Fréttablaðið - 25.02.2005, Qupperneq 46

Hvar er barnamenningin?
Hrafnhildur Gunnlaugsdóttir, myndlistar-
kennari og verkefnisstjóri málþings um
barnamenningu, skrifar:
Málþing um barnamenningu verður
haldið í Menningarmiðstöðinni Gerðu-
bergi þann 5. mars næstkomandi. Þar
verða til umfjöllunar málefni barna í
menningarlegu uppeldi á ýmsum stigum
og sviðum. Margir telja það nauðsynlegt
að ala upp börnin með það fyrir augum
að þekking á bókina sé aðalatriðið. En
hvaða þekking skiptir máli? Þeirri spurn-
ingu eiga margir erfitt með að svara þar
sem til eru margar hugmyndir um skil-
greiningu á vitsmunum. Hvað viljum við
börnum okkar til handa þannig að þau
verði heilbrigðar persónur, bæði á sál og
líkama? Að hugsa af viti nær til fleiri þátta
en tungumálsins því ekki verða aðskilin
hugur og hönd. Oftast fá tilfinningar ekki
sess sem vitsmunalegt ferli, hvernig sem
á því stendur. Þroskandi er að fara í
gegnum ferli listsköpunar sem margir
hafa áreiðanlega reynt, til dæmis í kóra-
starfi. Að njóta listar er að upplifa sjálfur
til að kunna að meta hana. Listgreina-
kennarar eiga að dýpka efnið til að nem-
endur geti notið þess, eins og íslensku-
kennari sem útskýrir ljóð og undirtón
þeirra til þess að nemendur skilji þau
betur.
Hinn sjónræni heimur verður sífellt fyrir-
ferðarmeiri í lífi okkar. Myndlistarkennar-
ar leitast við að kynna samband lista og
menningar. Engin önnur grein tekur á
fagurfræði og því þarf að skapa aðstæð-
ur í skólastofunni til að örva nemendur til
frekari (myndræns) þroska. Það að skapa
er ekki að apa eftir öðrum eða öðru,
skapandi hugsun er grunnur að öllum
framförum.
Myndlistarkennsla hefur verið flokkuð
með verkgreinum þó hún sé frekar hug-
lægs eðlis en þar sem ekki verða skilin í
sundur hugur og hönd verður óhjá-
kvæmilega fyrirferðarmikill þáttur náms-
ins að túlka hugmyndir sínar með ýms-
um efnum og áhöldum. Efnið verður
miðill tjáningarinnar og því er áríðandi
að ná valdi á mismunandi verklegri
tækni.
Á ofangreindu málþingi verður fjallað um
barnamenningu í víðu samhengi bæði í
skólastarfi og þvert á svið og geira.
Megintilgangurinn er að efla barna-
menningu í landinu með því að koma
fólki saman til að vinna að skapandi
verkefnum með börnum þessa lands.
Merkilegur er leiðari Fréttablaðs-
ins þriðjudaginn 22. febrúar sl.
Höfundurinn, Hafliði Helgason,
seilist æði langt í túlkun á vanga-
veltum um ástæður hækkunar hús-
næðisverðs. Í raun er aðdáunar-
verð hugmyndaauðgi leiðarahöf-
undar þegar hann setur vanga-
veltur af heimasíðu minni í eitt-
hvert marxískt samhengi og telur
mig boða hugmyndafræði Norður-
Kóreu og Kúbu. Svo bendir hann
föðurlega á það hvernig markaður-
inn starfar. Þakka ber höfundi
fyrir kennsluna þó lítið nýtt komi
þar fram. Grundvallaratriði hins
frjálsa markaðar eru líklega öllum
þekkt enda höfum við valið þá leið
í okkar efnahagslífi – í nokkurri
sátt flestra, þ.m.t. Framsóknar-
manna.
Hvað sem líður kennslu leiðara-
höfundar þá liggur sú staðreynd
fyrir að íbúðarverð á höfuðborgar-
svæðinu hefur hækkað ótrúlega
mikið á skömmum tíma. Stjórn-
málamenn verða hressilega varir
við að fólk hefur af þessu nokkrar
áhyggjur. Því er ekki hægt að skor-
ast undan því að velta vöngum yfir
þessu ástandi og leita skýringa.
Hvorki eru þær einfaldar né menn
á eitt sáttir um þær. Ég frábið mér
hins vegar fáránlegar útlistanir í
leiðaranum umrædda. Ég trúi því
að Fréttablaðið vilji vekja upp og
taka þátt í umræðu um mál sem
snerta almenning jafnmikið og
húsnæðismál. Slík umræða verður
ekki eðlileg með hártogunum af
áðurnefndu tagi.
Tilgangur minn með skrifum á
heimasíðu er sá að að endursegja
og velta vöngum yfir þeim sjónar-
miðum sem eru í hinni almennu
umræðu. Hvað er rétt og hvað er
rangt í þeirri umræðu veit í raun
enginn því málið er flókið og sam-
ofið úr mörgum þáttum. Margir
bera þar ábyrgð. Við hljótum að
spyrja um ábyrgð stjórnmála-
manna, bankakerfis, fasteignasala,
sveitarfélaga og allra þeirra sem
um málið véla með beinum eða
óbeinum hætti. Þannig hafa margir
efasemdir um að hámarkslán
Íbúðalánasjóðs upp á 14,9 milljónir
geti valdið slíkri kollsteypu sem
raun ber vitni. Menn bera þau
vitanlega saman við ótakmörkuð
lán bankanna – þar sem hinar háu
fjárhæðir liggja.
Það er líka einföldun að slá bara
málið út af borðinu með orðunum:
Markaðurinn ræður. Við hljótum
að geta rætt hinn unga og um
margt ófullburða fjármálamarkað
á Íslandi á gagnrýninn hátt án þess
að vera sakaðir um kommúnisma.
Slíkir útúrdúrar eru Fréttablaðinu
ekki samboðnir. Hinn frjálsi mark-
aður er samsettur úr mörgum þátt-
um. Reynsla okkar á því sviði er
ekki löng og alveg örugglega ýms-
ir brestir á þroskastigi markaðar-
ins unga. Þess vegna hljótum við að
geta velt upp því sem mönnum
finnst vera „óeðlileg“ þróun innan
þess markaðar. Svo mikið er víst að
íbúðarverð hefur hækkað um allt
að 50% á ótrúlega skömmum tíma.
Finnst leiðarahöfundi það e.t.v.
bara eðlilegt? Margt ungt fólk
stendur hins vegar ráðþrota
gagnvart þessari þróun og botnar
hvorki upp né niður í henni. Í frels-
inu verða allir að axla ábyrgð því
markmið þess er ekki að leika al-
menning grátt og markmið þess er
ekki að missa verðbólgu úr bönd-
um. Því verða allir þátttakendur á
markaðinum að sýna ábyrgð og
festu. Þess vegna hefur m.a. ASÍ
ákveðið að skoða alvarlega hvernig
standi á hinni miklu hækkun íbúð-
arverðs. Þess vegna hefur félags-
málaráðherra falið Bifröst að
kanna málið. Ekki vegna þess að
þar séu kommúnistar á ferð heldur
af því menn vilja finna skýringar á
hækkun sem marga óar við og telja
að ógni fyrirætlunum sínum um
gott húsnæði á sanngjörnu verði.
Þessi umræða fer m.ö.o. fram alls
staðar í þjófélaginu. Fréttablaðið
getur því ekki firrt sig ábyrgðinni
með því að leggjast í þær hunda-
kúnstir sem umræddur leiðari
felur í sér. Til þess er málið allt of
alvarlegt. ■
25. febrúar 2005 FÖSTUDAGUR22
Samfylkingin mun
berjast áfram fyrir
afnámi stimpilgjalds. Í þágu
einstaklinga, fjölskyldna og
fyrirtækja.
Hættum innheimtu stimpilgjalds
Í svari fjármálaráðherra við fyrir-
spurn minni um tekjur ríkissjóðs
af stimpilgjöldum kom fram að á
árinu 2003 voru þær 3,7 milljarðar
króna en á árinu 2004 jukust þær
verulega og námu tæplega 6,4
milljörðum króna. Áætlanir fyrir
árið 2004 gerðu ráð fyrir að tekj-
urnar yrðu 3,6 milljarðar. Fyrir-
komulag á innheimtu stimpilgjalda
veldur því að erfitt er að gera sér
grein fyrir skiptingu gjaldsins. Það
er því ekki með fullri vissu hægt að
segja nákvæmlega hversu stór
hluti þessara 6,4 milljarða sem inn-
heimtust á árinu 2004 er tilkominn
vegna fasteignaviðskipta. Þó
kemur fram í svari fjármálaráð-
herra að á fyrri hluta ársins 2004
eru 65 til 70% heildartekna ríkisins
af stimpilgjöldum tilkomin vegna
fasteignaviðskipta. Þar er bæði um
að ræða stimipilgjöld af skulda-
bréfum og kaupsamningum.
Eftir þær breytingar sem urðu
á húsnæðislánamarkaðinum á
seinni hluta ársins má ætla að
tekjur af stimpilgjöldum vegna
fasteignakaupa eða endurfjár-
mögnunar fasteignalána hafi auk-
ist verulega.
Varlega má áætla að þeir sem
voru að kaupa sér þak yfir höfuðið
eða endurfjármagna eldri húsnæð-
iskaup hafi skilað um 3,5-4 millj-
örðum í ríkissjóð. Á hverjum bitn-
ar þessi gjaldtaka harðast? Á fjöl-
skyldufólki sem er að koma sér
upp húsnæði, ekki síst á ungu fólki
sem er að stofna fjölskyldu og
eignast sitt fyrsta húsnæði. Sama
hópi og vinnur myrkranna á milli
og lendir í háum jaðarsköttum.
Sama hópi og nú er verið að skerða
við vaxtabæturnar.
En stimpilgjaldið lendir einnig
af fullum þunga á atvinnulífinu.
Ekki síst á þeim sem eru með smá
eða meðalstór fyrirtæki og eiga
erfiðara með að fá erlend lán en
stór og öflug fyrirtæki. Þá bitnar
þessi óréttláta gjaldtaka harkalega
á allri nýsköpun í atvinnulífinu.
Samfylkingin vill afnema þessa
gjaldtöku. Við höfum í nokkur ár
lagt fram frumvarp þess efnis, sem
ekki hefur hlotið náð fyrir augum
stjórnarliða. Ýmsir ráðherrar og
þingmenn stjórnarflokkanna hafa
þó lýst þeirri skoðun sinni að það
beri að afnema stimpilgjaldið.
Samtök atvinnulífsins hafa einnig
ítrekað lagt það til. Samfylkingin
mun berjast áfram fyrir afnámi
stimpilgjalds. Í þágu einstaklinga,
fjölskyldna og fyrirtækja.
Höfundur er formaður þing-
flokks Samfylkingarinnar.
MARGRÉT FRÍMANNSDÓTTIR
ALÞINGISMAÐUR
UMRÆÐAN
OPINBER GJÖLD
,,
BRÉF TIL BLAÐSINS
BRÉF TIL BLAÐSINS
AF NETINU
Skrýtinn leiðari um húsnæðismál
b a k k a v o r . c o m
BAKKAVÖR GROUP HF. 2005
A›alfundur Bakkavör Group hf. ver›ur haldinn
föstudaginn 25. febrúar 2005, kl. 17 í fijó›minjasafni Íslands,
Su›urgötu 41, 101 Reykjavík.
Eftirtalin mál eru á dagskrá fundarins:
1. Sk‡rsla stjórnar um starfsemi á sí›astli›nu ári.
2. Ársreikningur fyrir li›i› starfsár, ásamt sk‡rslu endursko›anda
lag›ur fram til samflykktar.
3. Breytingar á samflykktum.
4. Ákvör›un um rá›stöfun hagna›ar á reikningsárinu.
5. Ákvör›un um stjórnarlaun.
6. Kosning stjórnar.
7. Kosning endursko›anda.
8. Heimild til kaupa á eigin hlutum.
9. Önnur mál.
Fundarstörf fara fram á ensku.
Dagskrá, endanlegar tillögur og ársreikningur félagsins ásamt
sk‡rslu stjórnar og endursko›anda munu liggja frammi á skrifstofu
félagsins a› Su›urlandsbraut 4, 108 Reykjavík, viku fyrir
a›alfundinn.
Atkvæ›ase›lar og önnur fundargögn ver›a afhent vi› innganginn
vi› upphaf fundarins.
Stjórn Bakkavör Group hf.
Eigendur ráði
Undanfarið hefur mikið verið rifist um
hvaða hús skal rífa og hvaða hús skal ekki
rífa. Eðlilegt er að eigendur húsanna
ákveði hvort þau verða rifin eður ei. Því
miður er ástandið nú fremur óeðlilegt.
Svo vill til að Reykjavíkurborg skiptir sér af
slíkum hlutum. Ekki má rífa niður hús
sem komin eru á ákveðinn aldur, nema
með samþykki borgarinnar.
Hlynur Jónsson á uf.is
Kannski kemur það engum á óvart
að ég styðji reykbann á öllum veit-
inga- og skemmtistöðum. Vegna
umræðunnar síðustu daga vil ég
leggja lóð mín á vogarskálarnar
málinu til stuðnings. Lítill hópur
fjölmiðlamanna hefur kastað rýrð á
frumvarpið með tali um ofbeldi og
forræðishyggju. Ég er fyrrverandi
reykingamaður, fyrrverandi fíkill. Í
hvert skipti sem talað var um skað-
semi reykinga meðan ég reykti
brást ég hinn versti við. Ég varði
fíkn mína. Hið sama gera margir
reykingamenn í dag. Því finnst mér
mikilvægt að í allri opinberri um-
ræðu komi fram hvort viðmælend-
ur og fjölmiðlamenn reyki eður ei.
Rökin með reykbanni eru sterk og
það vita þeir sem á móti því berjast.
Þeir berjast í raun fyrir réttinum til
að skaða sjálfa sig og aðra. Reyk-
ingabann á öllum stöðum þar sem
almenningi er veitt þjónusta er jafn
sjálfsögð og bann við notkun
asbests í milliveggjum, bann við
innflutningi á ákveðnum vítamínum
og náttúruafurðum vegna mögu-
legrar skaðsemi, bann við ákveðn-
um litarefnum og rotvarnarefnum í
mat, bann við opnum skólplögnum
og bann við annarri eiturefnanotk-
un á almenningsstöðum. Á Íslandi
eru lög um heilbrigðiseftirlit, bygg-
ingareftirlit og samkeppniseftirlit
svo eitthvað sé nefnt. Ekki halda að
veitingamönnum sé frjálst að gera
það sem þeim sýnist. Reykingabann
býr mögulega til skammtímaniður-
sveiflu í viðskiptum veitingahúsa
en í New York hafa viðskiptin aukist
um 6% frá því að reykingabann var
sett á. Hér á landi fer nánast eitt
veitingahús á hausinn hvern dag.
Getur verið að reykingar inni á
stöðunum hafi eitthvað með það að
gera? Veitingamenn hafa haft
nægan tíma til þess að verða við
lögum um aðskilin rými fyrir reyk
og reykleysi. Ef fleiri veitingamenn
hefðu farið að þeim lögum stæðum
við kannski ekki frammi fyrir banni
af þessu tagi. Vestræn upplýst
hugsun færist meira í átt að reyk-
lausu umhverfi. Með því að draga úr
óbeinum reykingum og fækka þeim
stöðum þar sem óharðnaðir ungl-
ingar geta hafið sína tóbaks-
neyslu hefur mikill sigur unnist í
tóbaksvörnum síðustu árin. Við
megum ekki slá slöku við. Boð og
bönn hafa haft veruleg áhrif. Þótt
að tóbak sé lögleg vara skaltu ekki
halda að hún lúti sömu lögmálum og
aðrar vörur. Tóbak er löglegt fyrir
mistök sem virðist erfitt að leið-
rétta. Tóbak yrði aldrei leyft ef það
kæmi á markaðinn sem neysluvara í
dag. Rökin eru fleiri en ég læt þetta
duga í bili og vona að fleiri úr hinum
þögla meirihluta láti í sér heyra.
Höfundur er áhugamaður um tó-
baksvarnir.
HJÁLMAR ÁRNASON
ALÞINGISMAÐUR
UMRÆÐAN
HÆKKUN
HÚSNÆÐISVERÐS
Bloggað á kostnað
kjósenda?
Sigurður Sigurðsson verkfræðingur skrifar:
Fyrir stuttu var rætt um það í fjölmiðlum
að þar sem aðgangur stjórnmálamanna
að fjölmiðlum hefði verið og væri oft tak-
markaður hefðu þeir tekið til þess ráðs að
vera með vefsíðu og „bloggað“ eða birt
ritsmíðar sínar á eigin forsendum á netinu
í stað þess að vera komnir upp á frétta-
menn og fjölmiðla til að koma skoðunum
sínum á framfæri. Þetta er án efa rétt auk
þess sem talað var um að hægrimenn
hefðu farið halloka fyrir alls konar vinstri-
umræðu og því hafi bloggið komið sem
talsvert andsvar við því. Nokkrir þekktir
Íslendingar í opinberum störfum halda úti
vefsíðum og eru sumar orðnar nokkuð
frægar enda starfað í um 10 ár eða 120
mánuði. Ef viðkomandi hefur sent frá sér
að meðaltali um 4 greinar í mánuði í
þessi 10 ár þá eru þetta um 500 greinar
(1000 til 1500 vinnustundir). Spurningin
er hvort menn geri svona í vinnutímanum
hjá hinu opinbera? Hvort menn séu að
misnota aðstöðu sína í vinnunni við að
skrifa þessar skoðanir sínar eða hvort
menn að gera þetta í sínum tíma?
Rök með reykbanni
Tóbak er löglegt
fyrir mistök sem
virðist erfitt að leiðrétta.
Tóbak yrði aldrei leyft ef
það kæmi á markaðinn sem
neysluvara í dag.
GUÐJÓN BERGMANN
UMRÆÐAN
REYKINGAR
,,