Fréttablaðið - 29.11.2004, Side 14

Arfleifð Arafats skap-
ar svigrúm til athafna
Forystumenn East-West Institute telja að Bandaríkin þurfi og muni treysta á bandamenn sína í
baráttunni gegn útbreiðslu kjarnavopna. Þá segja þeir að arfleifð Arafats komi í veg fyrir að
valdabarátta leiði til átaka í Palestínu og það muni skapa eftirmanni hans svigrúm til athafna.
ALÞJÓÐAMÁL Í byrjun vikunnar
funduðu forystumenn bandarísk-
evrópsku stofnunarinnar East-
West Institute í Höfða í Reykja-
vík. EWI er sjálfstæð stofnun og
var sett á laggirnar árið 1981.
Hún hefur síðan beitt sér í helstu
deilumálum heimsins á hverjum
tíma og er ein stærsta stofnun
sinnar tegundar í dag. Tugir ríkis-
stjórna leita til hennar eftir ráð-
gjöf.
Þriðjudaginn 23. nóvember var
haldinn opinn umræðufundur í
Háskóla Íslands þar sem John E.
Mroz, stofnandi og forseti stofn-
unarinnar, og Mathias Mossberg
sendiherra ræddu um framtíðar-
horfur í alþjóðamálum í ljósi
kosninga í Rússlandi, Bandaríkj-
unum og Evrópusambandinu og
friðarlíkur fyrir botni Miðjarðar-
hafs.
Fyrirbyggjandi aðgerðir
Mroz segir að endurkjör Pútíns og
Bush í nýafstöðnum forsetakosn-
ingum í Rússlandi og Bandaríkj-
unum staðfesti að um þessar
mundir sé íhaldssemi ríkjandi þar
og það megi rekja til ótta vegna
hryðjuverka. „Þegar fólk er ótta-
slegið er það íhaldssamara en ella
og tilbúið að gefa eftir réttindi
sem það annars myndi ekki gera í
skiptum fyrir öryggistilfinningu.“
Staða Pútíns og Bush er sterk
þessa stundina og Mroz segir það
stórt spursmál hvort það muni
hafa áhrif á stefnu þeirra og
hvaða afleiðingar það muni hafa á
önnur ríki. „Pútín hefur tileinkað
sér bandarísku kenninguna um
fyrirbyggjandi aðgerðir, það er að
hann geti beitt öllum tiltækum
ráðum telji hann öryggi Rúss-
lands ógnað. Það á eftir að koma í
ljós hvernig Pútín mun nýta sér
það, en allar líkur eru á að fleiri
ríki en hollt er eigi eftir að til-
einka sér kenninguna um fyrir-
byggjandi aðgerðir.“
Batnandi sambúð við Evrópu
Síðastliðið eitt og hálft ár hefur
Evrópusambandið bæði stækkað
og skipt um framkvæmdastjórn.
Mroz segir að samtímis hafi sam-
skipti Evrópu og Bandaríkjanna
batnað verulega og innan ESB
heyrist jafnvel þær raddir að
samskipti ESB við Bandaríkin séu
betri en við sum Evrópulönd utan
sambandsins. Þetta hafi ekki ver-
ið reyndin fyrir ári síðan, segir
Mroz enda hafi stefna Bush gagn-
vart Evrópu verið slæm fyrstu
tvö ár hans í embætti.
Mroz telur að sprengjutilræðin
í Madríd skýri að miklu leyti
hvers vegna samskiptin hafi batn-
að. Eftir þau hafi Evrópuríkin
þurft að endurmeta stöðuna og við
rannsókn á tilræðunum hafi at-
hygli Bandaríkjanna á Norður-
Afríku verið vakin. „Bandaríkin
höfðu lítinn áhuga á því svæði þar
til það kom í ljós við rannsóknina
að Marokkó er orðin gróðrastía
fyrir hryðjuverkamenn. Í kjölfar-
ið hefur samstarf ESB og Banda-
ríkjanna í baráttu gegn hryðju-
verkastarfssemi orðið mun um-
fangsmeira en áður.“
Útbreiðsla kjarnavopna verður
pólstjarnan í bandarískri utanríkis-
stefnu næstu misseri að mati Mroz.
Bandaríkin hafi hins vegar engan
áhuga á að fara í annað stríð og því
skipti máli að afla sér gagnlegra
bandamanna. Hann nefnir að ESB
hafi beitt sér röggsamlega gagn-
vart Íran. „Indland kemur líka til
með að skipta miklu máli þar sem
þeirra framlag til öryggismála í
Súdan og Afganistan er mikið, en
það er líka mikilvægt að fá stjórn-
völd í Rússlandi, Japan og Kína til
að þrýsta á Norður-Kóreu.“
14
Aðventan gekk í garð í gær en þá var
fyrsti sunnudagur í aðventu. Aðventan
hefst fjórum sunnudögum fyrir jól og
sveiflast því til eftir almanakinu. Þegar
svo ber undir getur fjórði sunnudagur í
aðventu lent á aðfangadegi jóla. Að-
ventan er líka kölluð jólafasta og helg-
ast það af því að víða sýndi fólk mikið
aðhald í neyslu matar og drykkjar á að-
ventunni og borðaði til dæmis ekki kjöt.
Aðventan, líkt og svo margt annað í
trúar- og kirkjulífi, á sér sinn eigin ein-
kennislit. Litur aðventunnar er fjólublár
en það er litur iðrunar. Fjólublár er
samsettur úr bláu, táknlit himinsins, trú-
mennsku og sannleika, rauðu, lit kær-
leikans, og svörtu, sem er litur sorgar.
En um leið og trú, sannleikur, kærleikur
og sorg blandast saman í aðventunni er
hún líka tímabil vonar. Aðventuljósin
vitna um komu ljóssins, komu Drottins.
Hin fjögur ljós aðventukransins
hafa öll sína merkingu. Fyrst kveikjum
við á spádómskertinu og minnumst
spámannanna sem boðuðu fæðingu
frelsarans. Annað kertið er kennt við
borgina Betlehem, fæðingarbæ Jesú.
Hirðakertið er hið þriðja og minnir á þá
sem fyrstir fengu að heyra boðskapinn
um fæðingu Jesú. Loks er svo fjórða
kertið, englakertið, sem minnir á söng
englanna um dýrð Guðs og frið á jörðu.
Hættir manna á aðventunni eru mis-
jafnir. Sumir reyna að taka lífinu með ró
síðustu vikur fram að jólum, huga að
sálarlífinu, sækja messur og tónleika og
lesa Guðs orð. Aðrir eru í miklum önn-
um, þeytast á milli verslana, baka tutt-
ugu sortir og þrífa heimili sitt líkt og þar
hafi aldrei verið þrifið áður.
Tímabil vonar gengið í garð
HVAÐ ER? AÐVENTA
29. nóvember 2004 MÁNUDAGUR
Verkir:
Heilinn
minnkar
HEILBRIGÐI Ný rannsókn vísinda-
manna við Northwestern-háskól-
ann í Chicago sýnir að heili þeirra
sem búa við langvarandi sárs-
auka og kvalir skreppur saman.
Þetta er talið minnka getu þeirra
til rökhugsunar og mannlegra
samskipta.
Vísindamennirnir rannsökuðu
heila 26 sjúklinga sem þjáðust af
sífelldum bakverkjum og 26 full-
frískra manna. Hjá þeim fyrr-
nefndu skrapp svonefnd heila-
stúka allverulega saman en í
þeim hluta heilans er rökhugsun
talin fara fram. Frekari rann-
sóknir eiga eftir að fara fram en
þessar niðurstöður leiða í ljós að
hefja verður verkjameðferð
sjúklinga fyrr svo að varanlegur
heilaskaði hljótist ekki af.
- shg
ÍSFLUG
Kínversku listdansararnir Dan Zhang og
Hao Zhang sýna fimi sína á svellinu á
bikarmóti rússneska skautasambandsins
sem fram fór í Moskvu á föstudaginn.
M
YN
D
A
P
FRÁ UMRÆÐUFUNDI
Ólafur Þ. Harðarson fundarstjóri, John E. Mroz, forseti East -West Institute, og Mathias Mosberg sendiherra.
BRÁÐABIRGÐASTJÓRN PALESTÍNU
Mossberg telur líklegt að Abbas verði kosinn forseti í janúar og að arfleifð Arafats muni
veita honum svigrúm í starfi.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/S
TE
FÁ
N