Tíminn - 20.10.1974, Qupperneq 14

14
TÍMINN
Sunnudagur. 20. október. 1974
Neytendasamtökin:
Villandi auglýsingar
A6 gefnu tilefni vilja Neytenda-
samtökin vara við, að öllum
seljendum vöru og þjónustu er
stranglega bannað að nota
meðmæli hvers konar, innlendra
og erlendra neytendasamtaka til
framdráttar sölu á vörum sinum
eða þjónustu. Hafa orðið nokkur
brögð að þvi undanfarið, að is-
lenzk fyrirtæki hafi auglýst vörur
með þeim meðmælum, að banda-
risku neytendasamtökin mæli
með þeim, sem „beztum” eða
„Best Buy”.
í þessu tilliti er um nokkuð vill-
andi auglýsingu að ræða, þar eð
slik meðmæli frá erlendum
neytendasamtökum miðast ávallt
við, að einhver vara sé
meðmælanleg miðað við verð og
gæði, sem fáanleg eru á markað-
inum þar I landi. Þar með er alls
ekki sagt, að slikt þurfi að gilda
hér á landi, þar sem verðlag og
vöruval er allt annað. Kaupendur
eru þvi beðnir að taka öllum slik-
um fullyrðingum með ýtrustu
varúð.
Nýju vélarnar, sem notaöar eru við framleiAslu á appelsinusafan-
um.
5% verðlækkun!
I siðustu viku voru nýjar vélar
teknar i notkun hjá Sól h/f til
notkunar I sambandi við fram-
leiöslu á Tropicana-appelsinu-
safa.
Vélar þessar eru mjög sjálf-
virkar og þegar er auðsýnilegt að
þær munu spara bæði efni og
vinnu.
Fyrirtækiðhefur þvi ákveðið að
lækka Tropicana-ávaxtasafann
um 5% frá og með deginum i dag
aö telja.
32 únsu —tæplega 1. lítri) ferna
mun samkvæmt þessu lækka um
5-6 krónur i útsölu.
64 únsu — tæplega 2 litrar) ferna
um 10-12 krónur i útsölu og 8 únsu
(tæplega peli) ferna um 1-2
krónur.
Erfitt er að segja nákvæmlega
til um hversu miklu lækkunin i út-
sölu nemur, þar sem álagning
verzlana á þessa vöru er mjög
mismunandi.
Umdeild veiting
skólastjórastöðu
í Kópavogi
HJ—Reykjavik — Starfshópur
Rauðsokka um atvinnumál sendi
nýlega frá sér áiyktun vegna
veitingar skólastjórastöðu við
Snælandsskóla i Kópavogi.
Umsækjendur um stöðuna voru
fjórir, þar af ein kona.
I ályktun Rauðsokkanna segir,
að við stöðuveitinguna hafi
greinilega verið um kynferðis-
mismunun að ræða. Augljóst sé,
aö konu nægi ekki að standa
körlum jafnfærist um menntun
og starfsreynslu, þegar sótt er um
stöður, jafnvel ekki að standa
þeim mun framar. Allt hjal um
full lagaleg réttindi kvenna og
algjört jafnrétti kynjanna á
Islandi sé þvi miður oft ekki
annað en marklaust orðagjálfur,
þegar á reyni.
A fundi, sem bæjarstjórn Kópa-
vogs hélt fyrir skömmu, var sam-
þykkt tillaga, þarsem segir m.a.:
„Bæjarstjórn Kópavogs, átelur
harðlega þá menn, sem undan-
farið hafa staðið fyrir árásum á
fræðsluráð Kópavogs fyrir ráðn-
ingu skólastjóra Snælandsskóla.
Bæjarstjórnin vitir þau vinnu-
brögð, sem viðhöfð eru i þessu
sambandi, að birta I dagblaði
efni úmsókna þeirra fjögurra
manna, sem sóttu um stöðuna, og
reyna m.a. með ýmsum við-
bótum, að upphefja einn um-
sækjenda á kosnað hinna”.
Telur bæjarstjórnin einnig að
slikt athæfi geti orðið til þess aö
fæla kennara frá að sækja um
sltkar stöður I Kópavogi.
í álytkun bæjarstjórnarinnar
kemur enn fremur fram, aö
aðeins einn umsækjendanna um
skólastjórastöðuna var starfandi
kennari i Kópavogi, og hlaut hann
stöðuna. Hann hefur kennt sam-
fellt I 9 ár við Kópavogsskóla,
(hefur lengstan starfsaldur að
baki, ásamt kvenum-
sækjandanum) og er þvi gjör-
kunnugur högum manna og öllum
aöstæðum i Kópavogi. Af þeim
151 kennara, sem voru við barna-
fræðslustigið i Kópavogi skóla-
árið 1973-’74, eru aðeins 28 eldri I
starfandi en skólastjóri
Snælandsskóla.
í lokin lýsir svo bæjarstjórnin
yfir fyllsta trausti á fræðsluráði
og hinum nýskipaða skólastjóra
Snælandsskóla og skorar á for-
eldra og alla bæjarbúa að sam-
einast um stuðning við hann og
hinn nýstofnaða skóla.
Benedikt Ásgeirsson:
Fréttabréf
frá
Þýzkalandi
Nýlega beitti rikisstjórn
Þýzkalands neitunarvaldi til að
koma I veg fyrir 5% hækkun á
landbúnaðarafurðum innan hins
sameiginlega markaðar Efna-
hagsbandalagsins. Þessi
ákvörðun ríkisstjórnarinnar I
Bonn vakti mikla athygli innan
Efnahagsbandalagsins.
Á fundi landbúnaðarráðherra
Efnahagsbandalagsrikjanna
hafði umrædd hækkun verið
samþykkt, og Josef Ertl , land-
búnaðarráðherra Vestur-
Þýzkalands, hafði greitt henni
atkvæði með þeim fyrirvara, að
rikisstjórnin i Bonn samþykkti.
Hann hafði meira að segja
hringt I Helmut Schmidt kansl-
ara kl. 5 um morguninn til að
láta hann skera endanlega úr
um afstöðu Þýzkalands. Á rikis-
stjórnarfundi siðar um daginn
haföi Schmidt snúizt hugur. í
millitiðinni hafði hann komizt
að þvi, að Frakkar, sem höfðu
lofað að styðja tillögu Þjóðverja
um 4% hækkun á verði land-
búnaðarafurða, hefðu brugðizt
loforði sinu. Ennfremur hafði
Schmidt ástæðu til að ætla, að
Frakkar hefðu i hyggju að gripa
til nýrra ráðstafana til að
styrkja eigin landbúnaö. Þetta
nægði til þess, að Schmidt
fannst of langt gengið og ákvað
að taka i taumana.
An þess að hafa samráð við
utanrikisráðherra sinn, Hans
Dietrich Genscher, formann
flokks Frjálsra demókrata, sem
var á allsherjarþingi Samein-
uðu þjóðanna, og gagnstætt
venjum Efnahagsbandalagsins,
fékk Schmidt rikisstjórn sina til
að neita aö fallast á umrædda
5% hækkun, nema að ákveðnum
skilyrðum væri gengið. Tvö
helztu skilyrðin eru, að aðildar-
riki Efnahagsbandalagsins, og
er þá einkum átt við Frakkland,
Holland og Italiu, hætti að
styrkja landbúnað sinn upp á
eigin spýtur, þvi það er brot á
Rómarsáttmálanum, og að fall-
izt verði á endurskoðun hins
sameiginlega markaðar fyrir
landbúnaðarafuröir.
Þó að ákvörðun Þjóðverja,
málefnalega séð, virðist eðlileg,
þá vekur sá háttur, sem þeir
viðhöfðu, nokkra furðu. Schmidt
var m.a. kallaður „Charles de
Schmidt” i þýzkum blöðum, þvi
þetta háttalag þykir minna nokk
uð á de Gaulle, fyrrverandi for-
seta Frakklands. í Frakklandi
minntu blöð á sögulega fortið
Þýzkaiands og töluðu um nýjan
„járnkanslara”. Rikisstjórnir
Efnahagsbandalagsrikjanna
tóku ákvörðun Schmidts þó ekki
mjög óstinnt upp, og á sam-
eiginlegum fundi landbúnaðar-
og utanrikisráðherra aðildar-
rikjanna 2. okt. sl. var fallizt á
skilyrði Þjóðverja og 5%
hækkunin endanlega samþykkt.
Þetta er ekki i fyrsta skiptið,
sem Þjóðverjar beita neitunar-
valdi innan Efnahagsbanda-
lagsins, en þessi ákvörðun rikis-
stjórnarinnar i Bonn er glöggt
merki þess, að timabil hinna
taumþægu Vestur-Þjóðverja
eftirstriðsáranna er liðið. 1
Þýzkalandi er nú við völd
stjórn, sem mun beita efna-
hagslegu valdi Þjóðverja i vax-
andi mæli. Þýzkaland er ekki
lengur „efnahagslegur risi, en
pólitiskur dvergur”, eins og
Frans Josef Strauss sagði i við-
tali fyrir nokkrum árum.
Efnahagsframfarir sinar eiga
Þjóðverjar Efnahagsbandalag-
inu aö mörgu leyti að þakka. Út-
flutningur Þjóðverja til Efna-
hagsbandalagsrikjanna hefur
þrettánfaldazt siðan 1958 og
nemur nú um 100 milljörðum
þýzkra marka. A mörkuðum
innan Efnahagsbandalagsins
þurfa Þjóðverjar ekki að glima
við hina skæðu keppinauta sina,
Japan og Bandarikin. Siðan 1963
hefur þjóðarframleiðsla Þjóð-
verja aukizt um 141%, Frakka
um 97% og Itala um 79%. Þrátt
fyrir mikinn útflutning og litið
atvinnuleysi heima fyrir hefur
Þjóðverjum tekizt að halda
verðbólgunni i skefjum. í Vest-
ur-Þýzkalandi er hún aðeins
6,9%, samanborið við 18,9 I
ítalíu, 17,1 I Bretlandi, 19,9 I
Danmörku og 14,4% I Frakk-
landi. Hin lága verðbólga i
Þýzkalandi á mikinn þátt I þvi,
hve Þjóðverjum gengur vel að
selja vörur sinar á erlendum
mörkuðum, þvi þær hækka mun
minna en vörur framleiddar I
öðrum rikjum, þar sem verð-
bólga er meiri. Af þessum
ástæðum hefur mikil hækkun á
verði oliu ekki valdið neinum
gjaldeyriserfiðleikum hjá Þjóð-
verium.
Þvi er spáð, að Efnahags-
bandalagsrikin hafi samanlagt
18 milljarða dollara óhagstæðan
greiðslujöfnuð árið 1974. Þar
ber Bretland hæst með 9.8 mill-
jarða dollara, næst koma Italia
með 8.8 og Frakkland með 6.2
milljarða. Greiðslujöfnuður
Þýzkalands við útlönd er hins-
vegar hagstæður um 7 milljarða
dollara. Enn fremur ráða Þjóð-
verjar með 35 milljarða dollara
gjaldeyrisvaraforða sinum yfir
um helmingi alls gjaldeyris-
varaforða allra vestur-
evrópskra rikja. Þýzkaland er
þvi ótvirætt voldugasta rikið i
Vestur-Evrópu efnahagslega
séð, og það eru allar horfur á
þvi, að Schmidt kanslari muni
beita fjármálavaldi Þýzkalands
i mun rikara mæli, i samskipt-
um sinum við aðrar þjóðir, en
tiðkast hefur til þessa.
Eins og áður var getið er
sameiginlegur markaður fyrir
landbúnaðarafurðir aðildar-
rikja Efnahagsbandalagsins
eitt af þvi, sem Þjóðverjar vilja
láta endurskoða. Efnahags-
bandalagið ábyrgist lágmarks-
verö á nær öllum landbúnaðar-
afurðum, sem þýðir, að Efna-
hagsbandalagið verður sjálft að
kaupa allt, sem ekki selst á lág-
marksverðinu. Þannig hafa
safnazt fyrir „smjörfjöll” og
„kjötfjöll”, sem annaðhvort
verður að fleygja eða selja á
mjög lágu verði. Þetta sölukerfi
hefur enn fremur leitt til þess,
aö fjárframlög aðildarrikjanna
tii landbúnaðar hafa aukizt úr
1.4milljörðum marka árið 1966 i
13.9 milljarða árið 1973. Þjóð-
verjar borga tiltölulega lang-
mest af aðildarríkjunum til
Efnahagsbandalagsins, og
miklu meira en þeir fá þaðan
beint fjárhagslega. Það er þvi
eðlilegt, að þeir vilji breyta
þessu fyrirkomulagi.
Þjóðverjar, sem þykjast nú
vera svo til lausir við „striðs-
komplexinn”, — það er jafnvel
orðið að „komplex” að vera
ekki meö „strlðskomplex” —
eru vegna efnahagslegs valds
sins liklegir til að verða hið leið-
andi afl innan Efnahagsbanda-
lagsins. Áætlun Pompidou, sem
var þessi þróun ljös og vildi fá
Bretland i Efnahagsbandalagið
til að véga upp á móti veldi
Þjóðverja, hefur ekki staöizt.
Helmut Schmidt, hinn orðhvassi
en dugmikli kanslari Þýzka-
lands, er eindreginn Evrópu-
sinni, en hann lætur ekki segja
sér fyrir verkum. Undanfarið
hefur hann gagnrýnt „ferliki
skriffinnskunnar” i Brússel
nokkuð harkalega. Það er þvi
ekki óliklegt, eins og ofangreind
ákvörðun bendir til, að Þjóð-
verjum takizt að breyta Efna-
hagsbandalaginu eitthvað og
auka samvinnuna innan þess,
t.d. koma á sameiginlegri
stefnu gagnvart útflutnings-
löndum oliu og samræma utan-
rtkisstefnu aöildarrikjanna.
Helmut Schmidt kanslari