Fréttablaðið - 01.06.2005, Blaðsíða 20

Í grein með fyrirsögninni „Fyrir-
fólk í fyrirrúmi“, sem birtist hér í
blaðinu meðan flokksþing Fram-
sóknarflokksins stóð yfir í vetur
(26. febrúar), dró ég það fram að
meginviðfangsefni flokksins í nú-
verandi stjórnarsamstarfi hefði
verið að koma eignum SÍS eftir
gjaldþrot þess í verðugar hendur
ásamt því að tryggja framsóknar-
mönnum sinn hlut í einkavinavæð-
ingu opinberra stofnana. Í stuttri
blaðagrein er ekki rúm til ítarlegs
rökstuðnings fyrir slíkum fullyrð-
ingum, auk þess sem þá voru ekki
orðnar heyrinkunnar ýmsar þær
upplýsingar sem síðan hafa komið
fram í dagsljósið.
Í ágætum greinaflokki sem Sig-
ríður Dögg Auðunsdóttir blaða-
maður hefur verið að birta að und-
anförnu í hér blaðinu hafa þegar
komið fram upplýsingar, sem
renna stoðum undir þessa stað-
hæfingar og leiða raunar í ljós
hvernig foringjar og forystulið
beggja stjórnarflokka hafa verið á
kafi í tilfærslu eigna ríkisins og
Sambands íslenskra samvinnu-
félaga til ýmissa klíkna sem verið
hafa þeim þóknanlegar, stundum í
svo heiftarlegum átökum að
Stjórnarráðið hefur nötrað og leik-
ið á reiðiskjálfi og hótanir um
stjórnarslit hvað eftir annað legið í
loftinu.
Greinaflokkur Sigríðar Daggar
minnir um margt á greinaflokk
Agnesar Bragadóttur í Morgun-
blaðinu í janúar 2003. Í inngangi að
þeim greinaflokki sagði svo:
„Átakamesta og oft dramatískasta
viðskiptastríð, sem háð hefur
verið í íslensku viðskiptalífi í ára-
tugi var að mestu háð fyrir luktum
dyrum og á bak við tjöldin. Meira
og minna fór það framhjá íslensku
þjóðinni, undanfarin þrjú ár [þ.e.
2000-2002], að nokkrir menn gerðu
ítrekaðar tilraunir til þess að ná á
sitt vald Íslandsbanka, með kaup-
um á bankanum sjálfum og Trygg-
ingarmiðstöðinni og fjárfestinga-
félaginu Straumi. Það fór jafnmik-
ið framhjá íslensku þjóðinni, að
því var afstýrt, jafnan á elleftu
stundu, að yfirtökuáformin yrðu
að veruleika. Það voru áhrifamenn
í banka- og viðskiptalífinu sem
tóku höndum saman, með vitund
og samþykki áhrifamikilla stjórn-
málamanna, til þess að koma í veg
fyrir að völd þau og áhrif, sem
fylgja því að ráða yfir mörgum
tugum milljarða í eigu sjóða,
banka og almenningshlutafélaga,
lentu í höndum Jóns Ásgeirs
Jóhannessonar, Þorsteins Más
Baldvinssonar og samstarfsmanna
þeirra“ [þar var helstur Eyjólfur
Sveinsson, eitt sinn aðstoðarmaður
Davíðs Oddssonar, forsætisráð-
herra].
Greinaflokkur Sigríðar Daggar
sýnir svo ekki verður um villst að
átökin um eignarhald á Lands-
bankanum, Búnaðarbankanum og
VÍS voru ekki síður dramatísk með
hótunum um lögsóknir, kærur og
jafnvel stjórnarslit. Einnig að
þrátt fyrir slitróttar fréttir öðru
hvoru í fjölmiðlum á undanförnum
árum um einstaka atburði í þessari
átakakeðju hefur það meira og
minna „farið framhjá íslensku
þjóðinni“ hver var kjarni þessara
átaka: að framsóknarmenn fengju
í helmingaskiptum sinn hlut við
einkavæðingu ríkisbankanna og
endurheimtu VÍS jafnframt úr
klóm Landsbankans og Kjartans
Gunnarssonar.
Í grein minni í febrúar rakti ég
það, að klofningur Alþýðuflokks-
ins með stofnun Þjóðvaka 1995
leiddi framsókn aftur til valda með
Sjálfstæðisflokknum og gamla
helmingaskiptareglan var endur-
vakin. Síðan sagði orðrétt í grein-
inni: „Höfuðviðfangsefni Fram-
sóknarflokksins síðan hefur verið
það að koma eignum SÍS sáluga í
hendur verðugra arftaka. Og
hverjir gátu verið verðugri arftak-
ar en einmitt erfingjar kaupfélags-
stjóranna og SÍS-forkólfanna?
Stjórnarsamstarf Sjálfstæðis-
flokks og Framsóknarflokks hefur
einmitt byggst á þessum grunni,
þótt hljótt fari, og skýrir það
kannski að miklu leyti það undir-
gefnishlutverk sem framsókn
hefur tekið að sér að gegna í þess-
ari sambúð.
Ekki verður annað sagt en að
vel hafi tekist til. VÍS, Olíufélagið,
Búnaðarbankinn og Samskip eru
komin í eigu traustra afkomenda
kaupfélagsstjóra og SÍS-forkólfa
og gefa Framsóknarflokknum
öruggan fjárhagslegan bakhjarl í
útgerðinni á ólgusjó stjórnmál-
anna. Ættarfyrirtæki Halldórs Ás-
grímssonar standa traustum
fótum í kvótaeign og – í gegnum
ýmis eignarhaldsfyrirtæki – í
flestöllum einkavæddum fyrir-
tækjaafkvæmum SÍS sáluga. Fram
undan er einkavæðing raforku-
fyrirtækjanna í einn stóran einok-
unarrisa, Landsímanum þarf að
koma í verðugar hendur, Ríkisút-
varpið er komið á dagskrá – og svo
þarf að koma Samkeppnisstofnun
undir örugga stjórn stjórnarflokk-
anna svo að grænmetiseinokunar-
málin og olíufélagasamráðsmálin
endurtaki sig ekki. Eldri kynslóð
framsóknarmanna er komin á
græna grein svo að ekki er að
furða að yngri kynslóðin hyggi sér
gott til glóðarinnar. Það er eftir
miklu að slægjast. Sjáið bara hvar
Finnur Ingólfsson er núna!“
Mörgum þóttu þetta stór orð
fyrir þremur mánuðum síðan. En
nú hrannast sönnunargögnin upp
sem sýna að ekki aðeins hafa
stjórnarflokkarnir hrokkið frá
eigin stefnu um einkavæðingu, þ.e.
um dreifða eignaraðild, „auðstjórn
fólksins“, heldur og frá frumreglu
allrar einkavæðingar, sem er sú að
einkavæðingarferlið sé tært og
gagnsætt og öllum ljóst að enginn
sem að því stendur sé að maka
krókinn. ■
H alldór Ásgrímsson hótaði ekki stjórnarslitum vegna átakaum sölu og kaup á Vátryggingafélagi Íslands. Hafi einhverhaldið því fram er það ekki Fréttablaðið. Heimildir Frétta-
blaðsins segja hins vegar allar að Halldór hafi hótað að hætta ferli
einkavæðingar og það hafi farið illa í samstarfsflokkinn. Þetta
hefur Fréttablaðið eftir heimildum innan ráðuneyta, en segir eðli-
lega ekki hverra, þegar það er beðið að geta ekki heimilda.
Það er ekki rétt hjá Halldóri Ásgrímssyni að Fréttablaðið hafi
ekki reynt að ná tali af honum við vinnslu fréttaskýringanna.
Það er rétt hjá Halldóri Ásgrímssyni að það var ekki gert áður
en fyrsta greinin birtist, síðastliðinn laugardag. Þann dag var reynt
að ná tali af forsætisráðherra og eins dagana á eftir. Hann svaraði
ekki kalli blaðsins fyrr en nú.
Í upphafi ákvað Fréttablaðið að fara þessa leið, leið sem er vel
þekkt, það er að byggja greinarnar á traustum heimildum, sem þær
vissulega eru, og leita síðan viðbragða. Það var gert og það er
ekkert athugavert við það.
Halldór Ásgrímsson var á símafundi með fulltrúum tveggja af
þremur hópum sem vildu kaupa annan ríkisbankanna. Hann lagði
til að hóparnir freistuðu þess að vinna saman að kaupunum. Þetta
hefur Fréttablaðið eftir heimildum og þetta hefur Halldór Ás-
grímsson staðfest.
Halldór Ásgrímsson hafði afskipti af sölu bankanna. Hann neit-
ar því ekki enda ekki ástæða til. Rétt skal vera rétt. Það var með
þeim formerkjum sem fréttaskýringar Fréttablaðsins voru skrif-
aðar. Það er þess vegna sem flestir sem til þekkja segja þær réttar
í flestu, sumt þekkja menn ekki og telja það eitt duga til að draga
réttmæti fréttanna í efa. Fréttablaðið leitaði fanga víða, meðal
annars í skýrslum Ríkisendurskoðunar og framkvæmdanefndar
um einkavæðingu. Halldór Ásgrímsson hefur sagt réttilega að
margt af því sem kemur fram í fréttaskýringum Fréttablaðsins
hafi hann áður lesið. Það er rétt. Annað hefur ekki áður birst á
prenti. Fréttablaðið dró engar ályktanir í fréttaskýringunum,
heldur gætti þess að sjónarmið heimildarmanna kæmu fram, það
er að segja eftir að heimildirnar höfðu verið tryggðar frá fleiri
heimildarmönnum eða sýndar með skjölum.
Heimildarmenn Fréttablaðsins komu úr ólíkum hópum. Eitt eiga
þeir allir sameiginlegt, það er að þeir báðu ítrekað um að þeir yrðu
ekki nefndir á nafn og ekki stuðst við þeirra orðalag sem gæti með
einhverjum hætti bent til hverjir þeir væru. Það virðist útbreiddur
misskilningur að Fréttablaðið hafi talið að verið væri að fletta ofan
af hneyksli eða lagabrotum með því að segja lesendum sínum frá
því hvernig einkavæðingu bankanna var háttað. Fréttablaðið hefur
sagt lesendum sínum alla söguna, söguna rétta og það er hvers og
eins að meðtaka hana. Fréttablaðið vandaði sig og er stolt af verki
sínu. Fréttablaðið mun gera fleiri fréttaskýringar með sama metn-
aði og það hefur gert til þessa.
1. júní 2005 MIÐVIKUDAGUR
SJÓNARMIÐ
SIGURJÓN M. EGILSSON
Fréttablaðið hefur stigið stórt skref með
fréttaskýringum og er tilbúið að stíga fleiri.
Forsætisrá›herra
og Fréttabla›i›
FRÁ DEGI TIL DAGS
fia› vir›ist útbreiddur misskilningur a› Fréttabla›i› hafi tali› a›
veri› væri a› fletta ofan af hneyksli e›a lagabrotum me› flví a›
segja lesendum sínum frá flví hvernig einkavæ›ingu bankanna
var hátta›.
Helmingaskipti vi› einkavæ›ingu
Stór skrá
Tvöhundruð þúsund Íslendingar eru á
svokallaðri „málaskrá lögreglunnar“. Að-
eins lítill hluti þessa fólks hefur verið
kærður eða sætt opinberri rannsókn, á
skránni eru allir þeir sem með einhverj-
um hætti tengjast lögreglurannsóknum
og útköllum lögreglunnar fyrr og síðar,
jafnt alvarlegum málum sem léttvæg-
um. Lögfræðingur Ríkislögreglustjóra
segir í Morgunblaðinu í gær að not-
endur málaskrárinnar séu skráðir og
starfsmönnum lögreglunnar sé
óheimilt að fletta upp á einstak-
lingum sem tengjast ekki mál-
um sem þeir vinna að. Ljóst er
þó að sú regla hefur brotin, því
nýverið gekk dómur um að
lögreglunni hefði verið óheimilt
að fletta upp í málaskránni nafni
umsækjanda um starf hjá Toll-
gæslunni. Sá var ekki undir neinni
rannsókn og var uppflettingin aðeins
greiði sem einn embættismaður gerði
öðrum.
Ógeðfellt
Kristófer Már Kristinsson skrifar um
þetta í Morgunblaðið á mánudaginn.
„Hver skyldi bera ábyrgð á þessum end-
emum?“ spyr hann. „Það kann hugsan-
lega að auðvelda leit að glæpamönnum
að hafa alla mögulega á skrá. Það er
hins vegar ekki hægt að réttlæta skrán-
ingu af þessu tagi með því að það
auðveldi starf lögreglunnar. ... Ég er
57 ára og er þess vegna á þessari
skrá, hvers vegna og fyrir hvað veit
ég ekki, kannski fyrir umferðar-
lagabrot, þannig að í hvert skipti
sem bíl er stolið kemur nafnið mitt
upp á lista yfir mögulega bílþjófa.
Kannski vegna þess að ég fékk rakettu,
sem ég hafði ekki skotið upp sjálfur í
hausinn á gamlaárskvöld og er þar með
kominn á lista yfir fólk sem umgengst
sprengiefni óvarlega. Eða bara vegna
þess að ég er kaþólskur. Þessi skrá er
eitthvað það ógeðfelldasta sem komið
hefur upp í Lýðveldinu um langa hríð
og er þá langt um jafnað.“
Treystir ekki
Kristófer lýkur grein sinni með þessum
orðum: „Ég treysti hvorki lögreglunni
né dómsmálayfirvöldum til að vera að
föndra með upplýsingar um mig eða
aðra, og er öldungis sama hversu gam-
an þeir hafa af því. ... Þessum upplýs-
ingum ber að eyða umsvifalaust og
þeir sem ábyrgðina bera eiga að fá
bágt fyrir.“
gm@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 – prentmiðlar RITSTJÓRI: Kári Jónasson FRÉTTARITSTJÓRAR: Sigurjón M. Egilsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Guðmundur Magnússon RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir AUGLÝSINGASTJÓRI: Þórmundur Bergsson RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐAL-
SÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 – prentmiðlar PRENTVINNSLA:
Ísafoldarprentsmiðja ehf. DREIFING: Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
LESTU GREININA Á VISIR.IS
OG SEGÐU SKOÐUN ÞÍNA
Í DAG
FYRIRFÓLK Í
FYRIRRÚMI II
ÓLAFUR
HANNIBALSSON