Tíminn - 31.03.1973, Blaðsíða 23

Laugardagur 31. marz 1973.
TÍMINN
23
Nemendurstýrimannaskól
ans leggja orð í belg
Vegna blaöaskrifa og frétta i
fjölmiölum vi 11 nemendaráö
Stýrimannaskólans I Reykjavik
koma fram eftirfarandi bréfi,
sem sent var skipstjóra- og stýri-
mannafélaginu öldunni þann 14.
marz s.l. og fjallar um undan-
þágumáliö.
,Heiðraða stjórn.
Varðandi grein, sem birt var i
Morgunblaðinu þann 13. marz s.l.
um undanþágumálið, höfum við
gert eftirfarandi samþykkt:
Við styðjum allar þær aðgerðir,
sem miða að þvi að leysa jafn
yfirþyrmandi vandamál og
undanþágumálið er, og viljum þvi
lýsa yfir ánægju okkar á þessari
grein, sem sýnir ljóslega hversu
fáránlega að er staðið i einu af
okkar brýnustu hagsmunamál-
um. Við vitum að skortur á
menntuðum yfirmönnum á fiski-
skipaflotanum er mikill og fer
heldur vaxandi. Það er þvi ekki
seinna vænna að riða á vaðið og
reyna að leysa þetta mál. Aðsókn
i Stýrimannaskóla er alls ekki
nógu mikil, en þó virðist sem að-
sókn i aðra skóla, svo sem
menntaskólana, aukist, ekki um
hundruð heldur um þúsundir.
Þetta leiðir að sjálfsögðu til mjög
slæmrar þróunar, en það virðist
vera allt annað en stýrimanna-
menntum, sem ungir menn hafa
áhuga á i dag, enda er skólans
sjaldan getið á opinberum vett-
vangi og kynning hans er fremur
litil út á við.
Það hlýtur þvi að vera kapps-
mál hjá okkur að stuðla að frekari
kynningu skólans i islenzku þjóð-
félagi og laða að honum unga og
upprennandi menn. Það gladdi
okkur þvi innilega, að til skyldu
vera menn, sem sæju meinið og
minntust á þau atriði er mestu
máli skipta i sambandi við lausn
undanþágumálsins, en það eru að
okkar áliti staða og álit stýri-
mannaskólanna og sú staðreynd
að þeir eru ekki gerðir að nógu og
eftirsóknarverðu takmarki fyrir
unga menn, sem ef til vill stafar
af þeim einhæfu atvinnuréttind-
um, sem stýrimannaskólarnir
hafa upp á að bjóða enn sem kom-
ið er.
Við sendum um daginn bréflega
áskorun til samgönguráðherra,
þar sem við skoruðum á hann að
draga verulega úr undanþágu-
veitingum og reyndum að sýna
honum fram á þau neikvæðu
áhrif, sem svona istööuleysi hefði
i för með sér. Það er varla við þvi
að búast að eitt litið bréf hafi ein-
hver úrslitaáhrif i jafn umfangs-
miklu máli og undanþágumálið
er, en við reynum það sem við
getum og erum hvenær sem er til-
búnir til samvinnu við ykkur og
lýsum yfir fullum stuðningi við
aðgerðir þessar."
Furöa sig á
ráðuneytinu
Siðan þetta bréf var skrifað
hefur samgönguráðuneytið sent
frá sér athugasemd (Mbl. 20.
marz), sem stjórn öldunnar hef-
ur siðan svarað (Mbl. 23. marz).
Einnig hefur þetta mál komið til
umræðu i útvarpi og sjónvarpi.
Vegna þessara umræðna og
blaðaskrifa vill stjórn nemenda-
ráðs Stýrimannaskólans i
Reykjavik koma fram eftirfar-
andi:
Við viljum lýsa furðu okkar yfir
þeim skrifum, sem samgöngu-
ráðuneytið hefur látið fara frá sér
varðandi undanþágumálið. Við
getum ekki fallizt á að það sé i
verkahring ráðuneytisins að vera
m.a. með persónulegar aðdrótt-
anir á hendur formanni skip-
stjóra- og stýrimannafélagsins
Öldunnar. Einnig finnst okkur
ráðuneytið gera litið úr þvi
vandamáli, sem undanþágumálið
er, á meðan benda má á, að lög-
reglan i Reykjavik er að svipta
ökumenn ökuskirteinum sinum
vegna þess að þeir reynast ekki
vera þeim hæfileikum og kunn-
áttu búnir, að þeir geti stjórnað
bil.
An stýrimannaprófs,
engar undanþágur.
Undanþáguvandamálið verður
ekki leyst i einni svipan, en á
meðan undanþágur eru gefnar út,
þykir okkur sjálfsagt að eftirfar-
andi skilyrðum sé fullnægt við út-
gáfu þeirra.
1. Sá, sem ekkert stýrimannapróf
hefur, geti enga undanþágu
fengið.
2. Þegar útgerðarmaður óskar
eftir undanþágu, skal hann
sýna að hann hafi auglýst
minnst tvisvar i fjölmiðlum eft-
ir manni i skipsrúmið. I auglýs-
ingunni skal tekið fram eftir-
farandi:
Hvaða bátum er að ræða, stærð
hans, hvar hann er gerður út og
með hvaða veiðarfæri hann er
með.
3. Sá, sem einhver stýrimanna-
réttindi hefur, geti aðeins feng-
ið undanþágu fyrir takmarkaða
stærð báta, þ.e. að maður með
30 tonna réttindi geti aðeins
fengið undanþágu á báta allt að
50—60 tn. og maður með 120
tonna réttindi geti fengið
undanþágu á báta allt að
170—180 tn. o.s.frv.
4. Sá, sem undanþágan er fyrir,
fullnægi skilyrðum þeim, sem
eru fyrir inngöngu i Stýri-
mannaskólana. Hér er átt við
að hann hafi eftirfarandi vott-
orð i lagi: augnvottorð,
almennt heilbrigðisvottorð, og
auk þess siglingartima.
5. I stað orðanna á undanþágun-
um „fyrst um sinn, þar til rétt-
indamaður er fáanlegur eða
ráðuneytið ákveður annað, þó
ekki lengur en til (dagsetn-
ing)” komi eftirfarandi:
„Undanþágan gildir til (dag-
setning allt að 4 mán. frá út-
gáfudegi) eða þar til ráðuneyt-
ið ákveður annað. Þó skal
undanþágumaðurinn vikja
fyrir réttindamanni fyrirvara-
laust, ef réttindamaður fæst
eða óskar eftir skipsrúminu”.
6. Samgönguráðuneytið haldi
fullkomna skrá yfir gildandi
undanþágur. Skal þessi skrá
gefin út vikulega og send hinum
ýmsu stéttarfélögum sjó-
manna, útgerðarmannafélög-
um, tryggingarfélögum, öllum
sjómannaskólum og hinum
ýmsu nemendafélögum þeirra.
Einnig skal hún send þeim, sem
óska þess og geta sýnt að þeir
hafi not fyrir hana.
Undanþága til manns,
sem ekki fékk
inngöngu i
Stýrimannaskólann
Vart ætti að þurfa að útskýra
þessi skilyrði nánar, allavega
þarf fyrsta skilyrðið ekki útskýr-
ingar við að okkar áliti. 1 öðru
skilyrðinu er talað um auglýsing-
ar. t dagblöðum má sjá auglýst
eftir mönnum i hinar og þessar
stöður á bátum og vantar þá oft-
ast flest þau atriði sem minnzt er
á. Þriöja skilyröið þarnast ekki
útskýringar. t fjórða skilyrðinu er
talað um þann sjálfsagða hlut, að
sá sem undanþágan er ætluð fyrir
fullnægi inntökuskilyrðum þeim,
sem eru i stýrimannaskólana.
Einhver heldur sjálfsagt að þetta
skilyrði sé algjör óþarfi. Svo er nú
heldur betur ekki. t fyrrahaust
veitti samgönguráðuneytið
manni á Suðurnesjum undanþágu
til að vera skipstjóri (ekki stýri-
maður) á fiskibát. Þessum manni
mun hafa verið synjað um inn-
göngu i Stýrimannaskólann i
Reykjavik vegna sjóngalla. Með
þessu hefur samgönguráðuneytið
ekki bara svivirt menntun skips-
stjórnarmanna, heldur alla
menntun hverju nafni sem hún
nefnist. Er þetta aðeins eitt dæm-
ið um hina herfilegu misnotkun i
undanþáguveitingum. I fimmta
skilyrðinu er talað um breytt
orðalag á undanþágunum. Vegna
þessa skal það tekið fram að það
hefur ekki alltaf verið hlaupið að
þvi fyrir réttindamenn að fá það
skipsrúm, sem undanþágumaður
er i, sökum ýmissa orsaka, t.d.
tengsla skipstjóra eða útgerðar-
manns við undanþágumanninn
o.s.frv. I sjötta skilyrðinu er taláð
um skrá yfir undanþáguveitingar
og sendingu þeirra til hinna ýmsu
félaga og stofnana tengdra sjávar
útveginum. Er þetta atriði sjálf-
sagt mjög auðvelt i framkvæmd
fyrir samgönguráðuneytið.
Aldur er engin afsökun
Oft gerist það, þegar nemendur
Stýrimannaskólans eru á sjó á
sumrin, að þeir eru spurðir af
skipsfélögum sinum um námið og
inntökuskilyrðin i Stýrimanna-
skólann, og vitum við ekki til ann-
ars en að nemendur skólans séu
boðnir og búnir til að svara þeim
spurningum. Stundum heyrum
við þá að menn treysta sér ekki i
skólann sökum fjárhagserfið-
leika. Nú er ástæðulaust aö taka
þessa afsökun alvarlega, þar sem
Stýrimannaskólinn er nú búinn að
fá aðild að lánasjóði islenzkra
námsmanna og ráðleggjum við
mönnum eindregið að snúa sér til
skrifstofu sjóðsins að Hverfisgötu
21 og afla sér upplýsinga eða þá
að hringja þangað.
Aðrar algengar afsakanir eru
þær, að menn telja sig vera of
gamla til að fara i skólann eða aö
menn bara einfaldlega treysta
sér ekki i námið. Þetta eru einnig
ákaflega aumar afsakanir. Vorið
1971 útskrifaðist úr 3. bekk maður
sem var 51 árs að aldri. Nú kynni
einhver að halda að gert hafi
verið grin að þessum manni i
skólanum. En það var nú öðru
nær. Við viljum halda þvi fram,
að flestir nemendur skólans hafi
vonað að þegar þeir sjálfir væru
komnir á sextugsaldur, að þá
væru þeir menn til að drifa sig i
skólann, ef þeir þyrftu að mennta
sig meira. Sést bezt af þessu, að
stýrimannaskólarnir rúma menn
á öllum aldri.
Er nokkur yfir þaö
hafinn aö læra meira?
Þaö, að treysta sér ekki í skól-
ann, af þvi að menn halda að þeir
hafi ekki næga námshæfileika til
að bera, er einnig aum afsökun og
ættu þeir hinir sömu að rifja það
upp hjá sér hvort þeir þekki
ekki einhvern, sem hefur stundað I
nám við Stýrimannaskólann og
þeir telji ekki vera fremri sér að
námshæfileikum.
Ráðuneytiö bendir á það i at-
hugasemd sinni, að undanþágu-
menn séu oft þaulvanir sjómenn
og séu sinu starfi vel vaxnir. Við
véfengjum þetta ekki, en hins
vegar vitum við ekki um einn ein-
asta undanþágumann, sem hefur
verið svo fær i starfi sinu, að hann
hafi verið yfir það hafinn að læra
meira og þurfi þvi ekki að fara i
skólann.
Stúrimannaskólinn i Reykjavik
hefur mörgum frábærum mönn-
um á að skipa og það heyrir til
undantekninga að nemandi ljúki
ekki einhverju prófi t.d. 120 tonna
réttindum, þó að hann hafi
kannski ekki náð framhalds-
einkunn.
Litilsviröing veröur
ekki þoluö
Hér hefur verið stiklað á nokkr- i
um atriðum á viðhorfum nem-
enda Stýrimannaskólans i
Reykjavik til undanþágumálsins.
Nú er langt liðið á veturinn og
próf fara senn að byrja. Viö von-
um þó, að starfsmenn samgöngu-
ráðuneytisins haldi ekki, aö nem-
endur stýrimannaskólanna liði
endalaust þá litilsvirðingu, sem
það hefur sýnt stýrimannamennt-
uninni. Við getum fullvissað þaö
um, að ef það tekur ekki nú þegar
i taumana, þá munum við hins
vegar gripa til róttækra aðgerða
næsta vetur. Varla þarf að minn-
ast á það, að við erum eins og
skipstjóra- og stýrimannafélagið
Aldan, fúsir til viðræðna við ráðu-
neytið um lausn þessa máls, ef
það óskar þess.
Reykjavik, 26. marz 1973
Nemendaráð
Stýrimannaskólans
i Reykjavik
Halldór Halldórsson formaður.
Listsýning opnuð
á Sauðárkróki
og áhugi Skagfirðinga á slíkum
hlutum kemur vel í Ijós
GÓ-Sauöárkroki. — Konur á
landsbyggðinni, gera þaö ekki
endasleppt þessa dagana, hvort
heldur þaö varðar landbúnaöar-
vörur eöa listkynningar. Allir
hafa nú frétt af listsýningunni á
Blönduósi, en nú hefur sú hin
sama sýning veriö opnuö hér á
Sauðárkróki. Þaö er Samband
skagfirzkra kvenna, sem gengst
fyrir sýningunni hér, en hún var
opnuð miövikudaginn 28. marz i
Safnahúsinu á Sauöárkróki.
Formaður sambandsins, Frú
Helga Kristjánsdóttir á Silfra-
stöðum, setti sýninguna og bauð
gesti velkomna. Hún gat þess að
Kvenfélagasambandið hefði ætið
látið sig menningarmál miklu
varða, og fagnaði þvi, að hafa
fengið tækifæri til að fá hingað
þessa fjölbreyttu og fallegu
sýningu.
Emma Hansen, prófastsfrú á
Hólum, flutti frumort ljóö við
þetta tækifæri.
Það er Eyborg Guðmunds-
dóttir, listmálari, sem hefur
annazt útvegun muna, og séð um
uppsetningu sýningarinnar, en á
henni eru rúmlega 70 verk eftir
,rúmlega 301istamenn. Er þar um
að ræöa málverk, svartlistar-
myndir, höggmyndir, listvefnað
og húsagerðarlist.
Eyborg lét þess getið við frétta-
mann Timans, að enda þótt mikil
vinna og fyrirhöfn lægi að baki
sýningar sem þessarar, sæi
enginn eftir því, þegar hann sæi
áhuga fólksins á þessu og þá þörf,
sem er á þvi að halda slfkar
sýningar og kynningar á islenzkri
list. Til þessa hafa konurnar
notið styrks frá menntamála-
ráðuneytinu og úr menningar-
sjóði félagsheimila.
Fyrsta heila daginn, sem
sýningin var opin, eða á fimmtu-
dag, komu að sjá hana um 400
manns. Má af þvi marka hinn
mikla áhuga, og allir skólar i
héraðinu eru annaö hvort búnir
að sjá hana, eða búnir aö gera
ráðstafanir til þess.
Þetta framtak kvennanna er
einstaklega lofsvert. Það hefur
lengi verið þörf á því að gefa al-
menningiútum land kost á þvi að
kynnast islenzkri list, og nú hefur
verið stigið spor í þá þátt. Fólkið
kann lika vel að meta þetta, eins
og þegar hefur sýnt sig bæði hér
og á Blönduósi, og örugglega
verður svo einnig á Húsavík og
Selfossi, en þangað verður
sýningin flutt héðan. Hafi þær
þökk og heiður fyrir framtak sitt.
„Kjarval á
Austurlandi"
Menningarsamtök Héraðsbúa halda
málverkasýningu á héraðsvöku sinni
SJ-Reykjavík Menningarsamtök
Héraösbúa gangast fyrir héraös-
vöku í Valaskjálf á Egilsstöðum,
sem hefst 6. april með sýningu á
myndum eftir Jóhannes S. Kjar-
val. Sýning þessi, sem nefnist
„Kjarval á Austurlandi” verður
opnuö föstudagskvöldið 6. april
kl. 21 og stendur yfir helgina.
Leitast er við að fá á sýninguna
myndir eftir Kjarval frá Austur-
landi eins og nafn hennar bendir
raunar til. Menntamálaráðherra,
Magnús Torfi Ólafsson opnar
sýninguna, og Björn Th. Björns-
son listfræðingur flytur sama
kvöld erindi um Kjarval, en Björn
annast jafnframt uppsetningu
myndanna.
A laugardag kl. 14 verður dag-
skrá I tengslum við sýninguna.
Fyrriliður hennar nefnist „Kynni
min af Kjarval”. Guðbrandur
Magnússon fyrrum forstjóri tal-
ar. Björn Th. Björnsson ræðir við
hjónin Þórð Jónsson og Sigrúnu
Pálsdóttur frá Borgarfirði eystra.
Og Björn Guttormsson bóndi á
Ketilsstöðum i Hjaltastaðaþinghá
rekur kynni sin af listamanninum
siðustu tuttugu árin, en i landi
hans reisti Kjarval sér sumarbú-
stað um 1950.
Loks flytur kór Tónlistarfélags
Fljótsdalshéraðs undir stjórn
Magnúsar Magnússonar lag Sig-
valda Kaldalóns við kvæði Þor-
steins Þorsteinssonar, sem hann
orti i tilefni 50 ára afmælis Kjar-
vals.
Siðari hluti héraðsvökunnar
veröur 13.-15. april. A föstudags-
kvöld 13. april verður dagskrá
Tónlistarfélags Fljótsdalshéraðs.
A laugardagskvöld verður Egils-
staðahreppur kynntur i hreppa-
kynningu og á sunnudagskvöld
flytur Leikfélag Fljótsdalshéraðs
Hart I bak eftir Jökul Jakobsson.
Leikstjóri er Sigurgeir H. Frið-
þjófsson.
Alibleikjan úr Kolla-
fjarðarstöðinni
jafnvel betri en AAývatnssilungur
Nú á næstunni geta húsmæður i
Reykjavlk fengið alibieikju úr
Kollafjarðarstöðinni I matinn.
Verður að þessu sinni seldar um
ein lest af bleikju, sem alin hefur
veriö upp I tilraunaskyni. t fyrra
fór um hálf lest af Kollafjarðar-
bieikju á markað.
— Þetta er tveggja til fjögurra
ára gamall fiskur, sagði Þór Guð-
jónsson veiðimálastjóri, og þyng-
din svona eitt til tvö pund. Bleikj-
an er kynjuð úr Hliðarvatni, en
hefur verið kynbætt með úrvali i
Kollaf jarðarstöðinni.
Þessi bleikja er alin á þurr-
fóðri, sem sett er saman eftir for-
múlu Jónasar Bjarnasonar
og nú framleitt i þurr-
fóðurverksmiðju, er stofnuð hefur
verið I Hveragerði.
— Ég held, að þessi alibelikja
okkar þyki mjög bragðgóð, sagði
Þór enn fremur, og vist er það, að
nafnkunnur Þingeyingur sagði
við mig, að þetta væri bezta
bleikja, sem hann heföi bragðað,
jafnvel betri en Mývatnssilungur.
Og það er nokkuö há einkunn,
þegar hún er gefin af Þingeyingi.
Fór sjólfur
á kreik
ÞAÐ gerðist I gær i Hafnarfirði,
að tiu hjóla trukkur, sem stóð
mannlaus á götu i Kinnahverfi,
lagði sjálfur af staö og rann inn i
garö við húsið Fögrukinn 19. Sem
betur fór lét ferðinni þar lokið.