Tíminn - 20.10.1974, Qupperneq 37

Sunnudagur. 20. október. 1974
TÍMINN
37
120 nem-
nemendur
í Skógaskóla
Héraðsskólinn i Skógum tók til
starfa 1. okt. s.l. og var settur við
hátíðlega athöfn föstudaginn 11.
okt. Nemendur eru 120 i skólanum
að þessu sinni og skiptast i sex
bekkjardeildir. Framhaldsdeild
eða 5. bekkur starfar nú i fyrsta
sinn við skólann. Er það talin
mjög æskileg þróun að efla þann-
ig framhaldsmenntun heima i
héraði.
Kennarar við skólann eru flest-
ir þeir sömu og verið hafa. Þó lét
einn af störfum, Magnús Baldurs-
son. Nýir kennarar eru Tómas Is-
leifson liffræðingur, frá Sólheim-
um i Mýrdal, og Kristrún Guð-
mundsdóttir stúdent, frá Kefla-
vik. Með skólastjóra eru sjö fast-
ráðnir kennarar við skólann, og
þrir stundakennarar að auki.
Starfsfólk mötuneytis er einnig
það sama að mestu leyti og s.l. ár.
Ráðskona er Auður Ágústsdóttir
frá Brúnastöðum.
Auk Jóns R. Hjálmarssonar
skólastjóra flutti formaður skóla-
nefndar, Björn Fr. Björnsson
sýslumaður, ávarp við skóla-
setninguna.
Mannfjöldaráðstefna Sameinuðu
þjóðanna í Búkarest 19.-30. ágúst
SJAIST
með
endurskini
Dagana 19.-30. ágúst s.l. var
haldin mannfjöldaráðstefna
Sameinuðu þjóðanna i Búkarest i
Rúmeniu. Hlutaðist utanrikis-
ráðuneytið til um, að Fram-
kvæmdastofnun rikisins, sem fer
með gerð áætlana um mannf jölda
og mannafla, ætti aðild að ráð-
stefnunni fyrir Islands hönd, og
sótti hana Sigurður Gústafsson,
hagfræðingur i áætlaanadeild
stofnunarinnnar. Þar sem ráð-
stefnan hefur vakið mikla og al-
menna athygli, þykir rétt að gera
fjölmiðlum stutta grein fyrir ráð-
stefnunni og niðurstöðum hennar,
enda þótt fundargerðir eða end-
anleg greinargerð liggi enn ekki
fyrir.
Aðdragandi og
tilnefni ráðstefnunnar
Þetta er þriðja alþjóðlega
mannfjöldaráðstefnan, sem hald-
in hefur verið. Hinar tvær fyrri
voru i Róm árið 1954 og i Belgrad
árið 1965, og einkenndust þær ráð-
stefnur af visindalegum umræð-
um um mannfjöldavandamál, en
ráðstefnan I Búkarest var öðru
fremur stjórrimálalegs eðlis,
enda lá fyrir ráðstefnunni að
ræða drög að stefnuyfirlýsingu,
sem sérfræðingar Sameinuðu
þjóðanna hafa samið á undan-
förnum árum í samráði og sam-
vinnu við stjórnvöld um allan
heim, til að reyna að leysa þann
vanda, sem væntanleg mann-
fjölgun i heiminum á komandi
áratugum mun hafa I för með sér.
Til að skýra og samræma sjónar-
mið sérfræðinga hafa verið
haldnir fjórir alþjóðafundir til
undirbúnings fundinum i Búka-
rest. Umræðuefnin voru þessi:
mannfjöldi og þróun, fundur
haldinn i Kairo i júni á s.l. ári:
mannfjöldi og fjölsk., i Hono-
lulu i ágúst á s.l. ári: mannfjöldi,
auðlindir og umhverfi i Stokk-
hólmi i sept.-okt.á s.l. ári: og
mannfjöldi og mannréttindi i
Amsterdam i janúar i ár. Niður-
stöður þessara funda endurspegl-
ast I stefnuyfirlýsingu þeirri, sem
til umræðu var og ætlað er að
vera leiðarljós þjóða I viðleitni
þeirra til að leysa þau vandamál,
sem af mannfjölgun kunna að
leiða.
Ibúafjöldi heimsins vex um
þessar mundir um 2% á ári, eða
um tæplega 80 milljónir manna ár
Bazar— Happakaup
að Hallveigarstöðum i dag sunnudaginn
20. október kl. 2. Handunnir munir i úrvali
og ýmislegt notað og nýtt.
Hvítabandið
Miðfjarðará
Veiðifélag Miðfirðinga auglýsir hér með
eftir tilboðum i veiðirétt i Miðfjarðará frá
og með 1975.
Tilboð skulu hafa borist á skrifstofu Jónasar A. Aðal-
steinssonar hrl. Laufásvegi 12, Reykjavik, fyrir kl. 17.00
hinn 1. nóvember 1974 og munu þau tilboð, sem berast,
opnuð þar kl. 17.15 sama dag.
Þess er óskað að tilboð séu miðuð við ákveðna mánaðar-
daga með samtals dagafjölda á bilinu frá 60 til 90.
Undirritaður veitir nánari upplýsingar.
Réttur er áskilinn til að taka hvaða tilboði sem er eða
hafna öllum.
F.h. Veiðifélags Miðfirðinga
Jónas A. Aðalsteinsson hrl.
Laufásvegi 12, Reykjavik.
hvert. Þessi gifurlega aukning á
sér enga hliðstæðu I sögunni.
Ibúafjöldinn mun tvöfaldast
næstu 35 ár með sömu hlutfalls-
legu aukningu, en stærstur hluti
aukningarinnar á sér stað i þró-
unarlöndunum. Þróuðu löndin eru
á hinn bóginn mun þéttbýlli, þeg-
ar á heildina er litið, og vegna
hinna háu þjóðartekna I formi
neyzlu og fjárfestingar, sem si-
fellt eykst, taka þau tiltölulega
mun meira af náttúruauðlindun-
um og getá þá um leið valdið um-
hverfisröskun og gereytt ákveðn-
um auðlindum, ef ekki er höfð að-
gát.
Umræður um umhverfismál og
náttúruauðlindir sem fram hafa
farið hafa upplýst okkur um, að
við búum á jörð með takmörkuð-
um auðlindum, og þar af leiðandi
getur hvorki neytendunum fjölg-
að né neyzlan vaxið án takmörk-
unar. Hinn velmegandi þriðji
hluti mannkyns litur á sibatnandi
lifsafkomu sem sjálfsagðan og
eðlilegan hlut, á sama tima og
hinir tveir þriðju berjast fyrir að
hafa til hnifs og skeiðar.
Meginskýringin á hinni miklu
mannfjölgun i heiminum er sú, að
dauðsföllum hefur fækkað stór-
lega, sérstaklega hefur ung-
barnadauði minnkað og meðalævi
hefur lengst mjög, en á sama
tima hefur fæðingum fækkað til-
tölulega litið. Þær ástæður, sem
liggja þessari hagstæðu þróun til
grundvallar, eru einkum: aukin
matvælaframleiðsla, bætt heilsu-
gæzla, betra vatn, notkun lyfja,
o.s.frv. viða i þróunarlöndunum.
Milljónir barna, sem áður hefðu
ekki komizt upp, ná nú fullorðins
aldri. Þetta þýðir á hinn bóginn,
að nú þarf færri fæðingar til að
halda þeim vexti fólksfjöldans.
sem áður var og þótti nægja. En
ef konurnar i þessum löndum
halda áfram að fæða sama fjölda
barna og áður og æ stærri hluti
þeirra kemst nú til þroska, þá
verður fjölgunin gifurleg, ef ekki
veröur reynt að hafa áhrif til tak-
mörkunar á þeirri fjölgun.
Stefnuyfirlýsing
ráðstefnunnar
Starf ráðstefnunnar beindist að
þvi fyrst og fremst að semja
stefnuyfirlýsingu i mannfjölda-
málum. Tókst það þrátt fyrir
mikinn skoðanaágreining á ráð
stefnunni. Stefnuyfirlýsingin er
mjög löng, i 108 greinum. Er hér
þvi aðeins unnt að rekja kjarna
yfirlýsingarinnar. Stefnuyfirlýs-
ingin mun birt i heild, eftir að hún
hefur' verið lögð fyrir allsherjar-
þing Sameinuðu þjóðanna.
Megininntak stefnuyfirlýsing-
arinnar er að hvetja þjóðir, er
hafa háa fæðingartölutil að draga
úr aukningunni innan næstu 10
ára úr 38 i 30 af þús. Þá er stefnt
að þvi að auka lifslikur eða með-
alævi manna i þróunarlöndunum
úr 55 i 65 ár næstu 10 ár og i 74 ár
um aldamótin 2000. Minnt var á,
að mannfjöldavandamálin verði
ekki leyst með fjölskylduáætlun-
um eða fæðingatkamörkunum
einum, heldur verði einnig að
korha til samstillt átak I félags-
málum, efnahagsmálum og
menntamálum. Réttur manna til
fræðslu um takmörkun barneigna
er viðurkenndur, og áherzla er
lögð á jafnrétti kynjanna til
menntunar, atvinnutækifæra og
þátttöku i þjóðlifinu.
Stefnuyfirlýsingin viðurkennir
þau grundvallarmannréttindi, að
hjón og einstaklingar ráði fjölda
barneigna og timasetningu þeirra
og mikil áherzla er lögð á, að
þjóðir heims móti mannfjölda-
stefnu sina i samræmi við þarfir
og aðstæður eftir eigin sjálfdæmi,
en ekki eftir utanaðkomandi boð-
um. Stefnt er að þvi að minnka
fjölgunina i heiminum I heild úr
2% I 1,7% á ári.
Viðurkennt er, að notkun hvers
Ibúa af auðlindum heims er mun
hærri i þróuðu löndunum en i þró-
unarlöndunum. Þróuðulöndin eru
þess vegna hvött til að móta
stefnu varðandi mannfjölgun,
neyzlu og fjárfestingu, sem taki
mið af auknu jafnrétti þjóða á
meðal. Það er talin skylda allra
þjóða að aðlaga sig hagkvæmari
nýtingu náttúruauðlinda, þannig
að ekki verði áfram eytt og sóað
á kostnað þeirra, sem þurfandi
eru.
Viðhorf þjóða
til mannfjöldamála.
Stefnuyfirlýsingin reyndist
örðug og flókin málamiðlun milli
mjög ólikra viðhorfa hinna ein-
stöku þjóða og hópa þeirra til
mannfjöldamála, og komu hin
mismunandi viðhorf mjög skýrt
fram á ráðstefnunni. Bandarikin,
Kanada og þjóðir Vestur-Evrópu
eru fylgjandi þvi, að verulega
verði dregið úr aukningunni i
heild. Bandarikjamenn báru t.d.
fram tillögu um, að stefnt skyldi
að 2ja barna fjölskyldu fyrir
næstu aldamót, en hún náði ekki
fram að ganga. Sovétrikin ásamt
sumum þjóðum Austur-Evrópu
stefna að aukningu heima fyrir,
en viðurkenna um leið offjölgun i
öðrum hlutum heims. Kinverjar
viðurkenna ekki, að vandamálið
sé mannfjölgun. Þrátt fyrir það
leggja þeir sjálfir áherzlu á getn-
aðarvarnir og fjölskylduáætlanir.
Asiurikin reyna að draga úr fjölg-
uninni, en árangurinn hefur viða
verið litill.Mörg riki i Afriku og
Suður-Ameriku viðurkenna ekki
offjölgun sem slika.
Þjóðir Vestur-Evrópu, Banda-
rikin og fleiri eru uggandi um
takmarkaðar auðlindir, einkum
takmarkaða möguleika til fæðu-
öflunar, ef fjölgunin er óhamin.
Þróunarlöndin sum telja sig
vanta fleira fólk til að nýta auð-
lindir heima fyrir og viðurkenna
ekki, að um fjölgunarvandamál
sé að ræða. Indverjar og flestar
þjóðir Asiu viðurkenna vandann,
en telja, að ekki verði mikið að
gert, nema réttlátari skipting
gæða heimsins komi til. Kinverj-
ar höfðu sérstöðu. Þeir halda þvi
fram að vandamálin I sambandi
við hina miklu aukningu sé þjóð-
saga frá auðvaldsrikjunum,
heimurinn rúmi enn fleiri þús-
undir milljóna manna, ef stjórn-
mála- og efnahagskerfinu sé
breytt. Vanþróuðu löndin séu ekki
fátæk vegna fjölgunar fólks, held-
ur vegna nýlendustefnu, heims-
valdastefnu og arðránsstefnu
stórveldanna.
Félagsleg þróun
og mannfjöldi.
Aðaláherzlan á ráðstefnunni
var lögð á kröfuna um félagslegar
og efnahagslegar framfarir
ásamt réttlátari skiptingu heims-
gæðanna. Sérfræðingar eru al-
mennt sammála um, að fjöl-
skylduáætlanir og getnaðarvarn-
ir einar sér megi sin litils i þróun-
arlöndunum, enda er þegar feng-
in reynsla fyrir þessu i Indlandi
s.I. 20 ár, en þar þykja þessar til-
raunir hafa mistekizt, er á
heildina er litið. Sérfræðingar
álita nú, að þessi mál verði ekki
leyst nema samhliða komi félags
leg og efnahagsleg þróun, ásamt
jafnrétti kynjanna með tilliti til
menntunar, atvinnutækifæra og
þátttöku i þjóðlifinu almennt.
Viða I þróunarlöndunum rikir
hungur, fátækt, ólæsi, sjúkdómar
og skortur á menntun. Að eignast
afkvæmi er einskonar liftrygging
gagnvart sjúkdómum og ellinni.
Þess vegna skilja þessar þjóðir
ekki tilganginn með takmörkun
barneigna, þar sem meðalaldur
er lágur og ungbarnadauði hár.
Þvi meiri menntun, velmegun og
félagslegt öryggi, þvi færri verða
barneignir, en þessi þróun á viða
langt i land.
Bent var á, að aukin réttindi og
menntun kvenna og þátttaka
þeirra i atvinnu- félags- og
stjórnmálalifi hefði mikil áhrif til
fækkunar fæðinga. Þurfi þvi að
gera konuna fullgildan þátttak-
anda I lifi hvers þjóðfélags og
veita henni menntun til jafns við
karla. Árangur muni ekki nást
fyrr en þessu takmarki hefur ver-
ið náð.
1 framhaldi af ráðstefnunni i
Búkarest verða viða haldnar
svæðaráðstefnur Sameinuðu
þjóðanna i Róm, en umræða um
fæðuöflunina er að sjálfsögðu ná-
tengd fólksfjölguninni i
heiminum. Þá er einnig fyrir-
huguð á næsta ári ráðstefna á
vegum Sameinuðu þjóðanna um
stööu konunnar i þjóðfélaginu.
ÓDÝRT OG
HAGKWMT
, HJJAyj ÚR eik , TEAK OC PALESANDER
SYSTEM
Það eru óendanlegir möguleikar með
Hillu system frá Húsgagnaverslun
Reykjavikur.
Hvort sem þér viljið skipta stofunni eða hafa upp við vegg,
finnurðu örugglega réttu lausnina með „Hillu system".
Komið og kynnið ykkur verð og möguleika. Eða hringið
eftir myndalista. Sendum gegn póstkröfu hvert á land sem
Húsgagnavei'slim
Reykjavíkur hf.
c
BRAUTARHOLTI 2 SIMI 11940