Tíminn - 20.12.1973, Qupperneq 2

2
TÍMINN
Fimmtudagur 20. desember 1973.
Gert verði nýtt dtak í rafvæðingu dreifbýlisins
Vib gerð þessarar áætlunar
skal m.a. leggja áherslu á eftir-
greind atriði:
1. Meðalfjarlægö á milli býla skal
aukin i a.m.k. 6 km og sam-
svarandi kostnað.
2. Fjarlægari býli innan sveitar-
félags skulu látin njóta meðal-
íjarlægðar.
3. Býli, sem i gildandi áætlun
hafa verið skilin eftir vegna
fjarlægðar, þrátt fyrir það að
meðalfjarlægð innan sveitar-
félagsins hefði orðið innan við 3
km, skulu tengd samveitunni i
l'yrsta ál'anga hinnar nýju
áætlunar, sé þess óskað.
Jafnframt skal leggja fram til-
lögur um viðunandi lausn á raf-
orkumálum þeirra býla, sem hafa
ekki verið tengd samveitu að
áætlanatimabilinu loknu, og um
jöfnuð á raforkuverði.”
i greinargerð segir
Með þriggja ára áætlun núver-
andi rikisstjórnar um rafvæðingu
dreilhýlisins er stigið mjög stórt
skref á þessu mikilvæga sviði.
Samkvæmt tillögum að þriggja
ára áætlun um lúkningu sveita-
ral'væðingar, sem lagðar voru
Iram á Alþingi i nóvember 1971,
voru þá 930 býli án raforku Irá
samveitu. Var gert ráð fyrir þvi,
að við lok áætlunartimabilsins
hausliö 1974 hafi 763 af þessum
býlum verið tengd. Heildar-
kostnaður við þessar fram-
kvæmdir var samkvæmt tillögum
þessum áætlaður samtals kr.
291.244.000.00. Kostnaður þessi
hefur að sjálfsögðu hækkað mik-
ið. I svari ráðherra við fyrirspurn
um þessi mál nú á þessu þingi
kom fram, að kostnaðurinn er nú
áætlaður um 400 millj. kr. Nýlegri
upplýsingar en þær, sem lylgdu
með fyrrnefndum tillögum, eru
hins vegar ekki fyrirliggjandi og
þvi eðlilegast að leggja þær til
grundvallar að svo komnu máli.
I þessum sömu tillögum eru
upplýsingar um 198býli,sem ekki
var gert ráð l'yrir að yrðu tengd
samveitum á framkvæmdatima-
bilinu. Kostnaðurinn við tengingu
Ellefu þingmenn Framsóknar-
flokksins, þeir Steingrimur Her-
mannsson, Vilhjálmur Hjálmars-
son, Asgeir Bjarnason, Stefán
Valgeirs'son, Páll Þorsteinsson,
Bjarni Guðbjörnsson, Ágúst Þor-
valdsson, Eysteinn Jónsson,
Jónas Jónsson, Ingvar Gislason
og Björn Fr. Björnsson hafa lagt
fram á Alþingi tillögu um rafvæð-
ingu dreif býlisins. Tillagan
hljóðar svo:
„Alþingi ályktar að fela rikis-
stjórninni aö láta vinna og leggja
fram á Alþingi haustið 1974
tveggja ára áætlun um áfram-
haldandi rafvæðingu dreifbýlis-
ins. Skal gert ráð fyrir þvi, að
íramkvæmdir samkvæmt þeirri
áætlun hefjist vorið 1975.
Fyrir nokkrum diigum opnuöu þrir þjónar jólamarkað i Braularholti
2(1, þar sem veitingastaðurinn Þórscafé er lil húsa.Þar hafa þeir alla
neðstu hæðina á leigu og selja jóltré, jólaskraut og ýmislegt annað til
jólanna. Þá eru þeireinnig meðá boðstólum körfur og kransa og annað
álíka, sem þeir skrcyta sjálfir, þvi að þcir eru auðvitað vanir öllum
skreytingum úrslnu starfi. Það vita veitingahúsaeigendur bezt, a.m.k.
Ilaukur lljaltason I Óðali, en hann varð einna fyrstur til að koma og
hcimsækja þá og panta hjá þeim jólaskreytingar á öll borð hjá sér í
óðali, auk þess sem liann keypti jólatré á svalirnar, þar sem hann hel-
ur vatnsslöguna sfna, og loks keypti hann stóran krans til aö setja á
dyrnar, scm þjónarnir eru alltaf að ráðast á I verkfallinu. Þetta sýnir,
að hann kann gott að meta. Eftir jól munu þjónarnir hafa á boðstólum
skotelda og skrautelda til að kveðja með gamla árið og heilsa þvf nýja.
Komdu
ogkysstu
nug
L
Nú er yöur óhætt. Þér getiö komiö meö hvers-
kyns litaprufur til þeirra málningarsala, sem verzla
meö Sadolin.
Sadolin, heimsþekkt málning fyrir gæöi og end-
ingu, blandar 1130 litbrigöi eftir yöar eigin óskum.
Sadolin er einasta málningin, sem býöur yöur
þessa þjónustu í lakkmálningu, olíumálningu og
vatnsmálningu.
Reyniö Sadolin og sannfærizt, - kossinn má bíöa
þangaö til þér eruö búnar aö sjá árangurinn.
Sadolin
þessara býla var jafnframt
áætlaður samtals kr.
133.204.000.00.
i þessari tillögu til þings-
ályktunar er gert ráð fyrir þvi, að
meðalljarlægð verði hækkuö i 6
km og kostnaður verði samsvar-
andi. Miöað við 600.000 kr.
kostnaö við 3 km linu, má ætla, að
þessi kostnaður hefði orðið um 1.1
millj. kr. á verðlagi ársins 1971.
Samkv. nýlegum upplýsingum
hefur kostnaður við sveitaraf-
væðingu hækkað um nálægt þvi
60% frá haustinu 1971. Miðað við
það yrði kostnaöur við 6 km linu
um kr. 1.800.000.00.
Haustið 1971 var kostnaður við
tengingu á umræddum 131 býlum
áætlaöur kr. 94.733.000.00. Miðað
við 60% hækkun yrði þessi
kostnaður nú um kr.
151.573.000.00. Meöalkostnaður
hefði orðið um 723.000 kr. á verð-
lagi haustsins 1971, en um
l. 157.000 kr. nú.
Ljóst má vera, að hér er ekki
um mikið fyrirtæki að ræða.
Heildarupphæðin er minni en
varið er á einu ári nú til þessara
mála. Þvi ætti að vera auðvelt að
framkvæma þessa áætlun á
tveimur árum, eins og lagt er til
Sumum kann að þykja lagt i
mikinn kostnað við rafvæðingu
einstakra býla. I þvi sambandi er
rétt að hafa i huga, að rekstrar-
kostnaður disilstöðva mun marg-
faldast á næstu árum með hækk-
uðu oliuverði og ekki siður oliu-
hitun húsa. Það er þvi þjóðhags-
lega ákaflega mikils viröi að
losna við rekstur sem flestra
disilstöðva og koma á rafmagns-
hitun, þar sem jarðhitinn er ekki
til staðar Auk þess er vert að
hala inuga.ab verðmæti bújarða
hefun i-iorhækkaö.Þær bera þvi
meiri ralvæðingarkostnað en
áður var talið.
Loks er það staðrcynd, að fjöldi
býla með innan við 6 km meöal-
fjarlægð mun vera nokkru minni
en hér er taliö. Bæði er það, að
nokkur afskekkt býli hafa farið i
eyði og önnur hafa fengið raforku,
m. a. frá eigin samveitum.
I 2. lið tillögunnar er lögö
áhersla á, að fjarlægari býli inn-
an sveitarfélags veröi látin njóta
meðalljarlægðar. Slikt hefur ekki
verið gert i öllum tilfellum til
þessa. Mörg dæmi eru um hið
gagnstæða. Býli með fjarlægð og
kostnað ylir viðurkennt meðaltal
hal'a iðulega verið skilin eftir við
rafvæðingu sveitarfélagsins,
þrátt fyrir þá staðreynd, að
meðalfjarlægð heföi orðið innan
við hámark að þeim meðtöldum.
Oft hefur verið um að ræða ein-
hver bestu býli viðkomandi sveit-
ar. Ekki veröur heldur varist
þeirri hugsun, aö framkvæmdir
hafa að þessu leyti verið nokkuð
handahófskenndar.
Sjálfsagt er að leggja áherslu á
að ná til eins margra býla með
raforku og frekast er unnt, frem-
ur en að leita leiða til hins gagn-
stæða. Þvi er lögð áhersla á bætta
framkvæmd að þessu leyti.
Af ofangreindum ástæðum er
nú svo ástatt með allmörg býli, að
þau hafa ekki verið tengd sam-
veitu við rafvæðingu viðkomandi
sveitarfélags. Enn alvarlegra er.
að sum þessara býla eiga nú á
hættu að verða ekki tengd, ef litið
er á fjarlægð til þeirra sérstak-
lega. Nauðsynlegt er að leiðrétta
slik mistök með þvi að láta þessi
býli njóta meðalfjarlægðarinnar
innan sveitarfélagsins i heild. Þvi
er i 3. lið tillögunnar lögð áhersla
á. að svo verði gert, og jafnframt
að tengja þau samveitunni við
upphaf hinnar nýju áætlunar.
Það er eðlilegt. að spurt sé,
hvers vegna ekki er lagt til, að öll
býli landsins verði tengd sam-
veitum i næsta áfanga. Liklega
veröa um 20-25 býli utan sam-
veitna. Þvi er helst til að svara.
að ekki þótti rétt að spenna bog-
ann of hátt. Sum þessara býla eru
mjög fjarlæg og það litil, að vafa-
samt er, að þau beri þann mikla
kostnað, sem yrði samfara teng-
ingu þeirra við samveitu. Meðal-
kostnaður fyrir þessi býli yrði lik-
lega um 2.370.000 kr. nú, eða
1.480.000 kr. haustið 1971. Hins
vegar er sjálfsagt að kanna, hvort
ekki megi tengja þessi býli sam-
veitu siðar eða að hið opinbera
jafni á einhvern máta orkukostn-
að hjá slikum býlum, t.d. með
rekstri disilstöðva og með raf-
orkuverði, sem yrði sambærilegt
við það, sem er hjá samveitum. 1
tillögunni er þvi lagt til, að þetta
verði jafnframt skoðað.
Mikilvægi raforkunnar fyrir
nútima mannlif er óumdeilanlegt.
Það er einnig staðreynd, að disil-
stöðvum og oliuhitun fylgir bæði
margs konar óhagræði og stór-
aukinn kostnaður með hraðhækk-
andi oliuverði. Við islendingar
erum hins vegar svo lánsamir að
eiga gnægð vatnsorku. Það er
skylda okkar að nýta þá orku eins
og frekast er unnt i stað oliu, bæði
til raforkuframleiðslu og upp-
hitunar, þar sem jarðhiti er ekki
til staðar. Þvi ber að leggja rika
áherslu á að hraða rafvæðingu
dreifbýlisins.
HALLDÓRI
Skólavörðustfg 2 — Sími 1-33-34
Verðstaðreyndirf
nýi TORFÆRU-
HJÓLBARÐINN!
SÖLUSTADIR:
Hjólbarðaverkstæðið
Nýbaröi, Garðahreppi, simi
50606.
Skodabúðin. Kópavogi, simi
42606.
Skodaverkstæðið á Akureyri
h.f. simi 22520.
Yarahlutaverzlun Gunnars
Gunnarss.. Egilsstöðum,
sirni 1158.