Fréttablaðið - 21.11.2004, Blaðsíða 41

SUNNUDAGUR 21. nóvember 2004 29
Frásagnaraðferð Samkvæmis-
leikja er ekki með hefðbundnu
sniði. Að vísu er sögumaðurinn al-
vitur og segir frá í þriðju persónu
en hann lætur ekki allt uppi. Hann
er stríðinn og flakkar fram og til
baka í tíma og rúmi, þó að hann
einskorði sig að mestu við júlí-
mánuð á Íslandi. Uppbyggingin er
að sama skapi frumleg og spenn-
andi. Vitneskjan um fólkið og for-
tíðina kemur úr öllum áttum:
kjaftasögur gamalla skólafélaga,
minningargreinar, afmælisræða
eða upphafin dagbókarfærsla
skálds af efri hæðinni. Þannig
byggir sögumaðurinn upp eftir-
væntingu hjá lesendum – ljóstrar
smám saman upp um helstu kosti
og galla persóna bókarinnar – og
heildstæð mynd tekur að mótast
úr mörgum brotum. En hverju(m)
á maður að trúa? Sum þeirra
brota sem saman mynda persón-
urnar stangast hreinlega á við það
sem sögumaðurinn hefur þegar
látið uppi. Með hverju broti og
hverri blaðsíðu eykst hins vegar
skilningurinn á persónum og þær
dýpka um leið.
Atburðarásin er áhrifamikil og
einkennist af hendingum. Það eru
fínpússaðar tilviljanir sem leiða
persónur saman á afdrifaríkum
augnablikum og ósjálfrátt leiðist
maður í þær ógöngur að velta fyr-
ir sér hvort örlög fólksins séu
óumflýjanleg. Sem fyrr er ekkert
svar við því. En tilviljanirnar í
Samkvæmisleikjum eru hvorki
ofnotaðar né óþarfar – eins og oft
er hætt við – heldur raunsæjar og
þjóna tilgangi sögunnar mjög vel.
Lífið er jú oft og tíðum tilviljana-
kennt.
Bragi Ólafsson er hér með sína
þriðju skáldsögu en áður en Bragi
sneri sér að ritun skáldsagna
hafði hann getið sér gott orð sem
ljóðskáld. Það vill stundum verða
svo að þegar ljóðskáld færa sig
yfir í skáldsagnaformið er eins og
þau viti ekki í hvorn fótinn þau
eigi að stíga. Bundið mál eða
prósi. Sum þeirra reyna jafnvel að
sameina þessa ólíku þætti skálds-
kapar með misgóðum árangri.
Bragi er laus við þessa togstreitu
og kominn langt með að þróa sinn
eigin stíl. Sumt rímar við fyrri
verk hans, eins og sérstæð kímnin
og óframfærnar eða utangátta
persónurnar, en frásagnaraðferð
og uppbygging hefur tekið stökk-
breytingum. Samkvæmisleikir er
spennandi og átakanleg samtíma-
saga með lunkinni fléttu. ■
BÓKMENNTIR
HLYNUR PÁLL PÁLSSON
Samkvæmisleikir
HÖF: BRAGI ÓLAFSSON
Útg: Bjartur
Samkvæmisleikir eftir Braga Ólafsson er
mögnuð skáldsaga. Þrælmögnuð. Tvö teiti
eiga sér stað með tæplega sólarhrings
millibili eina sumarhelgi í Reykjavík. Fyrra
teitið er afmælisveisla þar sem gleðin ríkir
en hið síðara heldur óþægilegra og erfið-
ara. Teitin eiga það þó sameiginlegt að
hálfpólski prentneminn Friðbert Witold
Magnússon er miðpunktur þeirra beggja.
Afleiðingar helgarinnar eru óvæntar og eftir
lestur bókarinnar situr maður gjörsamlega
bergnuminn. Hvað gerðist eiginlega?
Bravó, Bragi!
BRAGI ÓLAFSSON
40-41 (28-29) Menning 20.11.2004 20:29 Page 3