Tíminn - 15.02.1974, Blaðsíða 7

Föstudagur 15. febrúar 1974.
TÍMINN
7
Pétur
Guðjónsson:
••
Onnur grein
Varnarmálin
Þar sem hið endanlega póli-
tiska vald er i höndum hins al-
menna borgara i lýðræðislegu
þjóðskipulagi, fellur sú skylda á
hinn almenna borgara að kynna
sér, hver eftir sinni beztu getu,
meginatriði þeirra mála, sem
haft geta veruleg áhrif ef ekki úr-
slitaáhrif á gengi og öryggi lýð-
veldisins. Við erum búin að vera
svo langt i burtu frá hinum stóra
heimi i svo langan tima, að meðal
okkar býr tilfinning um(að við sé-
um svo óralangt i burtu frá öðrum
löndum. Við verðum blátt áfram
að setjast niður og hugsa til þess
að gera okkur ljóst, að næsta land
er orðinn nálægur nágranni, ís-
landsálar eru orðnir klukkutima
ferðalag á venjulegri farþega-
þotu. En hvað skyldu tröllskessur
vorra tima vera lengi að skálma
þá? Miðað við þær flugvélar, er
Rússar eru nú þegar með i fram-
linu, er þetta orðið stundarfjórð-
ungs verk. Má búast við.að-innan
5 ára verði þetta komið niður i 10
minútur. Við komum til með að
sjá jafnvel farþegaflugvélar fara
þessa vegalengd á hálftima innan
tveggja ára, eða 1976 og það i
reglubundnu flugi. Nei, tæknin er
hér búin að orsaka svo snögga
fjörbyltingu, að við erum sálar-
lega langt á eftir. Miðað við
ferðahraða áranna fyrir heim-
styrjöldina er ísland að Vverða
eyja i norska skerjagarðinum.
Slik gjörbylting i tæknilegu til-
liti kostar gjörbyltingu i sálarlegu
og hugsanalegu tilliti, ef við eig-
um ekki að vera fyrir utan veru-
leikann. Ein aðalbreytingin, sem
þetta orsakar, er eins og fyrr seg-
ir, að Island hefur dregizt inn i
brennipunkt átaka hernaðarstór-
velda(og verður að kunna að sjá
fótum sinum forráð við slikar að-
stæður. Þótt við Islendingar séum
ekki hernaðarþjóð, ráðum
yfir svo til engri hernaðarlegri
sérþekkingu, þá búum við yfir
hernaðarlegum erfðavenjum.
„Hennar strið i þúsund ár er eilift
kraftaverk” hefði skáldið fullt
eins vel getað sagt eins og „henn-
ar lif”, þvi 1100 ára lif þessarar
þjóðar á afskekktri eyju langt i
norðurhöfum við heimskautsbaug
hefur verið þrotlaust strið i póli-
tisku tilliti við nágrannakonung-
dæmin Noreg og Danmörku, það
eru ekki nema 30 ár á þessu ári
siðan fullnaðarsigur vannst i
þeirri baráttu.
En stórstyrjöldin, sem Is-
lendingar hafa háð i þessar 11
aldir hefur fyrst og fremst verið
háð gegn hinum óbliðu náttúru-
öflum þessa lands. Það er einmitt
i þessari styrjöld, sem mörg
orrustan hefur tapazt við hræði-
legt manntjón. Bændur landsins
hafa þurft i allar þessar aldir að
sækja óravegu inn á fjöll og öræfi
þessa lands, eigandi von allra
veðra. Við þurfum ekki að fara
aftur til þeirra sorgaratburða,
sem gerðust á Kili fyrir tveim
öldum og beinin sjást enn eftir, til
þess að vera minntir á þetta stríð.
Ungur bóndi úr Borgarfirði varð
úti i leitum i fjöllum við Holta-
vörðuheiði nú fyrir rúmu ári. En
stóru höggin hafa komið i átökun-
um við Ægi konung. Svo stór hafa
þessi högg verið, að sjósókn hefur
lagtniður i verulegum mæli, eins
og gerizt i Austur-Skaftafells-
sýslu, er stór hluti skipa og
manna glatast i einu veðri. Eða
þá Halaveðrið, er milli 50 og 60
vaskir islenzkir sjómenn falla á
nokkrum klukkutimum.
Akveðinn þáttur I lifi manna og
þjóða er undir láni kominn, og á
þann þáttinn getum við haft tak-
mörkuð áhrif . En það,sem skipt
hefur sköpum um, hvort menn
næðu landi eða sneru heilir heim
af öræfum þessa lands, var oftast
undir fyrirhyggju, kunnáttu og
reynslu komið. Þeir menn, sem i
forsvari voru, vissu hverjar hætt-
ur voru fyrir hendi og bjuggu sig
sem bezt þeir máttu. 1 þessu ein-
falda atriði liggur lykillinn að
sigri islenzku þjóðarinnar, þvi
þótt orrustur töpuðust, þá vannst
styrjöldin, i þaðminnsta til þessa.
Hér komum við að fyrstu reglu
hinnar almennu herfræði: þekktu
þinn eigin styrk, þekktu styrk
óvinarins og gerðu ráð fyrir hinu
versta. Almennur skilningur á
þessum grundvallarlögmálum al-
mennrar baráttu ræður framtið
islenzku þjóðarinnar. Nú ræður
og skiptir sköpum, hvort okkur
tekst að færa þessi einföldu lifsins
lögmál yfir á hínar mjög svo
breyttu taðstæður, sem við nú
stöndum andspænis, þvi ná-
kvæmlega sömu grundvallarlög-
málin eiga við I heiminum nú og i
upphafi íslands byggðar. Mál-
tækið segir: „Fáir kunna sig of
vel i góðu veðri heiman að búa”.
Það er nefnilega margt i þeirri
þróun, sem við höfum fyrir
augunum nú, sem er til þess fallið
að slá ryki i augu manna og villa
þeim sýn.
Mikið tal hefur verið undanfar-
in ár um afvopnun og minnkun
herafla og hernaðarútgjalda.
Stórir fundir hafa verið haldnir i
Genf og Helsinki um allsherjaraf-
vopnun, fundir eru i Vinarborg
um gagnkvæma minnkun i her-
afla I Evrópu, sem svo á að vera
grundvöllur að öryggismálaráð-
stefnu Evrópu. Bresjneff heim-
sótti Bandarikin á siðasta ári og
undirritaði marga samninga við
Nixon. Allt eru þetta atriði, sem
draga úr spennu, og svo halda
sumir, að nú sé orðið svo friðvæn-
legt i heiminum.
Þá er spurningin þessi, hvar er
að finna yfirlýsingar af hendi
Sovétstjórnarinnar, þar sem hún
lýsir þvi yfir, að hún sé hætt að
vinna að þvi að færa öllum þjóð-
um heims kommúnistískt
stjórnarfar? Hefur eðli hennar
breytzt? Nei, þvert á móti, þeir
eru hér i harðri samkeppni við
Kinverja um forustuhlutverk I
kommúnistaheiminum og fara
ekkert dult með það, þar sem það
á við, að þeir vinni ötullega að þvi
takmarki að gera alla heims-
byggðina að kommúnistisku
rikjasambandi. Og þeir hafa ekki
afneitað þeirri kenningu Lenins,
að öll meðul séu réttlætanleg til
að ná þessu takmarki. Enda virð-
ist ástandið heimafyrir i Sovét-
rikjunum nú vera að færast óð-
fluga aftur til Stalinstimans eftir
þlðu Krútsjoffs. Eru hér nærtæk-
ar sannanir um nýlegar og yfir-
standandi ofsóknir gegn mennta-
og listamönnum, sem krefjast
þess að fá að njóta frelsis, rit-
frelsis og annarra almennra
mannréttinda. En það er viðar
grunnt á þessum veikleika i
mannlegu eðli og er skemmst að
minnast, er ritstjórar Morgun-
blaðsins glötuðu virðingunni fyrir
ritfrelsinu út af einni landhelgis-
grein Péturs Guðjónssonar.
Pétur Guðjónsson
<5
AL) GLYSI N GADEILD TÍMANS
Umboðsmenn
fyrir
Skoda fólksbifreiðir
og
Tatra vörubifreiðir
óskast
Umsóknareyðublöð fóst d skrifstofu okkar
Auðbrekku 44-46, Kópavogi, sími 42-600
Umboðsmenn
óskast ó
eftirtöldum stöðum:
Akranesi
Borgarnesi
Stykkishólmi
Patreksfirði
Blönduósi
Sauðárkróki
Húsavík
Egilssföðum
Neskaupstað
Höfn
Vestmannaeyjum
TEKKNESKA
BIFREIÐAUMBOOIÐ
Á ÍSLANDI H.F.
Steingrímur Hermannsson:
Hvað gerðist í
varnarmálum?
á kjördæmisþingi Framsóknarmanna í
Reykjanesk jördæmi?
A KJÖRDÆMISÞINGI
Framsóknarmanna i Reykjanes-
kjördæmi 25. nóv. s.l. var gerð
eftirfarandi samþykkt i varnar-
málum.
Þingið fagnar þvi, ,,að nú
stendur yfir formleg endurskoðun
á varnarsamningnum við Banda-
rikin frá 1951. Þingið telur, að ef
endurskoðunin leiðir ekki til
nýrra samninga við Bandarikja-
menn á endurskoðunartimanum
hljóti tslendingar að segja
samningnum einhliða upp. Legg-
ur þingiðáherzluá þástefnurikis
stjórnarinnar og Framsóknar-
flokksins, að stefnt skuli að þvi,
að bandariska herliðið hverfi af
landi brott fyrir lok kjörtima-
bilsins.”
t Timanum s.l. laugardag
gerir Jón Skaftason, „að gefnu
tilefni” athugasemdir við skrif
SUF-siðunnar um hans þátt i
þessari samþykkt. t það mál mun
ég ekki blanda mér. 1 lok athuga-
semda Jóns kemur hins vegar,
eins og skollinn úr sauðaleggnum,
eftirfarandi setning:
„I stjórnmálanefnd þingsins
Athugasemd
I frétt um rafmagnsbilanir á
Austurlandi, sem birtist i blaðinu
hinn 13. febrúar, hefur prentvillu-
púkinn brugðið á leik. Þar
stendur á einum stað, þar sem
sagt er frá þvi að rafmagnsstaur-
ar hafi brotnað, að þeir hafi verið
„flestir i Jökulsárhlið i Jökul-
dal”. Hér átti auðvitað að standa
„flestir I Jökulsárhlið og
Jökuldal”.
Þá er i annarri frétt I sama
tölublaði talað um „Rauðasand á
Barðaströnd”. Þetta er að sjálf-
sögðu ekki rétt. Hitt er svo annað
mál, að Rauðisandur er i
Barðastrandar sýslu
Varahlutir
Cortina, Volvo, Willys,
Austin Gipsy, Land/Rover,
Opel. Austin Mini, Rambler,
Chevrolet, Benz, Skoda, Tra-
bant. Moskvitch.
! Höfum notaða varahluti i
þessar og flest allar eldri
gerðir bila meðal annars:
Vélar, hásingar og girkassa.
Bilapartasalan
Ilöfðatúni 10, simi 11397.
lögðum við Steingrimur Her-
mannsson til, að siðasti liður
samþykktarinnar félli niður.”
Þar sem Jón fjallar að öðru
leyti aðeins um miðhluta
samþykktarinnar, þ.e. uppsögn
varnarsamningsins, og birtir ekki
samþykktina i heild, virðast
margir misskilja þessa setningu
þannig, að ég hafi lagt til, að at-
riðið um uppsögn félli niður.
Þetta er að sjálfsögðu mis-
skilningur. Hið rétta er, að ég
hafði orð á þvi, að siðasta
setningin um, að stefnt skuli að
þvi, að herinn fari á kjörtima-
bilinu mætti falla niður. Þetta
studdi Jón. Bæði er það, að i min-
um huga er það aukaatriði, hvort
herinn fer á einu ári eða þremur
eins og ég hef oft sagt, og i öðru
lagi sýnist mér allt sem máli
skiptir, þegar komið i fyrri hluta
samþykktarinnar. Með þvi var
samþykkt, að segja bæri varnar-
samningnum einhliða upþ, ef við-
unandi breytingar fást ekki á
endurskoðunartimabilinu.
Einnig er rétt að hafa i huga, að
við höfum i þingflokki Fram-
sóknarflokksins samþykkt til-
lögur að umræðugrundvelli við
Bandarikjamenn. Ef þær leiða
ekki til samkomulags má vera
ljóst, að til uppsagnar á að koma
samkvæmt þeirri samþykkt, sem
gerð var á kjördæmisþinginu. Um
það virðist óþarft að deila. Við
skulum vona, að ekki komi til
þess. Vonandi næst samkomulag.
Menntamálaráðuneytið
Auglýsing um leyfi
til rekstrar
sumardvalarheimila
fyrir börn
Menntamálaráðuneytið vekur athygli á þvi að sækja
þarf uin leyfi til ráðuneytisins tii þess að reka sumar-
dvaiarheimili, sumarbúðir og önnur barnaheimili.
Sérstök umsóknareyðublöð i þessu skyni fást i ráðu-
neytinu og hjá Barnaverndarráði Islands og barna-
verndarnefndum,
Umsóknum fylgi umsögn héraðslæknis og barna-
verndarnefndar, heilbrigðisvottorð heimilisfólks, svo
og sakavottorö umsækjanda, ef sótt erum i fyrsta sinn.
Þeir aðilar, sem fengu slik leyfi siðastliðið sumar eöa
fyrr, þurfa að sækja um leyfi á ný til ráðuneytisins.

M
Iðjuþjálfari
iVr •
N Í'S
>W*
i rr
v, r\
'rý
Staða iðjuþjálfara viö Hjúkrunar- og Endur-
hæfingadeildir Borgarspitaians er iaus til umsóknar og
veitist eftir samkomulagi.
Iðjuþjálfaramenntun áskilin.
Laun samkvæmt kjarasamningi borgarinnar.
Umsóknir er greini aldur, menntun og fyrri störf
sendist Heilbrigðismálaráði Reykjavikurborgar fyrir
12. marz 1974.
Upplýsingar um stöðuna veitir yfirlæknir.
Reykjavik, 13. febrúar 1974

Zf
r-4.'
m
T/ ■■'
•V
y .
v>>
rT >.
Heilbrigðismálaráð
Reykjavikurborgar.