Tíminn - 30.06.1974, Page 13

Sunnudagur 30. júnl 1974.
Útgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas
Karlsson, Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Rit-
stjórnarskrifstofur i Edduhúsinu við Lindargötu, simar
18300-18306. Skrifstofur i Aðalstræti 7, simi 26500 — af-
greiöslusimi 12323 — auglýsingasimi 19523.
Blaðaprent h.f.
k- >
Kjósendur dæma
í dag fá kjósendur vald til að ákveða, hvernig
stjórn landsins skuli háttað næstu fjögur ár.
Það skiptir að sjálfsögðu miklu þá flokka, sem
keppa um kjörfylgið, hver úrslitin verða. Þó
varðar það kjósendurna sjálfa langmestu, hver
dómur þeirra verður, þvi að hann getur ráðið
miklu um lifskjör þeirra á næstu árum og jafn-
vel um lengri framtið. Það er mikilvægt, að
kjósendur vegi og meti vel menn og málefni og
láti ekki blekkingar og dægurflugur villa sér
sýn. Þeir mega ekki heldur meta eitt mál svo
mikils, að vegna þess gleymi þeir öllum mál-
um öðrum. Þeir verða að leitast við eftir beztu
getu að vega málin i heild og láta úrskurð sinn
vera i sem beztu samræmi við þá niðurstöðu,
sem þannig er fengin.
Framsóknarflokkurinn telur sig hafa reynt
að leggja málin fyrir á þann hátt, að kjósendur
fengi sem bezta vitneskju um störf hans, stefnu
og fyrirætlanir. Fyrst og fremst hefur hann þó
lagt áherzlu á, að kjósendur dæmi eftir verkun-
um. Hann hefur bent á þær breytingar, sem
urðu á stjórnarstefnu og stjórnarháttum eftir
að hann fékk stjórnarforustuna fyrir tæpum
þremur árum. Hann hefur bent, á að á þessum
þremur árum hefur fiskveiðilögsagan verið
færð út i 50 milur, ný stórsókn hefur verið hafin
i byggðamálum, lifskjör alls almennings hafa
verið bætt og þó alveg sérstaklega ellilifeyris-
þega. Hannhefur bent, á að þótt stjórninni hafi
ekki tekizt að ráða við verðbólguvandann hefur
engin stjórn brugðizt eins fljótt við og núver-
andi rikisstjórn, þegar sýnt var eftir kaup-
samningana á siðastl. vetri, að þörf væri fyrir
skjótar aðgerðir. Þar réði að sjálfsögðu Ölafur
Jóhannesson forsætisráðherra mestu. Hann lét
ekki heldur sitja við orðin tóm. Hann rauf þing-
ið og lagði málin i hendur þjóðarinnar, þegar
stjórnarandstæðingar og Karvelhluti Samtak-
anna svonefndu, notuðu stöðvunarvald sitt til,
að hindra allar raunhæfar aðgerðir. Hin
traustu og ábyrgu viðbrögð ólafs Jóhannes-
sonar undir þessum kringumstæðum, sönnuðu
ótvirætt, að hann er nú sá stjórnmálaleiðtogi
þjóðarinnar, sem hún getur bezt treyst.
Framsóknarmenn telja ekki rétt á sjálfan
kjördaginn, að halda áfram hörðum ádeilum á
andstæðinga. En hann hvetur kjósendur til að
bera saman verk hans og annarra flokka og þó
fyrst og fremst aðalkeppinauts hans, Sjálf-
stæðisflokksins. Sjálfstæðisflokkurinn hafði
stjórnarforustuna á árunum 1967-1971. Muna
menn ekki enn eftir gengisfellingunum, at-
vinnuleysinu og landflóttanum, sem einkenndi
þetta timabil? Þá er ekki úr vegi að benda á,
hvort kjósendum þyki Sjálfstæðisflokkurinn
hafi gert fullnægjandi grein fyrir efnahags-
stefnu sinni nú fyrir kosningarnar. Jafnvel
stefna hans i varnarmálum, sem hann flaggar
mest, er harla óljós, þvi að stundum má skilja
hana svo, að hann vilji ekki aðeins óbreytt
ástand, heldur stóraukna hersetu.
Sérstök ástæða er til að vara við smáflokkun-
um, þvi að á þeim getur ekkert traust samstarf
byggzt, eins og svo glögglega kom i ljós á þvi
kjörtimabili, sem nú er að ljúka, þeir valda að-
eins upplausn og glundroða.
Framsóknarflokkurinn bíður vongóður
úrslita kosninganna i trausti þess að kjósendur
láti dómgreind sina ráða.
TÍMINN
13
Bent Albrectsen, Politiken:
Kosningabaráttan
snýst um Trudeau
Kanadamenn ganga að kjörborðinu 8. júlí
KOSNINGABARÁTTUNNI
í Kanada lýkur 8. júli, þegar
gengið verður að kjörborðinu.
Flestum kjósendum virðist
þessi barútta vera óþægileg og
óþörf fyrirhöfn.
Vorið hefir verið ákaflega
votviðrasamt og sáning á
sléttunum I vesturfylkjunum
tafizt svo mjög, að hún er nú
tæplega hálfnuð, en er langt
komin um þetta leyti þegar
sæmilega viðrar. Annirnar
eru þvi meira en nægar.
Ibúar iðnaðarsvæðisins um-
hverfis Toronto voru farnir að
búa sig undir sumarleyfið, eða
að njóta sumarsins I ró og
næði eins og vatnsmettað korn
sléttubændanna.
Andrúmsloft stjórnmálanna
virðist ákaflega mollulegt, að
minnsta kosti I samanburði
við stóra grannrikið i suðri,
þar sem eilíft uppþot virðist
vera. Þessi samanburður
veldur áhugaleysi, auk þess
sem Pierre Elliot Trudeau er
að efna til kosninga í annað
sinn á tveimur árum.
AFSTAÐAN til umheimsins
viröist ekki valda Kanada-
mönnum neinum nýjum
vanda, nema þá helzt ef litið
er á afstöðuna til grannríkis-
ins sem utanrikismál, en þá
skyggir hún lika á allt annað.
En afstaðan til Bandarikjanna
er I eðli slnu miklu fremur
innanrlkis- en utanrikismál.
Hér áður var talað af hug-
sjónahita um hlutverk
Kanadamanna á alþjóðavett-
vangi, eða hvort Kanada ætti
að vera friðarboði eða púður-
tunna, eins og hinn kunni, ný-
látni blaðamaður James Mini-
fie hjá CBS komst að orði.
Þessi umræða virðist nú
hljóðnuð, að minnsta kosti um
sinn.
Enginn atburður i um-
heiminum virðist hafa raskað
ró manna nema kjarnorku-
sprenging Indverja. Kanada-
menn hafa lagt mikið að
mörkum I kjarnorkutækni og
lita þvi svo á, að mörg heit
hafi verið rofin með þessari
sprengingu.
EKKI má gleyma afstöð-
unni til grannrlkisins I suðri.
Trudeau forsætisráðherra
sagði eitt sinn um þetta
nábýli, að það væri eins og að
sofa hjá ffl. Maður ætti á
hættu að merjast til dauðs I
hvert sinn, sem hann hreyfði
sig.
Verkföll I bíiaverksmiðjum
sunnan landamæranna hafa
valdið atvinnuleysi þúsunda
Kanadamanna, sem starfa við
bílahlutasmiðjur I Kanada.
Margir landsmenn lita svo á,
að hrindingar, pústrar og
þungur þrýstingur sé einkum
samfara lagningu hinna tröll-
auknu ollu- og gasleiðslna,
sem eiga að flytja gas og oliu
frá Norður-Ishafinu og
Alberta á markað I
Bandarlkjunum.
ALKUNNUGT er og viður-
kennt, að Kanadamönnum
væri gersamlega ofviða að
kosta iðnvæðingu slna sjálfir
og nýta auðlindir landsins.
Þess vegna verður að seilast
til suðurs eftir fjármagninu.
Nábýli er þvl fyrirferðarmikið
I deilunum um innanlands-
málin, en þær snúast mest um
efnahagsmál og einkum þó
verðbólgu.
Þegar visitala neyzluvöru-
verðs tók stærri kipp en hún
hafði gert s.l. 27 ár, rauf
Flokkur þjóðlegra demokrata
friðarsáttmálann, sem hann
hafði gert við Trudeau um
Stanfield.
minnihlutastjórn Frjálslynda
flokksins. Þá fékk Róbert
Stanfield tækifæri til að fylkja
Ihaldsflokknum til orrustu.
Frjálslyndi flokkurinn er
naumast frjálslyndur nema I
gömlum efnahagsskilningi.
Trudeau forsætisráðherra
hefir valið þann kost, að hafa
afskipti rlkistjórnarinnar af
verðlags- og launamálum sem
allra minnst. Keppinautar
hans til hægri og vinstri tala
hins vegar hátt og snjallt um
hvers konar hömlur.
Sósíalistar leggja til tvenns
konar verð á nauðþurftum, en
Ihaldsmenn vilja stöðva
hækkanir verðlags og launa.
ÞETTA virðist raunar vera
meginvandinn, sem við er að
etja I þessu merkilega landi,
sem er 8000 kilómetra breið
spilda norðan landamæra
Bandarikjanna. Norð-vestur
hluti landsins er þriðjungur af
flatarmáli þess, en hann er
svo strjálbýll, að hann sendir
aöeins einn fulltrúa á þingið i
Ottawa.
Tungumálastrlð Englend-
inga og Frakka er i algleym-
ingi I Ottawa. Fyrir skömmu
var borin fram tillaga um að
senda alla opinbera starfs-
menn I skóla að nýju til þess
að þeir lærðu að tala bæði
málin. Allt er þarna gjörólikt
British Columbia á vestur-
ströndinni, en hún dregur
einkum dám af Kaliforniu.
Aðalflokkarnir skipta meira
að segja um svip og afstöðu
eftir landssvæðum.
Augljóst er og, að efnahags-
aðstaða stórbóndans á slétt-
unni, sem fjórfaldaði tekjur
sinar á fjórum mánuðum árið
1974, er allt annars eðlis en
fjárhagserfiðleikar iðnverka-
mannsins i Toronto, þar sem
verðbólgan gleypir æ meira af
innihaldi launaumslagsins.
ÞEGAR þannig stendur á
Snýst kosningabaráttan eink-
um um Trudeau sjálfan. Þessi
óvenjulegi, siðhærði, franski
Kanadamaður með „stæl-
bindin” var afar vinsæll af al-
þýöu manna fyrir nokkrum
árum. I kosningunum 1972
snerust margir gegn honum
og þá komst hann I mjög
óþægilega minnihlutaaðstöðu.
Toronto hefir löngum ráðið
úrslitum I kosningum I
Kanada. Þar sýnist afstaða
manna til Trudeaus standa i
járnum og hann reynir nú að
efla vinsældir sinar á ný. Hann
lætur lönd og leið háleitt hiut-
verk Kanadamanna, sem
friösemjanda milli Austur-
veldanna og Vesturveldanna,
en þvl é hélt hann hátt á lofti
fyrir tveimur árum, og snýr
sér nú einkum að innanlands-
málum.
Þessi einbeitning að sinu
heima er ef til vill timanna
tákn, og hún er að minnsta
kosti afar áberandi i
kosningabárattunni I Kanada i
þetta sinn.
Þ.Þ.