Tíminn - 11.04.1976, Blaðsíða 1

Erlendur Einarsson, forstjóri Sambands íslenzkra samvinnufélaga:
Stefna Sambandsins nú er að
stórauka iðnaðinn í landinu
gébé Rvík — Akveðið hefur verið
að gera stórt átak i að auka iðn-
væðinguna i iandinu, sagði Er-
lendur Einarsson forstjóri Sam-
bands Isl. Samvinnufélaga. — Við
teljum það timamót hjá okkur að
nú er komin á markaðinn ný
framleiðsluvara hjá Iðnaðardeild
Sambandsins, þar sem er fatnað-
ur úr isienzkri ull og bandarisku
gerviefni, sagði hann. Þá verður
Ullarverksmiðjan Gefjun á Akur-
eyri stækkuð verulega á árinu og
fra mleiðslugeta hennar þannig
aukin á hráefni, sem prjóna- og
saumastofur um land allt munu
siðan fullvinna til útflutnings. —
Aðstæður i landinu kalla á það að
iðnvæðing verði stóraukin, og er
það stefna Sambandsins að stór-
auka iðnaðinn á næstunni. Þó eru
nokkrir agnúar sem við rekum
okkur á, sem þarf að eyða og þvi
nauðsynlegt að taka upp samn-
ingaviðræður við stjórnvöld,
sagði Erlendur Einarsson.
Heildarsala allra fyrirtækja
Iðnaðardeildar á árinu 1975 nam
3.1 millj. króna, en af þeirri upp-
hæð námu útfluttar vörur rúmum
1.2 millj. kr. Ekki mun búizt við
verulegri aukningu útflutnings á
þessu ári, en á árinu verður Ull-
arverksmiðja Gefjunar stækkuð
verulega og er vonazt til að sú
viðbót verði komin i notkun um
næstu áramót. Mun þvi fram-
leiðslugeta verksmiðjunnar stór-
aukast. — Stóraukið átak stendur
fyrir dyrum i iðnaðarmálum
Sambandsins, sagði Erlendur
Einarsson og benti á að vel væri
fylgzt með, þvi nýjar vélar væru
keyptar á ári hverju til verk-
smiðjanna.
— En við rekum okkur á ýmsa
agnúa sem þarf að eyða, sagði
Erlendur, og taldi nauðsynlegt að
taka þyrfti upp samningaviðræð-
ur við stjórnvöld i sambandi við
þá. Sagði hann að þarna væru
aðallega um sex atriði að ræða:
1. Orkan. Eftir oliuhækkanir
hafa rekstursaðstæður fyrir
Akureyrarverksmiðjurnar verið
erfiðar og við beinum þvi þeirri
kröfu til stjórnvalda að iðnaður
|
T
en munurinn á orkukostnaði er
geysilegur, t.d. kostar kildwatt-
stundin á Akureyri 4,13 kr. en
sunnanlands aðeins 0,51 kr. Við
viljum ódýra orku fyrir islenzkan
iðnað!
2. Opinber gjöld, sem lögð eru á
iðnað, og þar fyrst söluskattur til
rikisins, en þetta teljum við að
eigi að hverfa og einnig þau
3—3,5% af verði útflutningsvöru
sem kemur sem greiðsla til rikis-
ins.
3. Aðildin að Efta átti að vera til
þess að efla islenzkan iðnað, en
við teljum að þetta hafi alls ekki
tekizt, þróunin er önnur hér en
viðastannarsstaðar, t.d. tollar af
hráefni og vélum. Við 'viljum sitja
við sama borð og keppinautar
okkar.
4. Fjármagnskostnaður. Að-
stæðuri islenzkum iðnaði og mis-
munur atvinnuvega hér og er-
lendra keppinauta er mikill og
þyrftum við mun betri fyrir-
greiðslu á fjárútvegun. Það er
vaxandi áhugi hjá stjórnvöldum
að hjálpa iðnaðinum, sem við
metum mikils, en eigi að siður
býr iðnaðurinn enn við það sama,
t.d.eru vaxtakjör mjög óhagstæð
hér.
5. Skattar. Þar þyrfti að gera
úttekt til lagfæringa, t.d. aðstöðu-
gjald á útflutningsiðnað sem
þekkist varla nema hér.
6. Menntunarmál og starfs-
þjálfun. Ekkert er hægt að gera
hér i þessum málum nema senda
fólk til útlanda. Það vantar nauð-
synlega starfsþjálfun fyrir iðnað-
arfólk, —að visuer það á dagskrá
hér, en það þarf lika að hrinda þvi
þessi, sem ekki getur talizt til
auðmagnsiðnaðar, fái að sitja við
sama borð og aðrir. Verksmiðj-
Úr Sambandsverksmiðju á
Akureyri.
Aætlunarstaðír:
Blönduós — Sigiuf jörður
Búðardalur — Reykhólar
Flateyri — Bíldudalur
Gjögur — Hólmavík
Hvammstangi — Stykkis-
• hólmur—Rif oúgandafj!
Sjúkra- og leiguflug um
allt land
Símar:
2-60-60 &
2-60-66
Erlendur Einarsson
urnar veita fjölda manns atvinnu,
i framkvæmd. Launakjör iðnað-
arfólks eru heldur ekki nógu góð,
þaueru lægri en i mörgum öðrum
stéttum. Reynt hefur verið að
lagfæra þetta, t.d. með bónus-
kerfi eins og komið hefur verið
upp i verksmiðjunum á Akureyri
og gefizt vel.
Iðnaðardeild Sambandsins
starfrækir margar verksmiðjur
sem kunnugt er, og er þar fyrst að
telja verksmiðjurnar á Glerár-
eyrum á Akureyri, en þær eru
Ullarverksmiðjan Gefjun, sem
framleiðir m.a. ullarteppi, fata-
efni, áklæði, ýmiss konar garn og
band fyrir vefnað og prjónaskap,
Fataverksmiðjan Hekla, sem
skiptist i' þrjár deildir: Prjóna-
deild, Vinnufatadeild og Skinna-
deild, Skóverksmiðjan Iðunn,
sem framleiðir fjölbreytt úrval af
skófatnaði og Skinnaverksmiðjan
Iðunn, en þar er loðsútun á gær-
um aðalframleiðslugrein.
Iðnaðardeildin rekur auk þessa
tvær verksmiðjur á Akureyri,
sem eru sameign Sambandsins og
KEA, en það eru Efnaverksmiðj-
an Sjöfn og Kaffibrennsla Akur-
eyrar. Þá rekur Iðnaðardeildin
einnig eftirtaldar verksmiðjur:
Verksmiðjan Hötturi Borgarnesi,
Fataverksmiðjan Gefjun i
Reykjavik og Jötunn hf .i Reykja-
vik, en þar rekur deildin einnig
verzlunina Gefjun. Starfsfólk i
öllum verksmiðjunum telur um
átta hundruð manns, en greidd
vinnulaun á árinu 1975 voru 710
millj. kr. hjá Iðnaðardeild Sam-
bandsins.
Nýjung í graskögglaframleiðslunni:
ALLAR VERKSMIÐJURNAR BLANDA
LÝSI EÐA TÓLG f GRASKÖGGLANA
— næringargildið eykst um 6-8 fóðureiningar ó hvert 100 kg
Gsal-Reykjavlk. A siðast Iiðnu
sumri var gerð tilraun til þess
að blanda tólg og lýsi I gras-
köggla I graskögglaverk-
smiðjunni að Gunnarsholti, en
við það eykst næringargildi
grasköggíanna nokkuð.
Tilraunin þótti takast afburða
vel, og hefur nú verið ákveðið að
framleiða grasköggla með tólg /
eða lýsi á sumri komanda I
öllum fjórum graskögglaverk-
smiðjum ríkisins og verksmiðj-
unni að Brautarholti á Kjalar-
nesi, en sú vcrksmiðja er i
einkaeign.
Að sögn Arna Jónssonar land-
námsstjóra gæti þessi blöndun
aukið næringargildi grasköggla
um 6—8 fóðureiningar á hverj-
um 100 kg og munu þá innlendu
graskögglarnir innihalda milli
76 og 80 fóðureiningar, en það er
sambærilegt við t.d. klið og
haframjöld.
Arni sagði, að ráðgert væri að
allar verksmiðjurnar yrðu
búnar að koma sér upp til-
skildum búnaði fyrir sumarið,
en hins vegar er nægur kinda-
mör fyrir hendi. Viðteljum,að
mörinn sé i hærra lagi hvað verð
snertir, þvi að verð til bænda er
70 kr., og við það bætist siðan
kostnaður vegna bræðslu.
Heildarverð hvers kg yrði þvi
yfir 100 kr., og það er u.þ.b.
helmingi hærra en verð á lýsi —
og hitagildi lýsis og tólgar er
mjög svipað, sagði Arni.
Ekki er ráðgert að fjölga
vinnuafli við graskögglafram-
leiðslu, þrátt fyrir þessar breyt-
ingar.
Að sögn Arna Jónssonar
liggur ekki fyrir hvað heildar-
kostnaður vegna þessara fram-
kvæmda verður mikill, en hann
sagði að unnið hefði verið að
þessu i samráði við land-
búnaðarráðuneytið, og veitt
hefði verið bráðabirgðafyrir-
greiðsla hjá Jánastofnunum
vegna framkvæmdanna.
MÓ-Reykjavik. Halldór E. Sig-
urðsson landbúnaðarráðherra
mun innan skamms skipa nefnd
til að athuga með málefni hey-
kögglaverksmiðja I landinu, og
hvernig framfylgja megi stefnu
þeirri, sem mörkuð var á
siðasta búnaðarþingi.
Þá hefur landbúnaðarráö-
herra einnig ákveðið að skipa
sérstakar nefndir heimamanna
til að vinna að uppbyggingu
þeirra verksmiðja, sem þegar
er ákveðið að byggja, en þær
eru i Saltvik i S.-Þingeyjarsýslu
og i Hólminum i Skagafirði.
Meðal annars eiga nefndirnar
að kanna, á hvern hátt heima-
aðilar geti lagt af mörkum fjár-
magn til að hraða byggingu
verksmiðjanna.
Stefna landbúnaðarráðherra
er sú, að heykögglaverksmiðjur
komi sem viðast um landið, og
þannig verði flutningskostnaður
sem minnstur. Einnig verði
eftir megni reynt að nýta inn-
lenda orkugjafa, eins og jarð-
hita og rafmagn, i verk-
smiðjunum.