Tíminn - 15.02.1974, Blaðsíða 5

Föstudagur 15. febrúar 1974.
TÍMINN
5
F
Jón Oskar:
liggja. Hins vegar ber saga min
það með sér, að á þeim tima datt
mér ekki i hug að láta islenzkan
mann falbjóða landið, þótt i grin-
sögu væri. Skúrbúinn verður jafn-
vel óstyrkur i rómnum, þegar það
rennur upp fyrir honum, hvað
aðkomumaðurinn vildi fá fyrir
snúð sinn.
Árið 1944 kom saga þessi á
prent. Þá var þjóðhátiðarár á ts-
landi. Þjóðin hafði slitið sig að
1944—1975
Fyrir þrjátiu árum skrifaði ég
smásögu sem ég nefndi „ísland
selt”. Eg lét söguna gerast að jól-
um, liklega til að afmarka betur
stöðu söguhetjunnar. Það var
fátækur maður, sem bjó i skúr,
hins vegar vildi hann hafa jóla-
legt hjá sér og hafði nýlokið við að
þrifa skúrinn, þegar óboðinn gest
bar að garði. Það var dularfullur
náungi og ekki uppnæmur fyrir
jólahelginni, en vildi nokkuð
ræða viðskipti, jafnvel kenna
táiækum skúrmanninum,hvernig
hann ætti að koma ár sinni fyrir
borð. Þar kom, að gesturinn bauö
skúrbóndanum sjálfblekung, sem
hann taldi hið mesta þarfaþing,
til dæmis var gott að skrifa á
víxla með honum, og fleiri náttúr-
ur hafði hann ágætar, svo sem þá,
að allt.sem skrifað var með hon-
um, verkaði sannfærandi á fólk.
Gyllti aðkomumaður þessi mjög
fyrir skúrbóndanum, að hann
gæti orðið rikur og komizt i betri
húsakynni, ef hann ætti við sig
kaupskap. Þá gaf hann honum
hugsjón sem leit út alveg eins og
hún væri ekta, þótt hún væri
raunar gervihugsjón en hún hljóð
aði þannig, að allir skyldu vera
frjálsir og sjálfbjarga á Islandi,
sem skyldi raunar vera mið-
punktur heimsins, en auk þess:
Lifi vestrænt lýðræði. Maðurinn i
skúrnum hlustaði með vaxandi
athygli á komumann og freistað-
ist að lokum til að eiga kaup við
hann og undirritaði samning.
Hafði hann þá selt Island.
Árið 1943, þegar saga þessi var
skrifuð, var siðari heimsstyrjöld-
inni ekki lokið. Bandarikjamenn
og Rússar voru samherjar og vin-
ir. Engin ástæða virtist á þeim
tima að gera sér i hugarlund, að
erlent riki mundi ásælast landið
eða sækjast eftir itökum hér, að
loknu striði, enda höfðu
Bandarikjamenn heitið þvi að
fara héðan. Mér er þó nær að
halda, að fleiri en ég hafi alið með
sér nokkurn kviða um það, hvað
fyrir islenzkri þjóð kynni að
fullu undan yfirráðum Dana. Nú
erárið 1974. Enn er þjóðhátiðarár
á Islandi. Þjóðin minnist ellefu
hundruð ára búsetu á landi sinu.
Hvað gerist árið 1974? Flettum
upp i Morgunblaðinu 16. jan. s.l.
Þarna er mynd af þrettán mönn-
um. Og fyrir neðan myndina
stendur, að þeir gangist fyrir
undirskriftasöfnun til að skora á
islenzku rikisstjórnina og Alþingi
Islendinga að leyfa bandariskum
her að vera áfram i landinu
Merkilegt að engin kona er i
hópnum. Að sjálfsögðu munu
karlarnir ekki telja, að þeir séu
að falbjóða landið erlendu riki um
óvissa framtið eða til frambúðar,
eða þar til viðkomandi kærir sig
ekki um itök-hér lengur, heldur ,að
standa vörð um öryggi og sjálf-
stæði islenzku þjóðarinnar”, eins
og það er orðað hjá þeim. En árið
1943, þegar ég skrifaði sögu mina,
eða þjóðhátiðarárið 1944, þegar
saga min var fyrst prentuð, held
ég, að flestir íslendingar hefðu
talið þetta að bjóða landið erlendu
riki og ekki tekið mark á fögru
orðalagi um sjálfstæði þjóðarinn-
ar. Það hefði á þeim tima þótt
einkennilega gróf rökleysa. Og
samt eru þarna að verki lærðir
menn.
Það vakti athygli mina, þegar
ég sá þessa undarlegu frétt i
Morgunblaðinu, að þeir menn,
sem hafa tekið sig saman um að
reka erindi ameriskra herstöðva
á Islandi, þeir eru af hærri stétt-
um i mannfélaginu. Nánar tiltek-
ið eru þarna tveir framkvæmda-
stjórar, þrir prófessorar, einn
viðskiptafræðingur, einn eðlis-
fræðingur, einn stjörnufræðingur,
einn héraðsdómslögmaður, einn
með BA-próf, einn skrifstofu-
stjóri, einn hæstaréttarlögmaður,
og á myndina vantar einn jarð-
vegsfræðing. Þetta eru engir
skúrmenn. Þeir falla hins vegar
óþægilega vel inn i söguna af
manninum i skúrnum sem seldi
landið til að komast i góð húsa-
kynni. Ég sé fyrir mér manninn i
pólska dróttarvélin
URSUS dróttarvélarnar verða aftur
til afgreiðslu í marz
Allar vélar úr fyrri sendingum eru
seldar
Leitið upplýsinga og kynnist fjölþættum útbúnaði
URSUS dráttarvélanna.
VCIAIiIC
Skeifunni 8 * Reykjavík * Sími 8-66-80
skúrnum.sem nú er kominn i góð
húsakynni, hann titrar ekki leng-
ur og skelfur frammi fyrir þeirri
hugsun að verzla með land for-
feðra sinna og barna sinna, enda
hefur hann fyrir löngu gert samn-
ing um landið og er kominn i góð
húsakynni, jafnvel orðinn rikur.
Og nú vill hann beinlinis berjast
fyrir óboðna jólagestinn með
sjálfblekung hans að vopni,
ásamt hugsjóninni sem hann þá
af honum að gjöf, þvi einn aðal-
forsvarsmaður undirskrifta-
söfnunar fyrir ameriska herinn,
kennari i Háskóla íslands, hann
segir svo i ræðu, prentaðri i
Morgunblaðinu 24. janúar:
„Við höfum sannfæringu i
þessu máli. Þótt á móti blási
stundum, verðum við að berjast
til þrautar”.
Hvað sagði aðkomumaðurinn i
sögunni frá 1943 um sjálfblekung-
inn: „Það sem skrifað er með
honum verkar sannfærandi á
lesandann.” Þannig heldur
likingin áfram, svo undarlegt
sem það er. Og það, sem vekur
athygli mina á þeim kappræðum
sem nú standa yfir um her eða
ekki her á íslandi, er einmitt,
hversu snauð að rökum eru skrif
þeirra manna, sem vilja hafa her
á Islandi og bókstaflega biðja um,
að hér verði áfram ameriskur
her, og þó virðast orð þeirra
verka sannfærandi á margt fólk,
ef satt er að undirskriftasmölum
fyrir herinn gangi eins vel og af er
látið, rétt eins og þar sé að verki
sjálfblekungurinn úr sögu minni.
Það er þá einnig greinilegur vott-
ur þeirrar hugarfarsbreytingar,
sem orðið hefur með þjóðinni,sið-
an saga min var skrifuð, eða á
þeim tima sem íslendingar hafa
vanizt við að lifa i sambýli við er-
lendan her i landi sinu og lita
jafnvel herinn sömu augum og
Stapajón leit sækúna i Atburðun-
um á Stapa eftir Jón Dan, en
Stapajón taldi heimilinu þvi að-
eins borgið, að þessi óviðjafnan-
lega mjólkurkýr væri til staðar.
Fyrir nokkru heimtaði einmitt
maður nokkur i Rikisútvarpinu,
að Islendingar mjólkuðu frekleg-
ar mjólkurkúna óviðjafnanlegu á
Keflavikurflugvelli. Annar var að
skrifa um það fyrir nokkrum dög-
um, að Islendingar ættu sjálfir að
koma sér upp her, og vitnaði i
stjórnarskrána. Þetta er að
minnsta kosti nokkuð góð aðferð
til að hræða þjóðina, svo að hún
kjósi að hafa ameriska herinn
áfram, þvi sjá: ef Islendingar
láta herinn fara, þá verða þeir
sjálfir að koma sér upp her og
kosta hann, þvi aðrar smáþjóðir
hafa her o.s.frv. Hér sannast hið
fornkveðna, að ekki er öll vitleys-
an eins. En það er af Stapajóni að
segja, að i sögulok virðist hann
hafa komizt að raun um.að kýr sú,
af annarlegu bergi brotin, sem
hann hafði talið hina einu sönnu
liftryggingu heimilisins, var ekki
ómissandi, þegar i harðbakkann
sló, og ekki verður annað fundið
en mun geðfelldari bragur sé
kominn á heimilið þegar venjuleg
islenzk kýr er orðin blessun
fólksins, enda er sú islenzka kýr
ekki lengur umhirðulaus og litils-
virt, svo sem verið hafði, meðan
heimilisfólkið dýrkaði aðkomu-
beljuna.
Saga min, „ísland selt”, sem
fyrst var prentuð á þjóðhátiðar-
ári 1944, hefði betur á engan hátt
orðið að veruleika. En á þvi ári,
þegar Islendingar vilja minnast
ellefu hundruð ára búsetu i land-
inu, þá risa upp menn.sem vilja
gera sögu mina um galdra-
sjálfblekung og landsöluvixil að
veruleika meira en orðið er.
Mér finnst vera nóg komið og
vænti þess að þjóðin hafi orð
þeirra manna að engu, sem reka
erindi útlendra hermanna á ís-
landi þjóðhátiðarárið 1974.
Jón Óskar.
Milljónaferð til London
fyrir aðeins kr. 16.500,00
í febrúarmánuði iðar stórborgin af
lífi og fjöri. Þess vegna býður
British Airways vikudvöl í London
-frá sunnudegi til sunnudags- á sér-
stöku verði. Innifalið í verðinu: Flug-
ferðir, gisting í 7 nætur, og morgun-
verður. Brottfarar-tími flugsins, frá
Reykjavík er eftir hádegi á sunnudög-
um.
Ferðalangar fá ókeypis afsláttarbók,
sem veitir þeim rétt á 10% afslætti í
fjölmörgum verzlunum, veitingahúsum,
og skemmtistöðum, auk ókeypis
aðgangskorts í næturklúbbum og
diskótekum. í London verða hátíða-
skrúðgöngur með fjörugu fólki, klæddu
búningum löngu liðinna daga, sérstök
tízkusýning á nútíma hönnun og efn-
um Lundúnatízkunnar. Þá má ekki
gleyma Dickens Festivalinu í Southwark
-kvikmyndir, upplestrar, sérsýningar,
o.fl. Alltaf eitthvað nýtt á hverjum
degi.
Þessi einstaka ferð er sannkölluð
milljónaferð, en verðið er frá
kr. 16.500.00.
Upplýsingar og farseölar hjá feröaskrifstofunum.
British airways
JZMtl
\bull be ingoodhands.