Tíminn - 23.11.1975, Blaðsíða 15

Sminudagur 23. nóvember 1975
TÍMINN
15
Daniel Áííústinusson, forseti bæjarstjúrnar Akraness, les sr. Jóni M.
Guðjónssyni texta heiðursborgaraskjalsins, en það er bundið i geitar-
skinn og hefur Sigfús Halldórsson tónskáld skrautritað það á mjög list-
rænan hátt.
máli gert grein fyrir prestsstarfi
sr. Jóns hér á Akranesi, sem að
allra dómi hefur verið unnið með
ágætum.
Eftir er þá að minnast á hinn
þáttinn i lifihans, sem réði úrslit-
um þess, að við erum hér saman-
komin i dag. Það er forustustarf
hans i málefnum Byggðasafnsins
i Görðum. Byggðasafnið var opn-
að við hátiðlega athöfn þann 13.
des. 1959. Aður hafði sr. Jón um
mörg ár unnið að undirbúningi
safnsins meðsöfnunmuna. Safnið
er fyrst og fremst orðið til fyrir
dugnað hans og þrautseigju. Eng-
inn almennur skilningur var til
fyrir gildi slikrar stofnunar, áður
en hann hófst handa og lét engar
úrtölur á sig fá. Honum var ljós-
ara en flestum öðrum:
,,Að fortið skal hyggja,
ef frumlegt skal byggja,
án fræðslu þess liðna,
sézt ei, hvað er nýtt.”
Þessi snjöllu orö skáldsins hafa
orðið sr. Jóni hvatning i hinu
mikla menningarstarfi, sem eftir
hann liggur i Görðum. Það leynir
sér ekki að hann hefur farið sin-
um nærfærnu listamannshöndum
um safnið og lagt alla sál sina i
störfin þar. Ekki aðeins i söfnun
muna og niðurröðun þeirra, heldur
hefur hann teiknað sjálfur fjölda
mynda af gömlum bæjum i
hreppunum hér fyrir ofan Akra-
nes, eftir ljósmyndum eða fyrir-
sögn eldri manna, sem svo langt
muna. En safn þetta er fyrir
Akranes og hreppana sunnan
Skarðsheiðar i Borgarfjarðar-
sýslu, eins og kunnugt er. Safnið i
Görðum er nú tvimælalaust eitt af
merkustu byggðasöfnum lands-
ins. Þetta safn i hinum nýju húsa-
kynnum, gegnir þegar mikilvægu
menningarsögulegu hlutverki og
á eftir að gera enn meira er timar
liða. Þegar gestir koma hér á
Akranes er Byggðasafnið i Görð-
um, eitt af þvi, sem sjálfsagt þyk-
ir að sýna og er stolt bæjarbúa.
Safn þetta væri vart til, án
dugnaðar og einbeitni sr. Jóns,
mér liggur við að segja þráa. Og
enn er horft til hans um uppbygg-
ingu safnsins um mörg ókomin
ár. Enn er þar mikið verk að
vinna fyrir frjóan anda og list-
rænar hendur.
Vorið 1973 fréttist, að sr. Jón
hyggðist þá um sumarið láta af
prestsembætti hér á Akranesi og
óvist var um búsetu hans að þvi
loknu. Bæjarstjórnin átti hlut að
þvi, að hann hætti við þau áform
og starfaði hér áfram til ársloka
1974. Jafnframt ákvað bæjar-
stjórnin að byggja ibúðarhúsið
Bjarkargrund 31, sem hann fengi
til afnota, þegar hann léti áf
prestsembætti hér á Akranesi.
Það yrði hans heiðursbústaður.
Eg skal viðurkenna, að af hálfu
bæjarstjórnarinnar fólst nokkur
eigingirni i þessari ákvörðun. 1
fyrsta lagi fannst okkur bærinn
setja ofan við það að hann flytti i
burtu. í öðru lagi yrði það
óbætanlegt tjón fyrir byggðasafn-
iði Görðum, sem þá var komið að
þvi að flytja i ný húsakynni.
Bygging Bjarkargrundar 31 var
frá upphafi tengd væntanlegu
starfi sr. Jóns fyrir safnið. Allt
tókst þetta skv. áætlun og var
húsið afhent þeim hjónum 10.
april s.l. eftir um 17 mánaða
bygginartima. Ég veit að bæjar-
stjórnin og allir aðrir, em að
þessum málum stóðu, fagna þvi
að mál skuli hafa skipazt, sem
raun ber vitni um. Ég efast ekki
um, að bæjarbúar almennt fagni
þessari framkvæmd bæjar-
stjórnarinnar, enda er hún gerð i
þeirra nafni. Ég hef orðið var við
það, að bæjarbúum þykir vænt
um það, að embættismenn, sem
lengi hafa starfað þeirra á meðal
og skilja eftir varanleg spor
meðal samtiðarmanna sinna,
hverfi ekki á braut að loknu
starfi.
Þegar bæjarstjórinn á Akranesi
— Magnús Oddsson — haföi fram-
sögu fyrir tillögu bæjarráðs um
kjör heiðursborgara á fundi
bæjarstjórnar þann 31. mai s.l.
sagði hann eitthvað á þessa leið:
„Okkur í þjóðhátiðarnefndinni i
fyrra sumar fannst, sem mörg
markverð atriði, sem settu svip á
hátiðahöldin væru komin frá sr.
Jóni — bæði beint og óbeint. Má
þar nefna opnun byggðasafnsins,
koma Sigurfara hér að bryggju,
gamli Ford, sem ók um iþrótta-
völlinn eitt kvöldið og irski
steinninn. Allir vita a'ð þetta er
rétt.
Við þetta má bæta a.m.k.
tveimur varanlegum fram-
kvæmdum, sem setja svip á bæ-
inn, og sr. Jón hefur átt frum-
kvæðið að: Það er i fyrsta lagi
sjómaðurinn á Akratorgi — hið
einfalda og látlausa listaverk
Marteins heitins Guðmundssonar
myndhöggvara, sem stendur á
sæbörnum kletti héðan úr fjör-
unni. Þetta einfalda og stilhreina
minnismerki mun um alla fram-
tið verða sem andlit á elzta hluta
bæjarins. Það mun þykja þvi
merkilegra og dýrmætara, sem
lengra liður i framtiðina. Hitt er
turninn i Görðum, sem sr. Jón
teiknaði. Fagurt minnismerki um
kirkjur, er þar stóðu i aldir.
Löngu eftir að við erum öll til
moldar hnigin og margir niðjar
okkar, munu þessi verk sr. Jóns
setja menningarlegan svip á bæ-
inn okkar. Megi hann eignast
mörg fleiri listaverk, sem standa
af sér timans tönn og mölur og
ryð fær ei grandað.
Ég vil ekki ljúka máli minu, án
þess að minnast á það, að sr. Jón
hefur ekki verið einn á ævibraut-
inni. Frú Lilja Pálsdóttir hefur
verið lifsförunautur hans i 45 ár
eða frá 15. okt. 1930 að þau gengu i
hjónaband. Þau hafa eignazt 11
börn og eru 10 á lifi, sem öll hafa
stofnað sin eigin heimili. Akur-
nesingar vita að frú Lilja er önd-
vegiskona, sem á ómældan þátt i
hinu merka ævistarfi sr. Jóns —
bæði beint og óbeint. — Ég hygg
að það megi færa orð Sigurbjörns
biskups um bónda hennar yfir á
frú Lilju og segja: Hún hefur i 42
ár verið i hópi hinna ágætustu
prestakvenna i landinu. Hún er
mikil móðir barna sinna og frá-
bær húsfreyja, Að Kirkjuhvoli
hefur rausnargarður þeirra stað-
ið i 30 ár. Gömlu prestsetrin á Is-
landi voru um aldir menningar-
setur og að mörgu leyti kjölfestan
i þjóðfélaginu. Heimilið á Kirkju-
hvoli hefur ætið verið af þeim
toga spunnið. Þangað hafa marg-
ir lagt leið sina á liðnum áratug-
um. Þar hefur öllum verið tekið
af sömu alúðinni, hvernig sem
högum þeirra var háttað. Þar
hafa margar kirkjulegar athafnir
farið fram, sem varða lifsham-
ingju manna og framtið. I þessu
star'fi er hlutur frú Lilju mikill.
Ég vil við þetta tækifæri og i
nafni okkar allra, sem hér eru
saman komin i dag, flytja frú
Lilju innilegar þakkir fyrir störf-
in hér á Akranesi og þann
rausnargarð, sem hún hefur stað-
ið fyrir i 30 ár og bæjarbúum
þykir vænt um og meta mikils.
Góðir tilheyrendur.
Með ræðu minni hér að framan
hef ég leitazt við að skýra það
sjónarmið, sem býr á bak við þá
samþykkt Bæjarstjórnar Akra-
ness frá 31. mai s.l. að kjósa sr.
Jón heiðursborgara, þar sem
hann hefur nú látið af embætti og
náð 70 ára aldri. Ég þakka ykkur
öllum, sem komið hafa hér i dag
með bæjarstjórninni og með þvi
sýnt áhuga og skilning fyrir þess-
ari ákvörðun hennar. Ég vænti að
þið séuð þeirrar skoðunar, að það
auki á veg og virðingu bæjarins
að eiga á hverjum tima menn,
sem verðskulda þetta mesta
virðingarheiti, sem bæjarstjórn
hefur yfir að ráða og beri það með
jafn miklum sóma og sr. Jón M.
Guðjónsson.
Kæri heiðursborgari.
1 nafni Bæjarstjórnar Akraness
— ég vona i nafni allra ibúa Akra-
neskaupstaðar — hef ég þá
ánægju að afhenda þér hér meö
heiðursborgaraskjal skv.
samþykkt bæjarstjórnarinnar
þann 31. mai s.l. Það hljóðar
þannig:
„Bæjarstjórn Akraness hefur
einróma kjörið þig heiðursborg-
ara Akraness, sem vott virðingar
og þakklætis fyrir langt og farsælt
starf á Akranesi og sérstaklega
fyrir forustu þina i málefnum
Byggðasafnsins að Görðum.”
Daniel Agústinusson,
Guðmundur Vésteinsson, Jósef
Þorgeirsson, Jóhann Arsælsson,
Ólafur Guðbrandsson, Rikharður
Jónsson, Hörður Pálsson, Valdi-
mar Indriðason, Guðjón Guö-
mundsson, Magnús Oddsson.
Njóttu heill. Gæfan fylgi þér og
þinum um ókomin æviár.
Vaskar úr slípuðu ryðfríu
stáli í eldhús og þvottahús
FALLEGIR - VANDAÐIR - HENTUGIR
>. . ----------------
... ■■ ...-■ '
’Otrúlega hagstætt verð!!
Allir vaskar framleiddir úr 0.9mm þykku
ryófríu stáli af bestu tegund.
Merki Ofnasmidjunnar
tryggir yáar gæáin
HÁTEIGSVEGI 7 - REYKJAVÍK - PÓSTHÓLF 5091 - SÍMI 21220
Gallað þakjárn
selt með afslætti
Holuin veriö beðnir að selja nokkurt magn
af gölluðu Fanel þakjárni 7-:i0 feta.
Gailarnir eru aðallega fólgnir i þvi, að
málning hefur flagnað af. Járnið kemur
þvi að fuilum notum fyrir þá, sem aðstöðu
hafa til að mála þakjárnið strax.
Mikill afsláttur — Staðgreiðsla.
V'er/lanasa mbandið h. I.
Skiphoiti 37, simi 3-85-60
Umboðssala
Hlutafélag með umboðs og heildverzlun á
Norðurlandi vantar vörul í umboðssölu.
Allt kemur til greina.
Upplýsingar i dag og næstu daga i sima
23776 frá kl. 9 til 14.
Handunnið
keramik frá Glit
fæst í öllum
beztu verzlunum
landsins
GLIT HF
HÖFÐABAKKA9
REYKJAVlK
ICELAND
listrœn gjöf
VIÐ ÖLL TÆKIFÆRI