Fréttablaðið - 17.11.2004, Blaðsíða 16

16
Siðareglur kennara eru settar til að efla
fagmennsku og styrkja fagvitund þeirra.
Siðareglurnar eru þeim leiðbeiningar í
starfi. Fyrsta reglan hljóðar:
„Kennarar vinna að því að mennta ne-
mendur og stuðla að alhliða þorska
þeirra með fræðslu, uppeldi og þjálfun.“
Greinar siðareglnanna eru þrettán. Önn-
ur regla segir: „Kennurum ber að virða
réttindi nemenda og hafa hagsmuni
þeirra að leiðarljósi, efla sjálfsmynd
þeirra og sýna sérhverjum einstaklingi
virðingu, áhuga og umhyggju.“
Siðareglur Kennarasambands Íslands
eru byggðar á grunni eldri reglna frá
gamla Kennarasambandinu. Siðaregl-
urnar eru tilraun til að lýsa þeim reglum
sem starfstéttin telur sig þurfa að fara
eftir til að geta rækt skyldur sínar við
samfélagið, starfið og starfsfélaga. Siða-
reglunum er ætlað að miðla uppsafn-
aðri reynslu til kennara sem hafa nýhaf-
ið störf og minna eldri félagsmenn
Kennarasambandsins á hvers er ætlast
til af þeim. Þær eru hvatning til kennara
að vanda sig í starfi.
Fjórða regla: „Kennarar skulu leitast við
að skapa góðan starfsanda, réttlátar
starfs- og umgengnisreglur og hvetjandi
námsumhverfi.“
Í fyrri kjarasamningi milli sveitarfélag-
anna og kennara þeirra segir um sam-
band kennara og nemenda: „Mat kenn-
arans á nemendum, einkunnagjöf og
starf að öðru leyti gerir það að verkum
að nemendur eru afar tengdir kennur-
um. Það gerir kröfur um skýrar sam-
kiptareglur um samband kennara við
nemendur, foreldra og kennara sín á
milli.“
Í ýmsum löndum hafa kennarar sett
siðareglur. Má þar nefna Bretland, Ástr-
alíu, Kanada og Nýja-Sjáland. Í Banda-
ríkjunum hafa kennarar haft siðareglur
til hliðsjónar frá árinu 1975. Árið 2001
samþykktu alþjóðasamtök kennara
siðareglur kennara og hafa kennarafé-
lög á Norðurlöndum flest skráð reglur
sínar. Kennarasamband Íslands sam-
þykkti sínar siðareglur í mars 2002.
Reglurnar eru í mótun og kynningu inn-
an grunnskólanna, samkvæmt vef
Kennarasambands Íslands.
Síðasta reglan er eftirfarandi: „Kennur-
um ber að sýna hver öðrum fulla virð-
ingu í ræðu, riti og framkomu.“
Siðareglur kennara
17. nóvember 2004 MIÐVIKUDAGUR
Barnið í hópnum tekur
við utanríkismálunum
Condoleezza Rice hefur farið langan veg frá því hún fæddist í Suðurríkjunum á tímum aðskiln-
aðarstefnunnar. Hún varð fyrst kvenna þjóðaröryggisráðgjafi Bandaríkjaforseta og verður nú
fyrst þeldökkra kvenna til að taka við starfi utanríkisráðherra Bandaríkjanna.
Einn nánasti samstarfsmaður
George W. Bush Bandaríkjafor-
seta og manneskjan sem tók ríkis-
stjórann í Texas í læri í utanríkis-
málum og þjóðaröryggismálum
þegar hann undirbjó forsetafram-
boð sitt verður næsti utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna.
Condoleezza Rice nefndi sig
eitt sinn barnið í hópnum þegar
hún talaði um þá ráðherra og sam-
starfsmenn Bush sem hafa verið í
brennidepli vegna innrásarinnar í
Írak og átaka um utanríkis- og
þjóðaröryggismál. Ummælin lét
hún falla í viðtali við rithöfundinn
David Rothkopf sem vinnur að
bók um stöðu
þjóðaröryggisráð-
gjafa og þá sem
hafa gegnt embætt-
inu í gegnum tíðina.
Hún vísaði þarna til
tveggja þátta, ann-
ars vegar þess að
hún er mun yngri
en þeir Dick
Cheney varafor-
seti, Colin Powell utanríkisráð-
herra og Donald Rumsfeld varnar-
málaráðherra sem hún hefur
unnið með og stundum deilt við
um stefnumótun, hins vegar til
þess að allir hafa þeir unnið saman
árum saman meðan hún væri ný-
liðinn í hópnum, þrátt fyrir að
hafa unnið að þjóðaröryggismál-
um í stjórnartíð George Bush
Bandaríkjaforseta hins eldri.
Alin upp í Suðurríkjunum
Condoleezza fæddist í Suður-
ríkjum Bandaríkjanna á þeim
árum þegar aðskilnaðarstefnan
var enn í fullu gildi. Hún sagði eitt
sinn í viðtali við tímaritið
Newsweek að foreldrar hennar
hefðu kennt henni að hún ætti ekki
að láta það stöðva sig. „Foreldrar
mínir sannfærðu mig um að þótt
ég fengi ekki afgreiddan ham-
borgara í Woolworths gæti ég orð-
ið forseti Bandaríkjanna,“ sagði
Rice í viðtalinu og bætti við að for-
eldrar hennar hefðu sagt bestu
vörnina gegn aðskilnaðarstefnu
og fordómum vera þá að ganga
menntaveginn.
Menntaveginn gekk hún. Hún
fór til Denver til að leggja stund á
tónlistarnám, einn kennara
hennar, Josef Korbel, þar beindi
áhuga hennar að alþjóðastjórn-
málum og sérstaklega málefnum
Sovétríkjanna. Það var þó dóttir
Korbel sem varð fyrst kvenna
utanríkisráðherra Bandaríkjanna,
Madaleine Albright, sem gegndi
því starfi í stjórnartíð Bill Clinton.
Eftir nám varð Rice prófessor í
stjórnmálafræði við Stanford
háskóla. Hún fór fyrst til starfa í
Washington árið 1986 þegar hún
var ráðin sem ráðgjafi hjá yfirher-
stjórn Bandaríkjanna. Þremur
árum síðar hóf hún störf hjá
Þjóðaröryggisráðinu og einbeitti
sér að málum tengdum Sovétríkj-
unum og Austur-Evrópu. Hún
sneri hins vegar aftur til Stanford
eftir þetta og var þar drýgstan
hluta síðasta áratugar liðinnar ald-
ar eða allt þar til hún hellti sér út í
kosningabaráttu George W. Bush
og var einn helsti ráðgjafi hans
um þjóðaröryggismál.
Haukur í stað dúfu
Rice er sögð eiga mjög náið
samstarf við núverandi Bandarík-
jaforseta og hefur verið einn öfl-
ugasti talsmaður stefnu hans,
einkum og sér í lagi þar sem þau
eru oftast talin á sömu skoðun.
Koma hennar í utanríkisráðuneyt-
ið í stað Powell er sögð til marks
um að herskárri öflin í Bandarík-
jastjórn styrki stöðu sína.
Powell er gamall hermaður
sem lærði af slæmri reynslu í Ví-
etnam og Líbanon að ekki þýddi
að senda hermenn á vettvang
nema ljóst væri hvert verkefni
þeirra væri og hvernig þeir
sneru aftur heim. Þess vegna
hefur hann forðast í lengstu lög
að hefja stríð, líkt og var raunin í
Persaflóastríðinu og loftárásun-
um á Júgóslavíu, og lagt áherslu
á að ljúka þeim snemma. Condo-
leezza á hins vegar meiri samleið
með mönnum á borð við Cheney
og Rumsfeld sem lögðu mikla
áherslu á að ráðast inn í Írak.
Efasemdum hefur verið lýst
um hvernig henni verður tekið í
utanríkisráðuneytinu þar sem
menn hafa viljað fara varlegar í
samskiptum við önnur ríki en
Bandaríkjastjórn hefur gert síð-
ustu árin. Dagblaðið Washington
Post hafði eftir ónafngreindum
núverandi og fyrrverandi emb-
ættismönnum í ráðuneytinu að
hún væri afar óvinsæl þar, enda
fannst mönnum sem hún og Þjóð-
arráðið sem hún veitti forstöðu
hefði grafið undan hvort tveggja
Colin Powell utanríkisráðherra og
utanríkisráðuneytinu sjálfu.
brynjolfur@frettabladid.is
SKIPUÐ ÞJÓÐARÖRYGGISRÁÐGJAFI
George W. Bush Bandaríkjaforseti tilkynnti
um val sitt á þjóðaröryggisráðgjafa í Texas
17. desember árið 2000.
Condoleezza í
hnotskurn
Condoleezza Rice, sem George W. Bush
Bandaríkjaforseti valdi til að taka við
starfi utanríkisráðherra af Colin Powell,
varð fimmtug síðasta sunnudag. Hún er
einhleyp og barnlaus, höfundur þriggja
bóka, einnar um sameiningu Þýska-
lands og tveggja um Austur-Evrópu og
Sovétríkin
1954 Fæðist í Birmingham, Alabama.
1970 Hefur tónlistarnám í Denver-há-
skóla fimmtán ára.
1974 Útskrifast 19 ára frá Denver-há-
skóla með gráðu í stjórnmálafræði.
1981 Útskrifast með Ph. D. gráðu í
alþjóðastjórnmálum frá Denverháskóla.
1986 Ráðin sérstakur ráðgjafi hjá yfir-
herstjórn Bandaríkjanna.
1989 Ráðin til starfa hjá þjóðaröryggis-
ráði Bandaríkjanna og fer með málefni
Austur-Evrópu og Sovétríkjanna.
1993 Verður forstöðumaður Stanford-
háskóla. Er fyrsta konan, fyrsti blökku-
maðurinn og yngst manna til að gegna
starfinu
2001 Fyrst kvenna til að gegna stöðu
þjóðaröryggisráðgjafa Bandaríkjaforseta.
2004 Skipuð utanríkisráðherra Banda-
ríkjanna.
FBL GREINING:
Á SKRIFSTOFU FORSETANS
Það fór vel á með Colin Powell og Condoleezza Rice í skrifstofu Bandaríkjaforseta þegar
Ariel Sharon, forsætisráðherra Ísraels, kom í heimsókn 7. maí 2002. Fráfarandi og verð-
andi utanríkisráðherra brugðu á leik og Rice klappaði Powell á kinnina.
CONDOLEEZZA RICE
Eftirmál hryðjuverkaárásanna 11. september
2001 urðu eitt erfiðasta vandamál Rice í
starfi þjóðaröryggisráðgjafa, henni var legið á
hálsi að hafa ekki tekið hryðjuverkahættuna
nógu alvarlega og að bregðast ekki við við-
vörunum.
■
„Foreldrar mínir
sannfærðu mig
um að þótt ég
fengi ekki af-
greiddan ham-
borgara í
Woolworths
gæti ég orðið
forseti Banda-
ríkjanna,“
16-17 (360 gr) 16.11.2004 19:17 Page 2