Tíminn - 20.10.1974, Page 6

6
TÍMINN
Sunnudagur. 20. október. 1974
eyinga. Hann hét Jakob
Biskupsstöð og var frá Klakks-
vik. Hannmuneiga afkomendur
eða frændur á Austfjörðum.
Jakob Biskupstöð varð að
flytja til Eyja um stundarsakir
1901-1905 og smiða áttæringana
og teinæringana sina þar sökum
þess, að dönsku skipin neituðu
að flytja þessa stóru árabáta frá
Færeyjum til Islands.
Teikningin af litla vélbátnum,
með liggjandi siglutré, og ekk-
ert stýrishús, minnir mjög mik-
ið á v/b Unni, hinn fyrsta, sem
smiðaður var fyrir Vestmanna-
eyjasjómenn. Teikninguna
gjörði listmálarinn Engilbert
heitinn Gislason, mágur Þor-
steins skipstjóra Jónssonar,
Laufási.
Elzta Edinborgarbryggjan i
Vestmannaeyjum:
Tvær bryggjur voru byggðar i
Vestmannaeyjum 1907-1908.
Vestmannaeyjahreppur hóf að
byggja bryggju á svokallaðri
Stokkhellu 1907. Sama árið hóf
Gisli J. Johnsen bryggjugerð.
Þá byggði hann hina fyrstu
Edinborgarbryggju, sem mynd-
in er af hér. Hann hafði þá með
höndum afgreiðslu skipa. Skúr-
inn, sem þarna stendur austan-
vert við bryggjuna, er geymslu-
skúr vegna afgreiðslu skipanna.
Fyrsta bryggjan var byggð
þannig, að steyptar undirstöður
báru uppi bryggjutrén, eða tré-
bukkar eins og myndin sýnir.
Arið 1911 endurbætti Gisli þessa
frumbryggju sina. Það gerði
hann næstu árin. — Arið 1926
markar siöan mikilvægt spor
fram á við. Þá er svo komið
bryggju Gisla J. Johnsens, að
flutningaskútur geta við hana
lagzt.
Þarna er mynd af fyrsta
flutningaskipinu, sem legst að
bryggju i Vestmannaeyjum.
Það var dönsk þrimöstruð
skúta, sem flutti timburfarm til
verzlunar Gisla J. Johnsens.
Það þótti mikill viðburður i
kaupstaðnum. (Blik,ársrit
Vestmannaeyja).
*
Attæringurinn Ésak
Ingólfur Davíðsson:
Byggt og búið
í gamla daga xuv
Um langt árabil á 18. öld voru
nöfnin á hinum opnu skipum i
Vestmannaeyjum valin úr bibli-
unni, svo sem Abraham, ísak,
Jakob, Enok o.fl. Þá átti danski
konungurinn alla útgerð i Eyj-
um og enginn islenzkur maður
hafði leyti til að stunda sjóinn
þar nema á útvegi konungsins.
Vildi hann ekki þýðast það, varð
hann að sitja i landi og vera án
flestrar bjargar. Ef skipin með
bibliunafninu reyndust happa-
skip, hélzt nafnið við lýði kyn-
slóð fram af kynslóð. Svo varð
það t.d. með nafnið ísak.
Hér höfum við mynd af sið-
asta opna skipinu, sem hét
þessu nafni.
Eftir að Vestmannaeyingar
sjálfir fengu leyfi til að eiga opin
skip og gera þau út var þaö
mjög algengt, að Landeyingar
smiöuðu skipin þeirra. Sú trú
var rlkjandi, að þar byggju
beztu skipasmiöirnir, sem
byggðu affarasælustu skipin,
mestu happafleyturnar.
Nafnkunnasti skipasmiður i
Landeyjum á s.l. öld var Þorkell
Jónsson bóndi á Ljótarstöðum
og svo hjálparsmiðir hans. Þor-
kell bóndi smiðaði t.d. árið 1836
þrjú frægustu skipin, sem Vest-
mannaeyingar áttu á s.l. öld.
Það voru áttæringarnir Isak,
Gedion og Trú. Hið siðastnefnda
var þó meira Landeyjaskip en
Eyjafar.
A áttæringnum tsak var
stundaður sjór frá Eyjum i 70 ár
eða frá 1836-1906.
Vestmannaeyjasjómenn
stunduðu mjög mikið sjó á Aust-
fjörðum á sumrum fyrir, um og
eftir siðustu aldamót. Þar
kynntust þeir ýmsum framför-
um, sem til heilla horfðu um út
gerð og fiskveiðar, svo sem
notkun linunnar, notkun léttari
báta en opnu, islenzku skipin
voru o.s.frv.
Hinn daglegur setningur
hinna þungu opnu skipa i Eyjum
var mjög erfiður þó að ekki yrði
hjá honum komizt til öryggis,
þar sem Vogurinn (höfnin) i
Eyjum var óvarin fyrir austan
sjó og stórviðrum.
Austfirðingar höfðu snemma
náin kynni af Færeyingum, sem
gerðu þar út á sumrin. Þeir not-
uðu létta árabáta, sem auðvelt
var að setja á land. Þarna fengu
Vestmannaeyingar hugmynd-
ina þá, að nota fremur færeyska
báta sem bæði voru léttari undir
árum og i setningu, en islenzku
áraskipin.
A árunum 1901-1905 starfaði
færeyskur bátasmiðameistari i
Vestmannaeyjum, smiðaði þar
marga teinæringa, sem þóttu
heppilegri skip þar á marga
lund en islenzku skipin með
gamla laginu. Hér fylgir mynd
af fyrirmynd færeysku bátanna,
sem færeyski bátasmiðameist-
arinn smiöaði fyrir Vestmanna-
v-. " : ■ ’ . • . ' '
...- aMÉB'* '-*• ■.

Litill vélbátur I Vestmannaeyjum
Færeysk bátafyrlrmynd
Fyrsta flutningaskipið, sem iegjst viö bryggju I Vestmannaeyjum
Elzta Edinborgarbryggjan i Eyjum
F