Tíminn - 11.06.1976, Blaðsíða 20

20
Köstudagur 11. júní 1976.
Styrkur til náms í Frakklandi
Franska sendiráðiö i Reykjavlk hefur tilkynnt að frönsk
stjórnvöld bjóði fram styrk til handa islendingi til 4-6
mánaða námsdvalar i Frakklandi háskólaárið 1976-77.
Styrkurinn er ætlaöur tii framhaldsnáms viö háskóla I
raunvisinda- og tæknigreinum.
Umsóknum um styrki þessa, ásamt staðfestum afritum
prófskirteina og meðmælum, skal komið til menntamála-
ráðuneytisins, Hverfisgötu 6, Reykjavik, fyrir 26. júni n.k.
— Umsóknareyðublöð fást I ráðuneytinu.
Menntamálaráðuneytið, 8. júni 1976.
Umsóknir um húsnæði fyrir
íslenzka nómsmenn í Noregi
Samkvæmt upplýsingum sendiráðsins i Osló er þar starf-
andi stofnun á vegum óslóarháskóla, er hefur m.a. það
verkefni með höndum að útvega námsmönnum húsnæði.
Hefur stofnun þessi látið i ljós áhuga á að greiða götu is-
lenskra námsmanna i Noregi við útvegun húsnæöis eftir
þvi sem tök eru á, hvort heldur þeir eru þar við háskóla-
nám eða annað nám. — Umsóknir um húsnæði þurfa að
hafa borist stofnuninni i siðasta lagi fyrir 15. júli ár hvert.
Heimilisfangið er: Studentsamskipnaden, Boiigavdeling-
en, Sogn, Oslo 8. — Tilskilin umsóknareyðublöð fást hjá
Lánasjóði Islenskra námsmanna, Laugavegi 77, Reykja-
vik, skrifstofu SINE i Stúdentaheimilinu v. Hringbraut,
Reykjavik, svo og i menntamálaráðuneytinu, Hverfisgötu
6, Reykjavik.
Menntamálaráðuneytið, 3. júni 1976.
Lausar stöður
Við menntaskólann á Isafirði eru lausar til umsóknar tvær
kennarastöður. Kennslugreinar eru Islensk fræði og
náttúrufræði (liffræði, lifefnafræði, haf- og fiskifræöi,
jarðfræði).
Laun skv. launakerfi starfsmanna rikisins.
Umsóknir, ásamt ýtarlegum upplýsingum um námsferil
og störf, skulu hafa borist menntamálaráðuneytinu,
Hverfisgötu 6, Reykjavik, fyrir 6. júli n.k. — Umsóknar-
eyðublöð fást i ráðuneytinu.
Menntamálaráðuneytið,
8. júni 1976.
Heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneytið
10. júni 1976
Laus staða
Laus er til umsóknar staöa heilbrigðisráðunauts við
Heilbrigðiseftirlit rikisins. Umsækjendur þurfa að
vera dýralæknar helst með nokkra sérþekkingu I heil-
brigðiseftirliti eða matvælasérfræöingar.
Staðan veitist frá 1. ágúst 1976.
Umsóknir sendist heilbrigðis- og tryggingamálaráðu-
neytinu fyrir 10. júli 1976.
Lausar stöður
Við Menntaskólann i Kópavogi er laus til umsóknar
kennarastaða i efnafræði.
Laun skv. launakerfi starfsmanna ríkisins.
Umsóknir, ásamt ýtarlegum upplýsingum um námsferil
og störf, skulu hafa borist menntamálaráðuneytinu,
Hverfisgötu 6, Beykjavik, fyrir 10. júli n.k. Umsóknar-
eyðublöð fást i ráðuneytinu.
Menntamálaráðuneytið
9. júni 1976.

CAV

Lesendur
segja:
Eysteinn Sigurðsson cand. mag.:
Austur yfir — austur fyrir
austur yfir fjall...
Það var fyrir nokkrum árum,
er ég hafði nýlokið kandidats-
prófi minu I islenzkum fræðum,
að ég réði mig um sumartima
afleysingafréttamann hér á
Timann. Ég vann þetta sumar
mestmegnis við að safna og
skrifa innlendar fréttir. Dag
nokkurn var mér úthlutað þvi
verkefni að fylgjast með flokki
hestamanna úr Reykjavik, sem
mig minnir væru á leið til hesta-
mannamóts á Þingvöllum.
Leysti ég þetta af beztu sam-
vizku, fylgdist með hópnum upp
að Kolviðarhóli og skrifaði siöan
fréttina. Sagði ég þar m.a. eitt-
hvað á þá leið, að frá Kolviðar-
hóli hefði hópurinn haldið á-
leiðis „austur fyrir fjall”.
Daginn eftir birtist þessi frétt á
forsíðu Timans.
Samdægurs hringdi til min
móðir min, sem er borin og
barnfædd Reykvikingur. Leið-
rétti hún þetta orðalag mitt, og
benti mér á, aö rangt væri að
tala um að fara austur fyrir
fjall. Hið rétta væri að segja
austur yfir fjall, og hefði það
orðalag verið einrátt hér i
Reykjavik i uppvexti sinum.
Mér — nýútskrifuðum islenzku-
fræöingnum — þótti að visu
býsna hart að þurfa að játa á
mig mistök þessi, en sá þó
við nánari athugun, að hjá þvi
yröi ekki komizt. Frá skáta-
starfi minu á unglingsárum á ég
margar góðar minningar um
Hellisheiöi, og ég sá strax I
hendi mér, að i þessu orðasam-
bandi á oröið fjallalveg ótvirætt
við hana.
Yfir Hellisheiði hefur um
aldaraðir legið þjóðvegurinn frá
Reykjavik og nálægum
byggðarlögum austur i Arnes-
sýslu. Þótt akandi ferðamenn
nú á dögum kunni að verða litið
varir við brekkurnar neðan við
Skiðaskálann I Hveradölum og
niður af Kambabrún, þá gegndi
öðru máli áður fyrr. 1 þá daga
var farið um Kolviðarhól, siðan
upp snarbratta fjallshliðina,
þangað til viö tók hraunið á
Hellisheiðinni. Austar var svo
komið að Kömbum. Þar fór ekki
á milli mála, að verið væri að
fara niður af fjalli, og allir
kannast við lýsingar á þeirri
hrikalegu leið frá árdögum
hestvagna og siðar bifreiða á Is-
landi. 1 þá tið fór það þannig
ekki fram hjá neinum ferða-
manni á leið yfir Hellisheiði, að
hann væri að fara yfir fjallveg.
Ég rifja þetta upp hér vegna
þess, að mér hefur virzt, að
orðalagið austur fyrir fjall sé
orðið býsna útbreitt i tali Reyk-
vikinga nú á dögum, ef ekki allt
að þvi einrátt. Sjálfur er ég
alinnupp hér i Reykjavik,og ég
þykist þess fullviss, að áður-
nefnd mistök min hafi einfald-
lega stafað af þvi, að ég hafi þar
fylgt málvenju, sem mér hafi
verið töm frá barnæsku. Ég hef
ekki haft tök á þvi að athuga,
hve gamalt þetta orðalag sé, en
mér sýnist liklegt, að það sé
ungt. Ég hef spurt nokkra aldr-
aða Reykvikinga, sem orðið
hafa á vegi minum, um það,
hverju þeir hafi vanizt i æsku
sinni. Svör þeirra allra hafa
verið á einn veg: samkvæmt
þeim hefur aldrei verið talað
um annað i Reykjavik á fyrstu
áratugunum eftir aldamótin en
að fara austur yfir fjall.
1 bókum má sjálfsagt finna
dæmi þessu til stuðnings: ég
rakst á þaö fyrir skömmu i
Dægradvöl Benedikts Gröndals,
að hann talar um leiðina „aust-
ur yfir fjall”, er hann lýsir
bernsku sinni á Bessastöðum. 1
orðabók Sigfúsar Blöndals er
orðalagið „austur yfir fjali”
lika gefið um leiðina austur yfir
Hellisheiði, og einnig i orðabók
Menningarsjóðs. Hvorug bókin
gefur hins vegar orðasamband-
ið „austur fyrir fjall”.
Það liggur lika i augum uppi,
að orðalagið austur yfir fjall
hlýtur að vera hið rétta — leiðin
liggur yfir fjallið, en ekki fyrir
það. 1 islenzku máli er talað um
að fara fyrir fjall, þegar menn
taka á sig krók meðfram rótum
þess. Lika fara menn fyrir fjörð,
þegar þeir leggja lykkju á bein-
ustu leið inn fyrir fjarðarbotn.
Einnig er talað um að sigla fyrir
nes, skaga og tanga — sjóleiðin
frá Vestmannaeyjum til
Reykjavikur er fyrir Reykjanes
og Garðskaga. I s.likum til-
vikum talar enginn um að fara
yfir fjallið, fjörðinn, nesið eða
skagann: hverjum dytti t.d. i
hug að segja, að akvegurinn frá
Reykjavik til Akraness liggi yfir
Esju og siðan yfir Hvalfjörð?
Alveg jafnfjarstætt er að tala
um að fara fyrir fjall, sem raun-
verulega er.farið yfir: þegar
farið er yfir Hellisheiði, á þvi að
tala um að fara austur yfir fjall.
Aftur á móti er fullkomlega
rétt að segja, að einhver staður
sé fyrir austan fjall, þegar ekki
er verið að tala um ferðalag
þangað. Frá bæjardyrum okkar
Reykvikinga er þvi t.d. Selfoss
fyrir austan fjall, þótt leiðin
þangað liggi hins vegar austur
yfir fjall.
Það má vera, að ég sé hér að
gera langt mál um litið efni, en
samt sem áður hefur mér þótt
rétt að vekja athygli á þessu nú,
þegar aðalferðatimi ársins fer i
hönd. Þeim fjöidamörgu, sem
nú i sumar eiga eftir að leggja
leiö sina austur eftir veginum
yfir Hellisheiði óska ég góðrar
ferðar austur yfir fjall.
Leiðrétting
Fyrirsögn á grein Sn. S. i
blaðinu 9. júni var og á að vera:
„Hvað hét hundur karls...” —
samanber grein með sömu fyr-
irsögn, sem vitnaðer til frá 11.
mai sl.
Ég vænti þess, að blaðið láti
þessa leiðréttingu koma, þar
sem hún sést.
Snorri Sigfússon.