush, forseti Bandaríkjanna, ný-
lega, þegar hann minntist forvera
síns. En fyrir utan George W.,
hverjir ætli syrgi forsetann mæl-
ska?
Ætli almenningur í Níkaragúa
syrgi Ronald Reagan? Landið var
eyðilagt í valdatíð Reagans af
Contra-skæruliðunum, sem voru
fjármagnaðir, vopnaðir og
þjálfaðir af Bandaríkjamönnum.
Algeng skotmörk skæruliðanna
voru m.a. skólar, sjúkrahús og
samyrkjubú, og morðum og pynt-
ingum á almennum borgurum var
beitt í pólitískum tilgangi. Þetta
var gert til þess að grafa undan
Sandinista-ríkisstjórn Níkaragúa,
sem þótti ógna hagsmunum
heimsveldisins í þessum heims-
hluta. Tugþúsundir Níkaragúabúa
létu lífið.
Ronald Reagan sagði Contra-
skæruliðana „siðferðilega sam-
svara stofnendum Bandarríkj-
anna“ (“the moral equivalents of
our founding fathers“).
Hvað með Grenadabúa, ætli
þeir syrgi Reagan fyrir að ráðast
ínn í landið, drepa hundruðir og
koma á kúgunarstjórn? Eða íbúar
El Salvador fyrir að styrkja harð-
stjóra og dauðasveitir, sem drápu
þúsundir? Hvað með Guatemala,
þar sem tugþúsundir létust?
Líbía? Líbanon?
Hvað með íbúa hins stríðs-
hrjáða Afganistan? Ætli þeir
syrgi Reagan fyrir að hafa þjálf-
að og vopnað Moujahedeen-
skæruliðana, sem eyðilögðu land-
ið á síðustu 20 árum. Margir þeir-
ra betur þekktir sem al-Qaeda í
dag?
Hvað með bandarískan al-
menning? Hagfræði Reagan-ár-
anna snérist í grófum dráttum um
að draga úr eyðslu í félagsmálum,
auka útgjöld til hersins og lækka
skatta, sem bættu kjör sumra, að-
alega þeirra efnameiri, en leiddi
til versnandi kjara hinna efna-
minni. M.a. skar Reagan-stjórnin
niður í heilbrigðismálum, sem
m.a. átti sinn þátt í HIV-faraldri
níunda áratugarins, setti þúsund-
ir geðsjúkra á götuna og olli því
að heilbrigðistryggingar snar-
hækkuðu í verði. Reagan skar
niður bandaríska velferðarkerfið,
og réðst á styrki til einstæðra
mæðra með gróusögum um „vel-
ferðardrottningar, keyrandi á
Cadillac“.
Útgjöld til bandaríska hersins
jukust um 63% frá 1981 til 1989,
annar bitlingur frá Reagan til
hinna efnameiri í Bandaríkjun-
um, og aldrei fyrr í sögu banda-
rísks forseta, að núverandi for-
seta mögulega frátöldum, var al-
menningi haldið jafn skipulega
óupplýstum um gjörðir ríkis-
stjórnar sinnar og fleiri skjöl en
fyrr merkt sem leynileg, en undir
Reagan-stjórninni.
Enda var líka nóg að fela.
Samkvæmt viðskiptaráðuneyti
Bandaríkjanna (www.bea.org)
áttfaldaðist viðskiptahallinn á
Reagan-tímabilinu. Tekjuhalli
ríkissjóðs rúmlega tvöfaldaðist.
Þjóðarskuldir Bandaríkjanna
þrefölduðust, jukust úr 730 í 2.100
milljónir dollara! Reagan-tíma-
bilið var fyllerí og bandarískur
almenningur stóð eftir með timb-
urmennina.
Þeir sem trúlega syrgja Reag-
an mest, eru þeir sem högnuðust
mest á stefnu hans; bandarískir
milljónamæringar, harðstjórar í
þriðja heiminum, dauðasveitir í
Suður-Ameríku, hergagnafram-
leiðendur, auk nokkurra átta-
villtra frjálshyggjumanna.
George W. Bush fór stórum
orðum um Reagan, enda ljóst að
fyrirrennari hans er fyrirmynd í
mörgum efnum:
- Bush aflaði sér áhrifa og vin-
sælda á nokkurn veginn sömu
forsendum og Reagan, þ.e. á orða-
gjálfri um stríð gegn hryðjuverk-
um og „Hið illa Veldi“ samtímans,
al-Qaeda.
- Bush vinnur með sömu mönn-
um og Reagan; Donald Rumsfeld,
Dick Cheney, Otto Reich, John
Negroponte, Elliot Abrahams o.fl.
Þeir þrír síðastnefndu voru beint
viðriðnir stuðning bandarískra
yfirvalda við Contra-skæruliða,
og bera þ.a.l. ábyrgð á þeim
óhæfuverkum sem unnin voru í
Níkaragúa.
-Auk þess vinnur Bush á svip-
uðum nótum og Reagan gerði, þ.e.
eyðir úr hófi í bandaríska herinn,
grefur undan bandaríska velferð-
arkerfinu og berst gegn hryðju-
verkum með hryðjuverkum.
Það er því ekki furða að Reag-
an sé minnst sem baráttumanns
fyrir frelsi í heiminum, í skilningi
pattans í hvíta húsinu. ■
Þeir sem trúlega
syrgja Reagan mest,
eru þeir sem högnuðust
mest á stefnu hans;
bandarískir milljóna-
mæringar, harðstjórar í
þriðja heiminum, dauða-
sveitir í Suður-Ameríku,
hergagnaframleiðendur,
auk nokkurra áttavilltra
frjálshyggjumanna.
,,
FREYR BJÖRNSSON
LAGANEMI
UMRÆÐAN
RONALD REAGAN
Sjálfstæðisflokkurinn tapaði stórt í
síðustu kosningum. Það var ósann-
gjarnt og algerlega að ósekju. Or-
sakanna var vitanlega ekki að leita
í stefnu eða framgöngu forystu
flokksins. Þess vegna þarf að elta
uppi og hegna þeim sem bera
ábyrgð á afhroðinu. Það voru fjöl-
miðlar og fjármálamenn, dómstólar
og prestar, læknar og líknarfélög.
Að ógleymdum matvörubúðunum.
Þetta er gömul saga og ný.
Slysið frá 1994 endurtók sig 1998
og Sjálfstæðisflokkurinn tapaði
borgarstjórnarkosningum án þess
að eiga það skilið. Forsætisráð-
herra benti réttilega á að þetta
væri Ríkissjónvarpinu að kenna. Í
kjölfarið hefur verið tekið til
hendinni á útvarpinu.
Við lá að Alþingiskosningarnar
1999 töpuðust vegna samsæris
Þjóðhagsstofnunar, OECD og
Samfylkingarinnar. Þetta þjóð-
hættulega lið sagði fyrir um stór-
fellda gengisfellingu og koll-
steypu vegna aðhaldsleysis í rík-
isfjármálum. Þótt freistandi hefði
verið að leggja niður OECD og
banna Samfylkinguna var látið
nægja að leggja Þjóðhagsstofnun
niður. Forsætisráðherra fer jú
hóflega með vald sitt. Gengið féll
um tugi prósenta. Dómstólarnir
hafa einnig setið um ríkisstjórn-
ina. Þeir hafa fylgt lögum en ekki
línunni, einsog reyndar úrskurða-
nefndirnar, Ríkisendurskoðun og
umboðsmaður Alþingis. Eðlilega
fengu þeir orð í eyra. Einboðið var
að þrengja að héraðsdómsstólun-
um. Hæstiréttur er svo sérkapit-
uli. Guð sé lof að hægt hefur ver-
ið að skipa þangað almennilega
menn til að dæma rétt.
Viðskiptalífið hefur þó ef til
vill átt erfiðast með að finna takt-
inn. Það hefur gengið svo langt að
eignir og félög hafa skipt um
hendur án samráðs við forystu
Sjálfstæðisflokksins. Aðeins með
vel skipulögðum leynifundum
framkvæmdastjóra Sjálfstæðis-
flokksins var hægt að tryggja rétt
eignarhald á Íslandsbanka. Sem
betur fer var sölu ríkisbankanna
þó blessunarlega handstýrt.
Samsærismenn og félög er vit-
anlega miklu fleiri. Læknafélag
Íslands sem þóttist vera annt um
persónuvernd (hver trúir því?),
75% prófessora sem vildu að
jafnræðisreglunni væri fylgt
(“Þessir ágætu prófessorar þurfa
að lesa stjórnarskránna“), Gallup
sem leyfði sér að spyrja um af-
stöðu til Evrópusambandsins
(“virðist hafa einhvern sérstakan
málstað að verja“), að ógleymdu
Öryrkjabandalaginu, Mæðra-
styrksnefnd og öllum sem heita
Jón eða Sigurður.
Forsætisráðherra er vorkunn.
Hann sem gengur glaður að hver-
ju verki á óvini sem sitja um
hann við hvert fótmál. Í hans
sporum er erfitt að verjast tár-
um. Þjóðin hefur orðið vitni að
mestu ofsóknum Íslandssögunn-
ar í seinni tíð. ■
SKOÐUN DAGSINS
SJÁLFSTÆÐISFLOKKURINN
DAGUR B.
EGGERTSSON
Forsætisráðherra
er vorkunn. Hann
sem gengur glaður að
hverju verki á óvini sem
sitja um hann við
hvert fótmál.
,,
Fórnarlamb víðtæks samsæris
MAÐUR VIKUNNAR
ÁSTÞÓR MAGNÚSSON
FORSETAFRAMBJÓÐANDI
Reagan syrgður
18-19 umræða 11.6.2004 18:46 Page 2