Tíminn - 04.02.1973, Blaðsíða 9

Sunnudagur 4. febrúar 1973.
TÍMINN
9

llafsteinn miðill i herbergi sinu i Garðastræti 8.
Loks komst ég
í námunda við
Hafstein, miðil-
inn mikla
Leitin að Hafsteini, miðlinum
mikla, gekk erfiðlega. Stundum
hvarflaði að mér að gefast upp.
Forystumenn Sálarrannsóknar-
félagsins fóru undan i flæmingi,
þegar ég talaði við þá, og ég gat
ekki fengið um það skýr svör,
hvort mér myndi auðnast að ná
fundi Hafsteins.
— Hafsteinn er önnum kafinn,
sagði fólk.
Menn voru farnir að verða dá-
litið þreyttir á mér.
— Þú ættir að halda þig við
hversdagslegri fyrirbæri, var
sagt.
Það stendur skrifað i heilagri
skrift, að menn eigi ekki að leita
fregna af látnu fólki. Margir
kunningja minna ypptu öxlum
og sögðust ætla að láta það biða
að kynna sér lifið fyrir handan,
þar til þeir væru sjálfir komnir i
það tilverusvið. Samt var eins og
þeir hefðu undir niöri gaman af
að fylgjast með striði minu og
eltingaleik. Ertu nú loks búinn að
ná i Hafstein? var spurt. Og
hvernig var það með Dulu — dag-
bókina, sem þú skrifar i allar
furðurnar, sem þú heyrir nefnd-
ar?
Sjálfir höfðu þeir aldrei hitt
Hafstein, en auðvitað vissu þeir
um miðilsfundi hans. Þeir vissu,
að fólk streymir til hans úr öllum
áttum, langt utan úr byggðum, ef
miðlarnir heima fyrir nægja þvi
ekki.
Það er mikið um yfirnáttúrlega
eiginleika á tslandi — það þykist
ég að minnsta kosti hafa komizt
að raun um. Fólk fær alls konar
vitranir og kemst I einhvers kon-
ar samband við nýlátna vanda-
menn.
Hafsteinn gnæfir yfir allt þetta.
Hann sezt i stól sinn og hverfur —
þvi eru engin takmörk sett,
hversu langt hann getur komizt
inn I hina duldu heima. Það er að-
eins rödd hans, sem verður eftir I
þessum heimi.
Ég feröast um héruð með
mikilfenglegt yfirbragð, þar sem
allt virðist snautt og dautt við
fyrstu sýn. En þegar ég gegn út á
hraunsvæði og beygi mig niður,
sé ég jurtir og blóm á milli stein-
anna, litlar tjarnir með grænum
mosagróðri og jafnvel stargresi,
sem sauðfénu hefur sézt yfir.
— Hér sérðu Islenzkan eini,
segir Geir.
Litlll, einmana einirunni, sem
nær manni i kálfa — hvernig er
hann hingað kominn. Og hvernig
getur hann fest hér rætur?
Skyggnið er ótrúlega gott. Hér
er ekkert, sem byrgir sýn, og
himinn og jörð renna saman i
fjarska. Jú — þarna er þó eitt-
hvað á hreyfingu. Það er sauð-
fénaður og smávaxnir, islenzkir
hestar og faxið svo mikiö, að
Hér birtist önitur
greinin sem sænski
blaðamafturinn Lars
Westman skrifaöi
eftir islandsferft sina
i tímaritift Vi. Hér
lýsir hann marg-
háttuðum tilraunum
sinum til þess að ná
tali af Hafsteini
miftli, unz hann hittir
hann óvænt i litlu
móttökuherbergi i
Garðastræti.
maður veit tæpast, hvað snýr
fram og hvað aftur.
Og jörðin er lifandi. Það bullar
og sýður rétt við fætur manns. Ég
stari niður i skál, sem er hálffull
af vellandi leirgraut suður i
Krýsuvik. Það var þessi hver,
leirhver, sem var riæstum búinn
að töfra Ullu Jakobsson niður til
sin fyrir nokkrum árum.
Og Geir bendir mér á staði, þar
sem ekki má róta við neinu. Þar
búa vættir og huldufólk — ósýni-
leg þjóð. Þegar hinir nýju, dýru
vegir eru steyptir, verður að gæta
þess að sneiða hjá steinum og hól-
um, þar sem huldufólkið býr.
Jarðýtur hafa ónýtzt, þegar þeim
hefur verið beitt á forboðna staði
og slika helga dóma. Og minnis-
bókin, Dula, fyllist smám saman.
Ég lýsi viðhorfum minum til
náttúrunnar. I Svíþjóð er nátt-
úran manninum undirgefin. Eigi
að reisa nýtt úthverfi, senda
menn jarðýtur svo hundruðum
skiptir á staðinn, og smám saman
raðast húsin við götur hins fyrir-
hugaða hverfis.
— Nei, það leyfa menn sér ekki
hér, er sagt. Eigi að reisa nýtt út-
hverfi, verða endalausar umræð-
ur um forboðna staði, er þar
kunna að vera, og það er metið,
úr hvaða klettum eða steinum
huldufólkið kann að vera flutt,
svo aö þeim megi ryðja úr vegi.
Á Islandi býr tvö hundruð þús-
und manns. En þaö verður lika að
hafa þá i huga, er ósýnilegir eru.
Og þeir geta verið býsna margir.
Ég held af stað austur yfir fjall
og stefni á jökulinn mikla. Allt i
einu kem ég fram á fjallsbrún,
þarsem vegurinn skáskerst niður
hliðina, og láglendið handan heið-
arinnar breiðist út fyrir augum
mér frá hafi til fjalla, sem veita
þvi vernd og skjól. Við hliðarræt-
urnar eru litlir sveitabæir, hálf-
huldir i gufu frá hverum og laug-
um, þar sem heita vatnið streym-
ir beint upp úr jöröinni. Vegurinn
er slæmur, alls staðar holur, og
ég býst allt eins við, aö billinn
leggi upp laupana þá og þegar.
Ég fer út úr honum. Fram undan
er rismikið fjall, og það er kalt,
kyrrt og alveg dauðahljótt.
Mér finnst ég vera siöasta
manneskjan i veröldinni. Eða hin
fyrsta.
I herstöð Atlantshafsbanda-
lagsins á Keflavikurvelli virði ég
fyrir mér, hvernig Bandarikja-
menn reyna að sigrast á Islenzku
landslagi. Ég tala við blaðafull-
trúann, sem leikur fyrir mig
gömlu plötuna sina: An banda-
riskra hersveita I Keflavik væru
aumingja tslendingarnir á valdi
Rússa.
— Getið þér imyndað yður,
segir blaðafulltrúinn — Islending-
ar hafa ekki enn getað lært að
gera greinarmun á liðþjálfa og
yfirforingja. Þeir eru eins og börn
i hermálum.
Það rignir og herskálalandið
við Keflavik er i vonleysi svo um-
lukt auðn og dauða, að manni
liggur við að tárast. Þetta er þó
skárra en i Viet-nam, segir blaða-
fulltrúinn i huggunarskyni.
— Nú skal ég sýnayður dálitið,
bætir hann við.
Við ökum út á autt svæði, þar
sem við nemum staðar fyrir
framan spjald: Keflavik Park.
— Þetta mun Islendingum
finnast mikið um, þegar það er
komið i kring, segir blaðafulltrú-
inn. Garður!
Þarna eru fáeinir moldarbing-
ir, sem fluttir hafa verið að, á
milli grjóthrúgalda.
— We will make it, segir blaða-
fulltrúinn. Við getum það.
Og blaðafulltrúinn bendir i all-
ar áttir, þar sem ekkert rýfur
sjóndeildarhringinn nema fáein
spjöld með auglýsingum um
Keflavik Park: ,,We will make it”, segir blaðafulltrúi varnarliðsins hróðugur.
kókakóla. Regnið steypist yfir
þessa útstöð frelsisins I úthafinu.
Ég hefst við i Norræna húsinu i
útjaðri Reykjavikur. Þar er
býsna gott norænt bókasafn og ný
blöðfrá öllum norrænum löndum.
Þar koma margir Reykvikingar,
og þar eru lika fáein gestaher-
bergi, ætluð aðkomufólki, sem
eru að kynna sér ýmis islenzk
efni. Ég er fyrsti maðurinn, sem
fæ hér gistingu til þess að kynna
mér furður og dularverur ís-
lands.
— Þú ættir ekki að sökkva þér
svona niður i þetta, segir fólk við
mig. Við skulum fara með þig til
stórskemmtilegra Islendinga,
sem aldrei leiða hugann aþ miðl-
um eða furðum.
Viö heimsækjum fólk úti á Nesi,
og það var rétt að enda við að
byggja þetta nýja hús sitt. Við
mötumst og spjöllum saman um
nýja húsið og tilveruna. Ég fræð-
ist um það, hversu kostnaðar-
samt er að byggja hús á Islandi,
um jikisstjórnina, um sjónvarps-
dagskrána og margt annað, sem
ber á góma, þegar þolanlega ligg-
ur á manni.
Við dreypum aðeins á svarta-
dauða, og okkur liöur ágætlega.
Við skoðum hugvitsamlega gert
hitakerfi, þar sem heitt jarðvatn-
ið streymir i gegnum húsið. Á Is-
landi hafa menn ekki áhyggjur af
þvi, hvort oliuna i geyminum sé
að þrjóta. Það er ekki annað en
reka bor niður i jörðina, og þá fær
fólk heitt vatn i húsin sin.
Við stöndum úti við gluggann
og horfum út á fjörðinn sem er
baðaður tunglsljósi. Og kvöldið
liður. Við drekkum ofurlitið
meira af svartadauða, og það er
eins og við séum komin i kyrrlátt
úthverfi i Sviþjóð. Þá segi ég:
— Ég hef ekki fyrr talaö viö
fólk hér á tslandi i heilt kvöld, án
þess að heyra sagt frá miðöldum
og öndum.
Það slær þögn á alla.
Svo segir Pétur frá þvi, hvað
bar fyrir hann fyrir nokkrum
mánuðum.
— Ég sá nágranna minn koma
höfuðlausan út úr húsi sinu. Ég
varö svo hræddur, að ég stirðn-
aði.
Pétur hafði hlaupið til konu
sinnar og sagt henni frá þessu.
Daginn eftir mætti hann grann-
konu, sem andaðist fyrir mörgum
árum.
Konan min sagði, aö ég skyldi
ekki verða hræddur, sagði Pétur.
En að nokkrum vikum liðnum var
granni minn látinn.
Kona hans konkar kolli. Þetta
var óhugnanlegt atvik, þó að
maður reiði sig upp á það, að það
sé lif eftir þetta. En svona er það,
þegar hliðin opnast, og menn sjá
i svip yfir landamærin . inn á
landið fyrirheitna — þá verða þeir
óttaslegnir. Þó að þeir ættu alls
ekki að hræðast.
Við tölum um þetta i margar
klukkustundir. Maj-Britt hefur
farið meö mig hingað út á Nesið
til þess aö leiöa huga minn að ein-
hverju öðru en andatrú.
— Hvað sagði ég þér ekki, segi
ég við hana.
Ég fer enn i háborg spiritista I
Garðastræti 8. Eftirlitsmaður
stendur bak við borð i biðstof-
unni og heldur reiðu á biðröð
fólks, sem vill komast inn til
miðlanna. Hann hyggur i skrár
sinar til þess að athuga, hvar
hann getur troðið mér inn..
— Ég get liðsinnt þér eftir
þrjár vikur, segir hann.
Það eru tveir miðlar að starfi.
Ég heyri óm af mannamáli bak
við hurðina til hægri.
— Það er Einar, segir vörður-
inn.
Einar er einn miölanna, sem á
heima á Norðurlandi, og hann
hefur komið til Reykjavikur til
þess að starfa þar i mánaðar-
tima.
— Það er margt manna, sem
flyzt hingað úr kaupstöðum og
byggðum úti á landi, segir vörð-
urinn. I stað þess, að þeir fari
heim til þess að hitta þann, sem
áður hefur hjálpað þeim, kemur
hann hingað.
Vörðurinn er með litla egglaga
klukku á boröinu hjá sér. Hvert
viðtal varir tuttugu minútur, og
þegar klukkan hringir, kemst sá
næsti að.
— Sjáðu hér, segirhann. Það er
allt fullskipað fram til jóla.
Klukkan egglaga hringir. Vörö-
urinn stendur upp og drepur á
dyrnar, og kona, sem beðiö hefur,
sitjandi á stól, ris á fætur.
— Hver er þarna fyrir innan?
spyr ég.
— Það er Hafsteinn, segir
vörðurinn.
— Hafsteinn! endurtek ég.
Hans hef ég leitað i marga daga.
Ég hélt ekki, að hann væri hér.
— Jú. En það er óhugsandi að
ná tali af honum. Þaö kostar að
minnsta kosti langa biö. Haf-
steinn er bezti miðill heimsins, og
það er ekki hægt að komast að
honum hvenær sem er.
En ég eygi von. Eftir fjóra daga
ætlar Hafsteinn að kalla átta
hundruð manns saman á skyggni-
fund i stóru kvikmyndahúsi. Að-
göngumiöar veröa seldir næsta
dag klukkan tvö.
Daginn eftir stend ég I biðröð
við húsakynni Sálarrannsóknar-
félagsins. 011 stigaþrepin eru full
af fólki. Þarna eru bæði ungir og
gamlir, einkanlega konur. Fyrir
framan mig er hópur siðhærðra
pilta með friðartáknið i jakka-
barminum.
Dyrnar að herbergi Hafsteins
eru opnar, og kona fær mér litinn
miða, sem kostar hundrað og
fimmtiu krónur.
Þetta er litið herbergi, og þar
inni er litill setubekkur og stór
Kristsmynd á veggnum.
— Get ég ekki náð tali af Haf-
steini? spyr ég.
Maður, sem sat á bekknum, ris
á fætur.
— Ég er Hafsteinn, segir hann.
J.H.