Fréttablaðið - 18.09.2004, Blaðsíða 40

28 18. september 2004 LAUGARDAGUR
Eflaust sýnist sitt hverjumum það hvort framfarir hafiátt sér stað í íslenskri knatt-
spyrnu á síðustu árum. Þótt knatt-
leikni leikmanna sé yfirleitt betri
en fyrir einum eða tveimur ára-
tugum virðist ýmsu öðru vera
ábótavant. Svo virðist sem margir
leikmenn beggja kynja á öllum
aldri sætti sig við að vera áhorf-
endur í eigin leik. Langflest lið
stilla upp fjögurra manna vörn,
yfirleitt gegn tveimur sóknar-
mönnum, sem veldur oftar en
ekki misskilningi í dekkningu því
ábyrgðin dreifist á of marga. Of
sjaldan færa lausir varnarmenn
sig framar á völlinn, dekka á miðj-
unni, til að stöðva sókn andstæð-
inganna í fæðingu og veita miðju-
mönnum stuðning. Þora bakverðir
ekki að fara úr „stöðunum sínum“
jafnvel þótt engir andstæðingar
séu þar? Leik eftir leik fylgjast
sumir aðgerðarlitlir með sókn
síns liðs í stað þess að bjóða sig
fram á við, í „overlap“ eða hrein-
lega til að vera rétt staðsettir ef
sóknin er brotin á bak aftur. Enn
sjaldnar kemst bakvörður upp að
endalínu og gefur fyrir. Góður
„sweeper“ á miskunnarlaust að
reka lausa menn framar og óttast
ekki þótt leikmenn séu stundum
tveir á tvo eða einn á einn, slíkt er
ein skemmtilegasta áskorun varn-
armanna.
Röng leiðsögn
Það getur verið vandræðalegt að
fylgjast með því hvernig sumir
bera sig við að reyna að koma í
veg fyrir fyrirgjafir. Oft er um
tóma sýndarmennsku að ræða og
sjást mýmörg dæmi þess í hverj-
um einasta leik. Leikmenn hægja
á sér of snemma í „árásinni“ og
gefa viðkomandi þar af leiðandi
nægt svigrúm til að gefa fyrir.
Aldrei þykist varnarmaður selja
sig til að geta stolið boltanum á
hárréttu augnabliki eða til að
stýra honum þangað sem honum
hentar best?
Getur verið að einhverjir leik-
menn meistaraflokks hafi aldrei
lært að verjast? Er hægt að kom-
ast í gegnum alla yngri flokkana
án þess að fá rétta leiðsögn?
Kunna þeir að dekka einn og hálf-
an mann? Geta þeir „talað“ með
sendingu? Eiga þeir að snerta
andstæðinginn? Hvernig eiga þeir
að stilla sér upp (og hvar) til að
eiga möguleika á að komast inn í
sendingu? Hvernig fá þeir and-
stæðinginn til að elta sig í stað
þess að vera í stöðugum eltinga-
leik sjálfir? Getur verið að leik-
menn séu sífellt að fá spjöld sök-
um þess að þeir eru rangt stað-
settir eða vegna þess að þeim
finnst karlmannlegt að láta finna
of mikið fyrir sér?
Fámennar skyndisóknir
Langflest mörk eru skoruð eftir
skyndisóknir en engu að síður
virðist þeim verulega ábótavant
hér á landi, í það minnsta taka of
fáir þátt í þeim. Fátt er verra
fyrir varnarmenn en að fá her af
sóknarmönnum (sem og varnar-
og miðjumönnum) á fullri ferð á
sig. Allt of margir leikmenn eru
áhorfendur í eigin leik. Þeir senda
boltann fram á við og treysta svo
á að örfáir leikmenn klári dæmið í
stað þess að taka þátt, setja mark
sitt á leikinn. Hraður sóknarleik-
ur með þátttöku margra krefst
þess að þeir, sem eftir sitja, séu
rétt staðsettir – en á því klikka
margir, af því þeir eru að passa
svæðin sín.
Í mörgum tilfellum virðist
leikskilningur vera af skornum
skammti því oftar en ekki loka
menn hlaupaleiðum í stað þess að
opna þær. Krosshlaup sóknar-
manna sjást sjaldan hvað þá að
„þriðja hlaupið“ sé notað. Hversu
oft sjáum við bakvörð hlaupa af
stað á sama tíma og miðvörður
sendir á tengilið (eða senter) sem
getur þá nánast gefið blindandi á
bakvörðurinn? Leikmenn bjóða
sig oft of seint (eða of fyrirsjáan-
lega) en í öðrum tilfellum bjóða
menn sig of oft, í stað þess að
víkja. Margir miðjumenn hafa þá
tilhneigingu að sækja boltann
nánast alltaf til varnarmanna í
stað þess t.d. að opna leið fyrir
miðvörð sem gæti þá komið
óvænt sem aukamaður upp miðj-
una, og gefið í fætur á sóknar-
manni sem leggur boltann til baka
á miðjumenn sem koma á ferðinni
í ,,þriðja hlaupið“? Þegar mið-
vörður brýtur sér leið upp riðlast
dekkning andstæðinganna og los-
ar þar af leiðandi um samherjana.
Klókindi fátíð
Marga leikmenn skortir góða yfir-
sýn. Í ljósi þess að hver leikmaður
er ekki með boltann nema í örfáar
mínútur í hverjum leik ættu leik-
menn að hafa nægan tíma til að
skanna völlinn reglulega, ekki síst
til að geta gefið blint til vinstri
eða hægri (eða hvert sem er) ef
boltinn berst óvænt til þeirra.
Snöggir krossar kanta á milli eru
fátíðir nema með töluverðum
aðdraganda.
Í flestum liðum spila menn í
sömu stöðum leik eftir leik en
engu að síður virðist sem leik-
menn hafi ekki talað sig saman
um ákveðnar hreyfingar, samspil
eða fyrir fram ákveðin hlaup.
Klókindi eru fátíð. Leikmenn
lenda í sömu aðstöðu sí og æ en
þrátt fyrir það virðast samherjar
ekki ,,lesa“ hver annan nógu vel,
spila ekki inn á styrkleika hvors
annars til að gera báðum auðveld-
ara fyrir.
Þá er furðulegt að sjá leikmenn
með margra ára reynslu lyfta upp
handleggnum við hliðarlínu til að
krefjast innkasts þegar dómar-
arnir eru í vafa hvort liðið eigi
innkastið. Sá leikmaður sem sæk-
ir boltann, ákveðinn í fasi, án þess
að líta upp fær vitanlega innkast-
ið því dómarinn leitar eftir slíkum
viðbrögðum. Þau eru fátíð, bæði
hér heima og erlendis. Vissulega
væru dómarar í vanda ef allir
leikmenn væru svona klókir!
Þörf á naflaskoðun
Þótt flestir séu sammála því að
bestu þjálfarar landsins ættu að
þjálfa yngri flokkana er það í
fæstum tilfellum staðreynd. Lík-
lega ræður bágur fjárhagur fé-
laga mestu þar um. Slíkt yrði þó
fjárfesting til framtíðar. Svo virð-
ist sem sitthvað hafi farið úr-
skeiðis í þjálfun á undanförnum
áratugum en þeirri þróun má auð-
veldlega snúa við. Ég efast ekki
um þjálfarar og leikmenn séu að
gera sitt besta en þar sem útkom-
an er ekki betri en raun ber vitni
hlýtur einhvers staðar að vera
pottur brotinn.
Það er þörf fyrir umræður um
stöðu íslenskrar knattspyrnu,
hvað megi betur fara, hvort þjálf-
arar séu á réttri leið, hvort ekki
þurfi að gera einstaklingsþjálfun
hærra undir höfði, mynda afreks-
hópa efnilegra leikmanna og síð-
ast en ekki síst að vinna betur
með andlega þáttinn, markmiðs-
setningu, næringarfræði og lífið
utan vallar. Eflaust finnst ein-
hverjum rangt að miða sig til að
mynda við dugnað, skipulag og
aga Evrópumeistara Grikkja eða
frammistöðu Íslands gegn Ítölum
á dögunum en við eigum að setja
markið hátt, sífellt að leita að full-
komnun.
Þótt margt sé vel gert og marg-
ir þjálfarar, leikmenn og lið á
réttri leið er löngu tímabært að
fara í alvarlega naflaskoðun. Ef
við viljum auka gæði íslenskrar
knattspyrnu, og efla einstakling-
inn á öllum sviðum (innan vallar
sem utan), þurfum við að fara
ofan í saumana á hverju einasta
smáatriði. Og hafa hugrekki til að
leita okkur þekkingar og aðstoðar
á þeim sviðum þar sem við erum
ekki á heimavelli. ■
Áhorfendur í eigin leik!
Hvar eru klókindin í íslenskri knattspyrnu? Getur verið að meistaraflokksmenn hafi aldrei lært
að verjast? Sækja liðin á of fáum mönnum? Þorgrímur Þráinsson, fyrrverandi knattspyrnumaður,
veltir fyrir sér stöðu íslenskrar knattspyrnu og hvað betur megi fara í henni.
ÁHORFENDUR?
Þorgrímur segir að leik eftir
leik fylgist sumir leikmenn
aðgerðarlitlir með sókn síns
liðs í stað þess að bjóða sig
fram á við eða vera rétt
staðsettir ef sóknin er brotin
á bak aftur.
Þótt flestir séu
sammála því að
bestu þjálfarar landsins
ættu að þjálfa yngri flokk-
ana er það í fæstum tilfell-
um staðreynd.
,,
Í mörgum tilfellum
virðist leikskilningur
vera af skornum skammti
því oftar en ekki loka menn
hlaupaleiðum í stað þess að
opna þær.
,,
* Of mikil ábyrgð varnarmanna.
* Í sóknum þurfa leikmenn að bjóða sig
fram á við í „overlap“ eða vera rétt
staðsettir ef sóknin er brotin aftur.
* Tala með sendingum.
* Dekka einn og hálfan mann.
* Réttar staðsetningar.
* Illa staðið að því að reyna koma í veg
fyrir fyrirgjafir.
* Fleiri leikmenn í sóknir.
* Betri leikskilning leikmanna.
* „Þriðja hlaupið“.
* Betri yfirsýn.
* Betri þjálfara í yngri flokkana.
ATRIÐI SEM BÆTA MÁ Í ÍSLENSKRI KNATTSPYRNU: