Fréttablaðið - 26.05.2005, Qupperneq 6

6 26. maí 2005 FIMMTUDAGUR
Ársskýrsla Amnesty International:
Bandaríkin fá skömm í hattinn
MANNRÉTTINDI Bandarísk stjórn-
völd fá skömm í hattinn í nýrri
skýrslu Amnesty International
fyrir árið 2004. Þar eru sérstak-
lega tiltekin mannréttindabrot á
föngum í Guantanamo-flóa á
Kúbu sem þar er haldið án dóms
og laga.
Í skýrslunni segir að við árslok
2004 hafi fleiri en 500 föngum af
um 35 þjóðernum verið haldið án
ákæru eða dóms vegna óstað-
festra tengsla við al-Kaída-
hryðjuverkasamtökin eða talí-
banastjórnina í Afganistan.
Einnig er sértaklega tekið
fram að bandarísk stjórnvöld hafi
nú leyft yfirheyrsluaðferðir sem
stríða gegn sáttmála Sameinuðu
þjóðanna gegn pyntingum. Jó-
hanna K. Eyjólfsdóttir, fram-
kvæmdastjóri Íslandsdeildar Am-
nesty, benti á að Bandaríkjamenn
hefðu orðið uppvísir af því að
flytja fanga til landa þar sem
mannréttindi eru ekki virt til þess
eins að geta farið á svig við al-
þjóðasáttmála án þess að eftir því
sé tekið.
Amnesty berst nú fyrir því að
fangar í Guantanamo verði kærð-
ir og fái lagalega meðferð ellegar
látnir lausir. Nánar verður fjallað
um ársskýrslu Amnesty í Frétta-
blaðinu um helgina.
- oá
Strandsiglingaskip í banni í Vesturbyggð:
Hafa ekki borga› hafnargjöld
VANSKIL Hafnarstjórn Vestur-
byggðar hefur ákveðið að hætta
að þjónusta strandferðaskipið
Jaxlinn, sem er í eigu Sæskipa
ehf., vegna skulda útgerðarfé-
lagsins við hafnir. Einnig er út-
gerðarfélagið sagt ekki hafa
sýnt nein viðbrögð við samn-
ingaumleitunum Vesturbyggðar
en hafnarstjórnin bauð Sæskip-
um að fella niður áfallna drátt-
arvexti ef samið yrði um
greiðslu skulda fyrir lok mars-
mánaðar.
Málið var tekið upp á fundi
hafnarstjórnar í síðustu viku þar
sem ákveðið var, að sögn Guð-
mundar Guðlaugssonar hafnar-
stjóra, að leyfa Jaxlinum áfram
að leggja að bryggju gegn inn-
heimtu lögboðinna gjalda en
starfsmenn hafnarinnar muni
ekki þjónusta skipið. Guðmund-
ur gefur ekki upp hvað Sæskip
skulda mikið en fyrirtækið hef-
ur frest til 10. júní til að gera
upp eða semja um skuldina áður
en hún verður send lögfræðingi
til innheimtu. Jaxlinn skuldar
einnig hafnargjöld í Ísafjarðar-
bæ.
Forsvarsmenn Sæskipa gáfu
blaðamanni ekki kost á því að
spyrja um fyrirhugaðar aðgerðir
af hálfu útgerðarfélagsins. - oá
Gengi› flvert gegn vilja Bush
George W. Bush gæti beitt neitunarvaldi sínu í fyrsta sinn ef Bandaríkjafling samflykkir a› afnema
takmarkanir á opinberum fjárframlögum til stofnfrumurannsókna. Fulltrúadeildin hefur fyrir sitt
leyti lagt blessun sína yfir fla›. Reikna› er me› a› öldungadeildin geri hi› sama.
BANDARÍKIN Fulltrúadeild Banda-
ríkjaþings hefur samþykkt að af-
nema takmarkanir á opinberum
fjárframlögum til stofnfrumu-
rannsókna. George W. Bush for-
seti hótar að beita neitunarvaldi
sínu verði frumvarpið að lögum í
meðförum öldungadeildarinnar.
Umræðurnar voru heitar í full-
trúadeildinni í fyrradag um hvort
afnema ætti þær takmarkanir
sem Bush forseti setti árið 2001 á
opinber fjárframlög til rannsókna
á stofnfrumum úr fósturvísum.
Þótt þingmennirnir hefðu venju
samkvæmt skipst í tvær fylking-
ar þá var skiptingin þverpólitísk.
Þegar yfir lauk höfðu fimmtíu
þingmenn úr röðum repúblikana
snúist á sveif með þorra
demókrata og frumvarpið var því
samþykkt með 238 atkvæðum
gegn 194.
Deilan snýst um hvort réttlæt-
anlegt sé að nota vísi að mannslífi
til að þróa lækningar við alvarleg-
um sjúkdómum á borð við Parkin-
sons-veiki og sykursýki. Því voru
umræðurnar í þinginu óvenju per-
sónulegar þar sem þingmenn létu
óspart í ljós trúarskoðanir sínar
og fjölskylduaðstæður.
„Í fyrsta sinn í sögu þjóðar okkar á að nota peninga skatt-
borgarana til að eyða saklausum
mannslífum,“ sagði Henry J.
Hyde, repúblikani frá Illinois. Joe
Barton, repúblikani frá Texas,
kvaðst hins vegar styðja frum-
varpið þar sem faðir hans hefði
dáið úr sykursýki og bróðir úr
lifrarsjúkdómi.
290 atkvæði fulltrúadeildar-
þingmanna þarf til að forseti geti
ekki beitt neitunarvaldi sínu en
George W. Bush hefur lýst því yfir
að hann muni gera það nái frum-
varpið fram að ganga. Þá skoðun
lét hann í ljós á blaðamannafundi í
fyrradag umkringdur börnum sem
höfðu verið ættleidd þegar þau
voru enn á fósturstigi.
Fastlega er búist við að frum-
varpið nái fram að ganga í öld-
ungadeildinni en skoðanakannan-
ir benda auk þess til að þorri al-
mennings sé hlynntur stofn-
frumurannsóknum. Það er ekki
síst stuðningur Nancy Reagan við
rannsóknirnar sem hefur aflað
málinu fylgis hjá íhaldssamari
hluta þjóðarinnar.
sveinng@frettabladid.is
Skattsviksmál:
Bent á fjár-
málastjóra
DÓMSMÁL Ríkislögreglustjóri hef-
ur krafist refsingar til handa fyrr-
verandi eigendum og forsvars-
mönnum Allrahanda – Ísferða
vegna brota á lögum um virðis-
aukaskatt og staðgreiðslu opin-
berra gjalda.
Aðalmeðferð fór fram í gær en
ákærðu er gefið að sök að hafa
ekki staðið skil á tæplega fimmt-
án milljóna króna kröfu Tollstjór-
ans í Reykjavík. Báru ákærðu fyr-
ir sig sakleysi þar sem fjármála-
stjóri bæri ábyrgð á þeim vanskil-
um sem urðu en samkvæmt laga-
bókstafnum liggur ábyrgð í slík-
um málum hjá framkvæmda-
stjóra og stjórnarformanni. - aöe
Umdeildar
rannsóknir
BANDARÍKIN Á síðustu árum
hefur áhugi vísindamanna á
stofnfrumum vaxið hröðum
skrefum en stofnfrumur eru
ósérhæfðar frumstæðar
frumur sem geta bæði fjölg-
að sér og breyst í sérhæfðar
frumur, til dæmis brisfrumur
og lifrarfrumur. Ef fundin
verður leið til að rækta stofn-
frumur og stýra þróun þeirra
í sérhæfðar frumur binda
menn vonir við að hægt verði
að lækna ýmiss konar áverka
og sjúkdóma á borð við
brunasár, sykursýki og
Alzheimer.
Vísindamenn hafa unnið
bæði með dýrastofnfrumur
og stofnfrumur úr mönnum.
Af þeim síðarnefndu eru
frumur sem eru unnar úr
fósturvísum taldar heppi-
legri en þær sem finnast í
beinmerg fullorðins fólks því
þær eiga betri möguleika á að
þróast í aðrar frumugerðir.
Fósturvísar sem frumurn-
ar eru teknar úr eru yfirleitt
aðeins 4-5 daga gamlir og eru
búnir til á tilraunastofum úr
gjafaeggjum og sæði. Engu
að síður benda gagnrýnendur
slíkra tilrauna á að í þeim sé
fólginn möguleiki til mann-
legs lífs og hann sé friðhelg-
ur, jafnvel heilagur. ■
NÝTT
7UP FREE
Laust við allt
sem þú vilt ekki!
Ekki kaloríur Ekki sykur Ekki koffein Ekki kolvetni Ekki litarefni
PRÓFAÐUNÝTT SYKURLAUST7UP FREE
TÖLVUTÆKNI
Telur›u a› íslenskir kaup-
menn leggi óe›lilega miki› á
föt og skó?
SPURNING DAGSINS Í DAG:
Eigum vi› a› byggja fleiri ál-
ver á Íslandi?
Niðurstöður gærdagsins á visir.is
4,5%Nei
Já
Farðu inn á fréttahluta visir.is
og segðu þína skoðun
KJÖRKASSINN
95,5%
FYRRVERANDI FÓSTURVÍSAR Blaðamannafundur var haldinn í Capitol Hill á þriðjudaginn um stofnfrumurannsóknir. Til hans mættu börn
sem höfðu verið ættleidd á meðan þau voru enn „fyrrverandi fósturvísar“, eins og stendur á bolum þeirra. Fósturvísarnir sem notaðir eru
til stofnfrumurannsókna eru hins vegar aldrei teknir úr móðurkviði.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/A
P
STRANDFERÐASKIPIÐ JAXLINN Hafnar-
stjórn Vesturbyggðar hefur nú tekið fyrir
það að hafnarstarfsmenn þar þjónusti
strandferðaskipið Jaxlinn vegna vangold-
inna hafnargjalda.
JÓHANNA K. EYJÓLFSDÓTTIR Framkvæmdastjóri Íslandsdeildar Amnesty International
kynnti ársskýrslu samtakanna fyrir árið 2004.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/G
VA
ÍSLAND Í FJÓRÐA SÆTI Ísland er í
fjórða sæti í útbreiðslu breið-
bands og njóta 18,3 prósent
landsmanna þjónustunnar. Þetta
kemur fram í nýrri skýrslu Efna-
hags- og framfarastofnunar Evr-
ópu. Mest er breiðbandsvæðingin
í Suður Kóreu, þar sem 29,4 pró-
sent landsmanna eru áskrifendur.