Tíminn - 23.11.1975, Blaðsíða 40

SÍMI 12234
‘HERRA
EARÐORINN
A-Ð ALSTRÆTI S
SÍS-FÓIHJK
SUNDAHÖFN
fyrir góéan mai
^ KJÖTIÐNAÐARSTÖÐ SAMBANDSINS
Þóroddur Th. Sigurðsson vatnsveitusfjóri Reykjavíkur í viðtali við Tímann:
GVENDARBRUNNAR FLUTTIR
VEGNA MENGUNARHÆTTU
BH—Reykjavik — Fyrir átta ár-
um voru verndarsvæði vatns-
bóla á höfuðborgars væðinu
iiokkuð niður í fjóra flokka. t 1.
flokknum eru svonefnd brunn-
svæði, sem eru aigjörlega friðuð
Fiskiþing:
Verðbólgan veldur sjóvarút-
veginum miklum örðugleikum
og girt mannheldum girðingum.
Innan þeirra eru ekki leyfðar
aðrar framkvæmdir en þær sem
Á LAUGARDAG var haldið
áfram umræðum um ályktanir og
tillögur nefnda Fiskiþings. Þá var
m.a. samþykkt tillaga frá laga-
og félagsmálanefnd og var fram-
sögumaður Sveinn Benediktsson.
1 tillögunni segir m.a.:
„óðaverðbólgan hér á landi á
undanförnum þremur árum hefur
leitt til sivaxandi örðugleika höf-
uðatvinnuvega þjóðarinnar, sjáv-
ariítvegs iðnaðarog landbúnaðar.
Sjávarútvegurinn hefur þá sér-
stöðu meðal atvinnuvega lands-
manna, að verða að langmestu
leyti að sæta þvi verðlagi fyrir
framleiðslu sina, sem er á erlend-
um mörkuðum á hverjum tima. 1
sjávarútveginum er þvi ekki unnt
að velta auknum tilkostnaði yfir á
aðra innlenda aðila, svo sem
venjan er með ýmis þjónustu-
fyrirtæki og stofnanir rikis og
bæja.
Um landbúnaðinn gilda lög,
sem eiga að tryggja bændum að
verðlag á afurðum búa þeirra
hækki sjálfkrafa i hlutfalli við
aukinn tilkostnað og sé verðið
miðað við bú af meðalstærð.
Einnig kemur hækkun á sjávaraf-
urðum fram i hærra verðlagi á
landbúnaðarvörum.
Iðnaðurinn selur þjónustu sina
og framleiðslu að mestu innan-
lands og er þvi i aðstöðu til að
hækka verðið til samræmis við
aukinn tilkostnað með leyfi verð-
lagsyfirvalda.”
Þá er i tillögunni rætt um hinar
miklu framkvæmdir hins opin-
bera á undanförnum árum.
Þá segir i tillögunni:
„Kaupgjald og allur rekstrar-
kostnaður sjávarútvegsins hefpr
margfaldazt á siðustu 3-4 árum. A
tveim siðustu árum hafa afurðir
sjávarútvegsins fallið stórlega i
verði um leið og tilkostnaðurinn á
sjóog landihefur vaxið hraöfara.
Komið hefur verið i veg fyrir
stöðvun á þessu ári með greiðsl-
um úr Verðjöfnunarsjóði fisk-
iðnaðarins, en núer svo komið, að
sjóðurinn er að mestu tómur og
hefur rikissjóður orðið að taka
ábyrgð á greiðslum hans.”
Þá er rætt um lausaskuldir rik-
issjóðs og yfirdrátt hjá Seðla-
bankanum, en samtals er þar um
að ræða niu milljarða króna.
Að lokum segir i tillögunni:
„Þótt verðbólgan hafi aukizt
minna siðasta ársfjórðung en
áður, verður að gripa betur i
taumana, þ.e. að eyða minna, svo
að jöfnuður fáist i viðskiptum við
útlönd. Að öðrum kosti er sú vá
fyrir dyrum, sem enginn sér fyrir
endann á.”
Tillaga þessi var samþykkt
samhljóða, en tveir sátu hjá.
nauðsynlegar eru vegna þarfa
vatnsveitnanna. Til þeirra tclj-
ast eftirfarandi svæði, saman-
ber uppdráttinn: 1.1. Gvendar-
brunnar. 1.2. Kaldárbotnar. 1.3.
Vifilstaðalindir. 1.4. Myllulækir.
l.S. Lindir við Dalland. t 2.
flokki eru grannsvæði vatns-
bóla, og eru það dökku svæðin á
uppdrættinum, 2.1. Heiðmerk-
ursvæðið og 2.2. Bullaugna-
svæðið. A þessum svæðum skal
ekki leyft að hafa birgðir af eft-
irtöldum tégundum efna, um-
fram daglega notkun, sé þess
ekki sérstaklega getið siðar:
OIiu, bensini eða skyldum efn-
um, vegsalti, eiturefni til út-
rýmingar á skordýrum eða á
gróðri, áburði (tilbúnum eða af
öðru tagi),né öðrum efnum sem
spillt geta grunnvatni.
Strangt cftirlit skal haft með
oliugeymum og frárennsliskerf-
um húsa, sem þegar eru á
verndarsvæðunum. Nýjar
byggingar, sumarbústaðir eða
þess háttar, sé ekki leyft. Vega-
lagnir, áburðarnotkun og yfir-
leitt öll starfsemi innan svæð-
anna sé undir ströngu cftirliti.
Aburður eða eiturefni sé ekki
haft uin hönd i námunda við
sýnilegar jarðsprungur. 1 3.
fiokknum eru svo svæðin norðan
Suðurlandsvegar og suður af
Hafnarfirði. Með þeim svæðum
er eftirlit og meiriháttar
geymsla efna, sem nefnd eru í 2.
kafla, ekki leyfð, og fyllstu var-
úðar sérstaklega gætt i meðferð
þessara efna þar sem vitað er
um sprungur og misgengi. 4.
svæðið er aðeins eitt og það er
háð eftirliti.
— Á þessu korti hefur orðið
nokkur breyting, og svæðin hafa
minnkað, en ekki unnizt timi til
að gera ný kort. Þannig hefur
svæðið norðan Suðurlandsvegar
dregizt allmikið saman til norð-
urs og austurs og einnig svæðið
sunnan Hafnarfjarðar til suð-
urs. Þá er vissulega ástæða til
að undirstrika þær stórbreyt-
ingar, sem á þessu korti gætu
orðið með þeim framkvæmdum,
er Gvendarbrunnar væru fluttir
um set og hækkaðir upp af lág-
lendinu, sem þeir eru á, eins og
til stendur á næstu árum.
Mengunarhætta vatnsbóla
birtist i margvislegum mynd-
um, hugsanlegri mengun af
byggð, sem sifellt nálgast
vatnsbólin meir og meir, og
erfitt er að sporna við. Að visu
er ekki hægt að segja, að bráð
hætta sé yfirvofandi, en allt get-
ur gerzt, og með sérstöku tilliti
til góðs árangurs, sem náðst
heíur bæði á Jaðarsvæðinu og
hjá Myllulækjasvæðinu, tel ég
að vinna beri eins og hægt er að
þvi að taka neyzluvatnið þaðan i
rikara mæli. Það er engin bjart-
sýni að ætla, að á þessu svæði
fáist jafnveí verulega meira
vatnsmagn en úr Gvendar-
brunnum.
Þannig komst vatnsveitu-
stjóri Reykjavikurborgar, Þór-
oddur Th. Sigurðsson, að orði,
er Tíminn ræddi við hann I vik-
unni, og við vildum gjarnan fá
meira að heyra um þennan
„flutning” á Gvendarbrunnum.
— Já, ætlunin er þessi að
flytja aðalvatnsbólin, eða
Gver.darbrunnana um set,
hækka þá um svona 2-3metra og
færa þá inn á Jaðarsvæðið, þar
sem mengunarhætta er mun
minni. Þarna erum við komnir
með 7 vinnsluholur, og erum að
grafa upp jarðsprungu, úr sex
holum höfðum við fengið um
400-500 sekúndulitra og gerum
okkur vonir um 1-200 sekúndu-
litra úr sprungunni. Svo er verið
að bora á Myllulækjasvæðinu
sem er austan- og suðaustan við
Elliðavatn, og einmitt núna i
vikunni vorum við að finna vatn
á 33 metra dýpi I malarlögum á
milli hraunlaga og gerum okkur
vonir um að þetta sé mjög
vatnsmikil borhola, þvi að
malarlögineru mjög vatnsgeng.
Það eru um 800 sekúndulitrar,
sem við þurfum að fá til að jafn-
ast á við Gvendarbrunnana
núna, en þaðan koma nú 750-770
sekúndulitrar. I vetur borum
við eftir þvi, sem upp á vantar á
Myllulækjasvæðinu.
Við inntum Þórodd eftir þvi,
hvort Gvendarbrunnar væru
I mejigunarhættu af umhverfi
sinu, en Þóroddur kvað það mál
þurfa útskýringa við.
— Það er timabundin hætta i
sambandi við Gvendarbrunna,
og hún stafar ekki af næsta ná-
grenni, heldur kemur hún
nokkru f jær og til þess að þekk ja
hana verður að lfta á grunn-
vatnsstrauma á svæðinu. Þessir
grunnvatnsstraumar hafa verið
kannaðir mjög gaumgæfilega,
og má i þvisambandi geta þess,
að á undanförnum 16árum hafa
veriðboraðará sjöunda tug bor-
hola i þessu skyni. Eru þær á
svæðinu norðan af Hólmsheiði
og nokkuð suður i Heiðmörk,
allt suður fyrir vatnaskil til þess
að ganga úr skugga um, hvaða
vatn rennur norður fyrir og
hvað i Kaldá. Þessar athuganir
hafa leitt i ljós, að Gvendar-
brunnum stafar helzt hætta af
mengun frá þvi svæði, sem ligg-
ur til norðausturs frá þeim,
þ.e.a.s. svæðinu kringum
Silungapoll.
Við spyrjum Vatnsveitustjóra
að þvi, hvort hér sé m.a. átt við
margumrædda bensinstöðvar-
byggingu við Geitháls.
— Hún kemur inn i dæmið, en
að svo litlu leyti, að það er
naumast teljandi. Ég hef ekki
viljað láta uppi neitt álit á
þessari byggingu, það er ann-
arra að ákveða, hvort hún ris
eða ekki. Eg hef bent á, að ef
hún verði reist, verði að leggja
holræsi að staðnum, þar sem
gamla bensinstöðin stóð, þvi að
rannsóknir okkar hafa leitt i
ljós, að grunnvatnið þaðan kem-
ur hvergi nærri Gvendarbrunn-
um, heldur rennur undir Hólms-
heiðina norðan vegar. Það er
allt annað, og meira i þessu
máli, sem allt styður flutning
Gvendarbrunnanna á Jaðar-
svæðið og Myllulækjasvæðið,
og það auðvitað fyrst og fremst,
að mengunarhætta er þar hverf-
andi lltil, eða þvi sem næst eng-
in. Hér er lika um lokuð vatns-
ból að ræða, þar sem Gvendar-
brunnarnireru opnir, og enn má
geta þess, að með tilkomu nýju
vatnsbólanna liggur í augum
uppi, að stór svæði opnast fyrir
byggð, sem mér skilst að borg-
inni veiti ekkert af. Byggð á
þessum svæðum er hins vegar
útilokuð, meðan Gvendarbrunn-
ar eru við lýði, vegna megnun-
arhættu. Nýju vatnsbólunum
stafar diki hætta af þeim. En i
sambandi við grunnvatnsstöð-
una með tilliti til Gvendar-
brunna, skapar meira að segja
umferð um veginn austan við
Geitháls vissa hættu i sambandi
við Gvendarbrunna, því að
komistolia ijörð á þessu svæði,
er hætta á að hún geti borizt
með grunnvatninu það nærri
Gvendarbrunnum, að hættulegt
geti orðið.
Og þá er að vita, hversu langt
er að biða þess að nýju vatns-
bólin komist i gagnið?
— Um það vil ég ekkert full-
yrða, en miðað við það, hversu
vel hefur gengið, ætti ekki að
vera fráleitt að segja sem svo,
að einhvernlimann sumarið
1978 séu möguleikar á þvi, að
Reykvikingar fái neyzluvatn
sitt af Jaðarsvæðinu og Myllu-
lækjasvæðinu, og Gvendar-
brunnarnir verði lagðir niður.
HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ 1=50000
VERNDUN VATNSBÓLA
5KIPUIAG RIKISINS I SEPTEMBER 1967
Á þessu korti sjást verndunarsvæði vatnsbóla á
höfuðborgarsvæðinu, sem frá er sagt i frétt-
inni. 1. flokkur eru litlu, ljósu reitirnir, 2.
flokkur er dökku svæðin, 3. flokkur er allmiklu
ljósari og 4. flokks svæðið er greinilegt. Með
tilkomu nýju vatnsbólanna á Myllulækja-
svæðinu og Jarðarssvæðinu myndi verndar-
svæðið norðan Suðurlandsvegar hverfa að
mestu úr sögunni hvað mengunarhættu snertir.