Tíminn - 30.03.1976, Qupperneq 8

8
TÍMINN
Þriðjudagur 30. marz 1976.
árangri. Jarðhitasvæöið i
Reykjahverfi er mjög stórt og
nægir efalaust fyrir enn frekari
stækkun hitaveitu Húsavikur,
auk annarrar nýtingar á staðn-
um.
Jarðhitarannsóknir og boran-
ir hafa verið gerðar viðar i S-
bingeyjarsýslu á siðustu tveim-
ur árum. Fundizthefur vænlegt
jarðhitasvæði hjá Reykjum i
Fnjóskadal. Einnig hjá Stóru-
tjörnum. Þar var boruð sumarið
1975 600 m djúp hola eftir heitu
vatni, sem gaf þó ekki árangur,
en áformað er að dýpka þá holu.
Á Laugum i Reykjadal var
boruð rúml. 700 m djúp hola
eftir heitu vatni fyrri part árs
1975. Varð árangur vonum betri
þar sem úr holunni fengust um
70 1/sek af 68 gr.C heitu vatni
sjálfrennandi. 1 Aðaldal standa
yfir rannsóknir á jarðhitalikum
vegna bæjahverfanna þar. Enn
hefur ekki verið borað nema hjá
Nesi 1250 m djúp hola á útmán-
uðum 1975. Hún gaf ekki vatn og
bendir sú niðurstaða til þess að
boranir á jarðhitasvæðinu við
Hafralæk séu vænlegri vatnsöfl-
unarleið fyrir byggðina þar i
kring. Bæjahverfi við
Grenjaðarstaö og i Hvömmum
hafa möguleika á hitaveitu, en
rannsóknum vegna nauðsyn-
legra borana er ekki lokið. Álit-
legt jarðhitasvæði er á Jökuls-
ársöndum i Axarfirði og Keldu-
hverfi, en nýting fyrir þéttbýli
kemur naumast til greina.
Vegalengd þaðan út á Kópasker
er um 18 km.
8. Austfirðir
Jarðhiti er mjög óviða á
Austurlandi, og hvergi nærri
þéttbýli nema við Urriðavatn i
Fellum, en sá staður er um 5 km
frá Egilsstöðum. Einnig er jarð-
hiti i Selárdal i Vopnafirði, en
þaðan eru um 14 km að
kauptúninu. Eru þetta i raun-
inni einu staðirnir i nágrenni
þáttbýlis frá Húsavik austur um
land að Hellu á Rangárvöllum,
þar sem góðir möguleikar eru
taldir vera á nýtanlegum jarð-
hita. Hitastigull i berggrunni á
Austurlandi er sá lægsti, sem
vitað er um á landinu eða um 40-
50 gr.C/km. Byggist þessi
niöurstaða á hitastigulsholum i
Þistilfirði, á Eiðum og i Horna-
firði. Kann þetta að eiga þátt i
hve jarðhiti er þarna óveru-
legur. Með itarlegum rannsókn-
um og borunum kann viðhorfið
til jarðhitamöguleika á Aust-
fjöröum e.t.v. að breytast.
Fyrirhugaðar eru þegar á þessu
ári yfirborðsrannsóknir og
grunnar rannsóknarboranir á
þessu svæði.
Við Urriðavatn var boruð
rúmlega 1100 m djúp hola
veturinn 1975-1976. Litið vatn
fékkst úr holunni en vatnsæðar
fundust i henni neðan við 1000 m
75-80 gr.C heitar. Fyrirhugað er
að fóðra þessa holu og dýpka
siðan i von um að fá vatn. Virö-
ast þarna góðir möguleikar á
hitaveitu fyrir Lagarfell og
Egilsstaði.
!). Skaftafellssýslur.
Ekki er vitað um jarðhita á
þessu svæði nema i Skaftár-
tungu og á nokkrum stöðum i
óbyggðum. Meiri háttar nýting
er þess vegna ekki talin hag-
kvæm á þessu stigi. Rannsókn-
arhola er fyrirhuguð nálægt Vik
i Mýrdal á þessu ári.
10. Vcstmannaeyjar.
Djúpborun hefur sýnt, að ekki
fæst heitt vatn i Vestmannaeyj-
um. Nú eru hins vegar i gangi
tilraunir með nýtingu varma úr
nýja hrauninu á Heimaey. Hér
er um að ræöa algjöra nýjung i
nýtingu jarðvarma, og ekki
hægt að segja að svo komnu
máni hve mikinn varma hægt er
að fá á þennan hátt. Raunvis-
indastofnun Háákólans hefur
með höndum rannsóknir i sam-
bandi við hraunhitaveitu.
Undirbúningi undir hitaveitu-
lögn i sjúkrahúsið og allmörg
hús þar i grennd er ’lókið.
11. Arnes- og Rangárvalla-
sýslur.
í Rangárvallasýsluer litið um
jarðhita nema ofan til i Land-
sveit og Holtum. Við Seljavalla-
laug er 65 gr.C hiti og ekki ólik-
legt að þar mætti fá heitara vatn
með borun. Nýting jarðhita er
mjög óveruleg i Rangárvalla-
sýslu. Skarð i Landsveit á þó
góða möguleika á heitu vatni
með borunum á jarðhitasvæði
1700 m norðan við bæinn. Einnig
mætti efalaust auka með borun-
um heita vatnið á Laugalandi i
Holtum og væri athugandi að
leiða vatn þaðan ánálægabæi og
jafnvel til Hellu, ef jarðhiti
finnst ekki nær. Rannsóknar-
hola er fyrirhuguð hjá Hvols-
veili á þessu ári og rannsóknum
verður haldið áfram i nágrenni
Hellu og i Asa- og Holtahreppi.
1 Arnessýsluer eitt stærsta lág-
hitasvæði landsins. Þar eru
starfræktar sex allstórar hita-
veitur, i Hveragerði, á Selfossi,
á Laugarvatni, i Aratungu, á
Flúðum og i Laugarási og
margar smærri fyrir einstaka
bæi eða bæjahverfi. í sýslunni
eru þrjú kauptún, sem ekki hafa
hitaveitu nú, en það eru Stokks-
eyri, Eyrarbakki og Þorláks-
höfn.
Umfangsmiklar rannsóknir
og boranir hafa verið gerðar i
Árnessýslu á siðustu árum.
Niðurstaða þeirra rannsókna er
að viða megi fá upp heitt vatn
með borun þar sem það er ekki
á yfirborði og eins auka afköst
þeirra svæða, sem þegar eru
nýtt. A þetta fyrst og fremst við
um Laugardal, Biskupslungur,
Grimsnes, Hrunamannahrepp,
Skeið, Hraungerðishrepp og
Olfus. Virðast góðir möguleikar
á að stækka hitaveitu Selfoss
svo að hún nægi einnig fyrir
Eyrarbakka og Stokkseyri. Til
þess þarf þó viðbótarboranir.
Vatn fyrir Þorlákshöfn yrði
fengið með borunum i ölfusinu.
Djúpborun við Litlaland 1975
gaf ekki árangur og þarf liklega
að sækja vatnið lengra noröur
þ.e. á jarðhitasvæðið i kringum
Hjalla. Einnig er talið koma til
mála að nýta vatn þaðan fyrir
öll þrjú þorpin með leiðslu yfir
Olfusá hjá Óseyrarnesi. Ekki er
taliö hagkvæmt að leiða heitt
vatn frá borholum, sem biða
ónotaðar i dalnum ofan við
Hveragerði, i öll þrjú kauptún-
in. bessar borholur gefa jafn-
gildi 500 1/sek af 100 grC heitu
vatni. Hitaveita Hveragerðis
fær vatn úr tveimur þeirra.
Helztu niöurstööur um
aðkallandi verkefni á
sviöi rannsókna og heita-
vatnsborana
Ljóst er af þvi, sem á undan er
komið, aö viða er þörf
rannsókna og borana eftir heitu
vatni vegna hitaveitna, og til
könnunar á hitaveitumöguleik-
um margra þéttbýlisstaða, og
augljóst að margra ára verkefni
er framundan. Hér á eftir er
verkefnunum raðað eftir þvi
hvort um er að ræða (1) öflun
viðbótarvatns fyrir starfandi
hitaveitur, (2) öflun vatns fyrir
hitaveitur, sem eru i þann
veginn að komast á laggirnar,
(3) boranir eftir heitu vatni á
álitiegum stöðum þar sem tald-
ar eru mjög góðar líkur á
árangri, (4) staðir með nokkra
heitavatnsmöguleika, þar sem
rannsóknir eru komnar nokkuð
á veg.
(1) Starfandi hitaveitur i þétt-
býli þar sem þörf er á viðbótar-
vatni:
1. Hitaveita Reykjavikur: a)
10 ca. 2000 m djúpar holur
sem liður i vinnslu heits
vatns i Mosfellssveit. Að
þessum borunum er unnið nú
i ár. b) djúpboranir með
bornum Jötni á öllum 3
vinnslusvæðum Hitaveitu
Reykjavikur eru fyrirhugað-
ar i náinni framtið.
2. Hitaveita Selfoss: forborun
nýrrar holu fyrir hitaveituna
stendur yfir. Aðalholan
verður boruð með miðlungs-
bor eða gufubor, væntanlega
nú i ár.
3. llitaveita Sauðárkróks: for-
borun nýrrar holu fyrir hita-
veituna er hafin. Aðalholan
verður boruð með miðlungs-
bor á þessu ári.
4. Hitaveita Palvikur: borun
1000-1800 m djúprar holu er
ráðgerð i von um heitara og
meira vatn en hitaveitan
notar nú. Væntanlega
verður holan boruð nú i ár.
5. Hitaveita Siglufjarðar:
dýpkun 1150 m djúprar holu i
1500-1800 m og borun ann-
arrar niður á sama dýpi er
fyrirhuguð i von um meira
og heitara vatn en hitaveitan
notar nú. Að þessum borun-
um verður unnið nú i ár.
6. Þangverksmiðjan Reykhól-
um: borun eftir viðbótar-
vatni fyrir verksmiðjuna,
væntanlega á þessu ári.
(2) Hitaveitur i undirbúningi:
7. Akureyri: lúkning holu LJ-6
(með Jötni) og borun nýrrar
holu nærri LJ-5 væntanlega
á þessu ári.
8. Súgandafjörður: vikkun og
fóðrun vinnsluholu tilvon-
andi hitaveitu er fyrirhuguð
á þessu ári.
9. Hitaveita Suðurnesja:
kaldavatnsboranir vegna
varmaskipta verða gerðar
nú i ár.
(3) Staðir með mjög góða
hitaveitumöguleika:
10. Egilsstaðir og Lagarfell:
dýpkun holu við Urriðavatn i
1500-1800 m.
11. Þorlákshöfn: borun með
miðlungsbor eða Gufubor i
grennd við Hjalla, væntan-
lega á þessu ári.
12. Borgarnes: borun 1000-1100
m djúprar holu við Bæ i Bæj-
arsveit er fyrirhuguð á þessu
ári.
13. Bessastaðahreppur: borun
væntanlega með gufubor á
Alftanesi. Akvörðun hefur
enn ekki verið tekin um
þessa borun.
(4) Staðir með nokkra hita-
veitumöguleika:
14. Akranes: borun djúprar
holu á Leirá með Jötni.
15. Blönduós: borun 1500-1800 m
djúprar holu á Reykjum við
Reykjabraut. Verk þetta er
hafið.
16. Bolungarvik: borun 1500-
1800 m djúprar holu er fyrir-
huguð i ár.
17. ísafjörður: borun 1500-1800
m djúprar holu er fyrir-
huguð i ár.
18. Patreksfjörður: borun 1500-
1800 m djúprar holu er fyrir-
huguð á næsta ári.
19. Tálknafjörður: borun 1500-
1800 m djúprar holu á
Sveinseyri.
20. Bildudalur: borun i Dufans-
dal eða djúp hola nær þorp-
inu.
21. Drangsnes: borun i
Hveravik.
22. Hofsós: borun nærri Gröf.
23. Svalbarðseyri: borun á
staðnum.
24. Grenivík: borun hjá Grýtu-
bakka..
25. Haganesvik i Fljót-
um + Barðslaug: borun við
Barðslaug með litlum bor
væntanleg á þessu ári.
26. Hella: borun liklega við
Laugaland.
27. Eyrarbakki og Stokkseyri:
borun annað hvort við Sel-
foss-eða i Olfusi.
Á öðrum þéttbýlisstöðum eru
á þessu stigi taldar minni likur á
árangri jarðhitaborana, enda
rannsóknir ennþá ófullnægj-
andi. Allviða verður unnið að
rannsóknum á þessu ári og kann
þetta álit að breytast um ein-
hverja staði fyrr en varir. Eftir-
taldir staðir eru með i
rannsóknaráætlun ársins 1976:
Þéttbýlisstaðir norðan á Snæ-
fellsnesi, Vopnafjörður, Rauf-
arhöfn, Skagaströnd, Hvolsvöll-
ur, Vik i Mýrdal og Austfirðir.
Hér hafa ekki verið taldir
byggðakjarnar i dreifbýli,
skólasetur eða bóndabæir, sem
óskað hafa eftir rannsóknum og
borunum, en slikir staðir eru
fjöldamargir og er nauðsyn-
legum undirbúningsrannsókn-
um viða lokið eða langt komið
þannig að borun gæti hafizt, ef
bor væri tiltækur. Má nefna sem
dæmi Stórutjarnir i Ljósavatns-
skarði, Hrafnagil i Eyjafirði og
Neðridal i Árnessýslu þar sem
beðið er eftir dýpkun á 600 m
djúpum holum, sem fyrir eru.
Fyrir skömmu afhenti Niels P. Sigurðsson ambassador Walter Scheel, forseta Sambandslýðveldisins
Þýzkalands trúnaðarbréf sitt. Athöfnin fór fram i vinnuherbergi forsetans i bústað hans. A myndinni
eru Gisbert Poensgen forstöðumaður skrifstofu forsetans, Walter Scheel, Niels P Sigurðsson og Karl
Moersch ráðuneytisstjóri. '
Niels P. Sigurðsson er ambassador tslands i Bonn, en áður var hann i London svo sem kunnugt er úr
fréttum.